De haven van IJmuiden is normaal gesproken het toneel van bedrijvigheid, schepen die binnenkomen en vertrekken, en duizenden banen die afhankelijk zijn van een goed draaiende doorvaart. Maar de afgelopen maanden is er onrust ontstaan door de acties van klimaatactiegroep Extinction Rebellion (XR).
Hun blokkades bij sluizen en cruiseschepen hebben niet alleen vertragingen veroorzaakt, maar ook schade opgeleverd voor rederijen en ondernemers. En dat pikken de IJmuidenaren niet langer.
Een groep vrijwilligers heeft daarom besloten om zelf in te grijpen en de sluizen dag en nacht te bewaken. Hun boodschap is duidelijk: de schepen moeten kunnen varen, zonder dat actievoerders de boel stilleggen.
Vrijwilligers nemen het heft in eigen handen
Volgens woordvoerder Joost Broekman is het noodzakelijk dat er continu toezicht wordt gehouden. “Elke keer dat XR toeslaat, lopen ondernemers en havenwerkers schade op.
Schepen worden betaald per passage. Als een cruiseboot vier uur voor de sluis ligt te wachten omdat er actievoerders vastgelijmd zitten, draait die motor onnodig urenlang. Dat is toch geen milieubescherming?”
De vrijwilligers hebben hun posten ingericht rondom de sluizen. Soms zichtbaar, soms onzichtbaar, zodat actievoerders niet weten wie of wat hen in de gaten houdt.
Voor de rederijen is hun aanwezigheid een zegen: ze worden regelmatig begroet en bedankt door bemanning en personeel.
Escalatie bij eerdere acties
De frustratie over XR komt niet uit de lucht vallen. Bij eerdere acties liep het flink uit de hand. Zo werd in Amsterdam een cruiseschip, de Celebrate Eclipse, geblokkeerd met rubberbootjes.
Havenmedewerkers die probeerden het schip veilig te laten aanmeren, zouden zelfs zijn geslagen met paddles door actievoerders. Daar loopt inmiddels een aanklacht tegen.
Het gevaar van zulke blokkades is groot. Schepen van honderden meters lang zijn niet zomaar te stoppen of om te leiden. Een verkeerde manoeuvre kan leiden tot ongelukken met grote economische en milieuschade.
“Alles wordt tegenwoordig onder het demonstratierecht geschaard. De burgemeester grijpt niet in. Als je zelf ingrijpt, sta jij ineens fout. Dat is toch krom?” zegt Broekman.
Onvrede over het bestuur
Veel boosheid richt zich op de huidige burgemeester van Velsen, Frank Dales (D66). Hoewel hij wel een speciale zone instelde rondom de sluizen, wordt daar volgens de vrijwilligers nauwelijks op gehandhaafd.
“Er zijn rode lijnen en veiligheidszones getrokken. Daar mag je je niet begeven tijdens een demonstratie. Maar de politie komt telkens te laat en zegt niets. Dus dan doen wij het maar zelf.”
De onvrede gaat verder dan alleen het lokale beleid. De groep vrijwilligers vindt dat de overheid te slap optreedt tegen activisten die het werk van duizenden mensen lamleggen.
“We zoeken een burgervader die wél voor de ondernemers opkomt. Hier verdienen zoveel mensen hun brood. Dat mag je niet zomaar op het spel zetten.”
Steun vanuit de samenleving groeit
Op sociale media groeit de steun voor de vrijwilligers snel. Honderden sympathisanten hebben zich inmiddels aangesloten of hun steun uitgesproken. De groep wil geen geweld gebruiken, maar maakt duidelijk dat ze paraat staan.
“Wij pretenderen geen geweld, maar als ze de confrontatie zoeken, krijgen ze die. Ze weten hoe groot onze groep is. Daarom is het hier nu ook wat rustiger geworden,” legt Broekman uit.
Het idee dat burgers zelf de sluizen beschermen, spreekt veel Nederlanders aan. Online klinkt regelmatig de oproep: doe zoals de jongens in IJmuiden. Voor veel mensen voelt het alsof het tijd is om een grens te trekken tegen groepen die het dagelijks leven steeds vaker platleggen met acties.
Het spanningsveld tussen protest en praktijk
De acties van XR roepen een groter maatschappelijk vraagstuk op: waar ligt de grens tussen demonstratierecht en economische ontwrichting? Niemand betwist dat demonstreren een grondrecht is, maar als protesten leiden tot gevaarlijke situaties of miljoenen euro’s schade, komt die balans onder druk te staan.
Voor de vrijwilligers in IJmuiden is die grens allang overschreden. Zij zien hoe cruiseschepen schema’s moeten aanpassen, hoe bedrijven inkomsten mislopen en hoe havenarbeiders urenlang stilstaan.
Dat alles onder het mom van een actie die juist milieuschade moet tegengaan, maar ironisch genoeg extra CO2-uitstoot veroorzaakt doordat schepen langer met draaiende motoren liggen te wachten.
De rol van Extinction Rebellion
Extinction Rebellion stelt dat hun acties nodig zijn omdat de overheid te weinig doet tegen fossiele subsidies.
Volgens hen gaat er jaarlijks miljarden euro’s belastinggeld naar steun voor fossiele brandstoffen, geld dat beter in duurzame alternatieven geïnvesteerd kan worden. De blokkades zijn bedoeld om dit zichtbaar te maken en druk op de politiek uit te oefenen.
Maar in de praktijk botsen hun idealen met de realiteit van mensen die in de haven hun brood verdienen. Voor een kapitein die zijn schip niet kan aanmeren of een vrachtwagenchauffeur die niet kan laden, voelt het activisme vooral als een directe aanval op hun werk.
De vraag naar oplossingen
De situatie in IJmuiden laat zien dat de discussie rond klimaatprotest nog lang niet voorbij is. Enerzijds is er de noodzaak om sneller actie te ondernemen tegen klimaatverandering. Anderzijds is er de behoefte om economische stabiliteit en veiligheid te waarborgen.
De vrijwilligers die de sluizen bewaken, zien zichzelf niet als tegenstanders van duurzaamheid. Zij willen vooral dat hun werk en inkomen niet worden gegijzeld door acties.
De vraag blijft hoe overheid en samenleving een balans kunnen vinden tussen het recht op protest en de bescherming van vitale economische processen.
Tot hier en niet verder
Wat er ook van XR en hun acties gevonden wordt, één ding is duidelijk: in IJmuiden is de maat vol. Burgers hebben zelf de verantwoordelijkheid genomen om hun sluizen te beschermen.
Niet uit politieke overtuiging, maar uit de overtuiging dat het dagelijkse leven moet kunnen doorgaan.
“Het wordt tijd dat Nederland eens opstaat,” zegt Broekman. “Je moet als bevolking een keer zeggen: tot hier en niet verder.”
Bron: NieuwRechts
