In het Verenigd Koninkrijk hebben supermarkten steeds vaker zelfscankassa’s voorzien van camera’s. Niets nieuws, zou je denken.
Maar bij de populaire supermarktketen Sainsbury’s gaan ze nu een stap verder: klanten die een artikel niet correct scannen, zien zichzelf terug op een filmpje. Een nieuw middel in de strijd tegen winkeldiefstal, maar niet iedereen is enthousiast. Wat betekent dit voor de klant?
Zelfscankassa’s met cameratoezicht
De aanwezigheid van camera’s bij zelfscankassa’s is niet nieuw. Veel supermarkten, ook in Nederland, maken er al jaren gebruik van.
Het idee is simpel: door klanten te filmen tijdens het scannen van producten wordt diefstal ontmoedigd. In het Verenigd Koninkrijk gaat men echter nog een stap verder. Bij Sainsbury’s worden klanten niet alleen gefilmd, maar krijgen ze het beeldmateriaal ook direct te zien als er iets misgaat tijdens het scannen.
Dit gebeurt wanneer een klant bijvoorbeeld een product niet juist scant of een artikel ‘vergeet’ te registreren. Op het scherm verschijnt dan niet alleen een waarschuwingstekst, maar ook een korte playbackvideo waarin te zien is wat er fout ging.
Deze aanpak moet klanten bewust maken van hun handelingen en voorkomt volgens Sainsbury’s mogelijke misverstanden bij het afrekenen.
Reacties op de nieuwe aanpak
De reacties op sociale media laten weinig aan de verbeelding over. Veel Britten vinden het idee dat ze tijdens het winkelen gefilmd worden en dit beeld meteen terugzien, ongemakkelijk en overdreven. Sommigen spreken zelfs van een ‘Big Brother’-scenario. Op platforms als Twitter en Facebook roepen consumenten op tot een boycot van Sainsbury’s.
Critici wijzen op de inbreuk op de privacy van klanten. Zij vinden dat het filmen van elke scanactie veel te ver gaat. Daarnaast heerst de angst dat deze vorm van toezicht leidt tot ongemakkelijke situaties, vooral als een klant onbedoeld iets verkeerd scant.
Ondanks deze zorgen lijkt Sainsbury’s vast te houden aan het systeem. Het bedrijf benadrukt dat het de bedoeling is om het afrekenproces zo eenvoudig en eerlijk mogelijk te maken.
Waarom neemt winkeldiefstal toe?
De strengere controle komt niet zomaar uit de lucht vallen. Uit cijfers van het Office for National Statistics blijkt dat het aantal winkeldiefstallen in Engeland en Wales in 2024 met 20 procent is toegenomen.
Supermarkten hebben hierdoor te maken met enorme verliezen, niet alleen door gestolen goederen maar ook door investeringen in beveiligingssystemen.
Zelfscankassa’s worden vaak gezien als kwetsbaar voor diefstal. Klanten kunnen relatief gemakkelijk een product niet scannen of een goedkopere barcode gebruiken. Supermarkten proberen daarom met slimme technologie de veiligheid te verhogen.
Naast camera’s worden in sommige gevallen ook bodycams en extra beveiligers ingezet. Toch blijkt het lastig om diefstal volledig te voorkomen.
Is dit het begin van cameratoezicht bij alle zelfscans?
Het is niet ondenkbaar dat andere supermarktketens het voorbeeld van Sainsbury’s gaan volgen. Ook in Nederland wordt steeds meer nagedacht over effectieve manieren om winkeldiefstal tegen te gaan.
Camera’s boven zelfscankassa’s zijn er al, maar de vraag is of het tonen van playbackvideo’s bij foutief scannen hier ook ingevoerd gaat worden. Dit zou een flinke stap zijn, gezien de strenge privacywetgeving.
Deskundigen wijzen erop dat dit soort maatregelen consumenten mogelijk afschrikt. Een winkelervaring moet prettig en laagdrempelig blijven, maar dit kan onder druk komen te staan door dergelijke toezichtmaatregelen. Klanten kunnen zich bekeken voelen, wat het winkelplezier vermindert.
Wat vinden klanten hiervan?
Uit verschillende peilingen blijkt dat men verdeeld is over het onderwerp. Sommigen begrijpen de maatregel en vinden het logisch dat supermarkten zich beschermen tegen diefstal. Anderen zien het als een vorm van wantrouwen richting de klant. Vooral de playbackvideo’s worden gezien als confronterend en onnodig intimiderend.
Ook experts op het gebied van consumentenrechten laten hun kritiek horen. Zij stellen dat het belangrijk is om de balans te bewaren tussen veiligheidsmaatregelen en klantvriendelijkheid. Te rigoureuze controles kunnen klanten afschrikken, wat op de lange termijn negatief kan uitpakken voor de winkel.
Gaat Sainsbury’s door met het systeem?
Vooralsnog blijft Sainsbury’s stil over de kritiek. Het supermarktconcern geeft aan dat het systeem bedoeld is om afrekenen zo gemakkelijk en transparant mogelijk te maken. De vraag is echter of klanten dit ook zo ervaren. De discussie over privacy en klantvriendelijkheid zal ongetwijfeld nog verder oplaaien.
Als andere supermarkten besluiten deze aanpak over te nemen, zal dit mogelijk leiden tot bredere maatschappelijke discussie over cameratoezicht in winkels. Tot die tijd is het afwachten hoe de Britse consument reageert op deze verandering en of het systeem daadwerkelijk effect heeft op het aantal diefstallen.
Conclusie: maatregel met voor- en nadelen
Het inzetten van camera’s die playbackvideo’s tonen bij foutief scannen is een innovatief maar omstreden middel tegen winkeldiefstal.
Het verhoogt het bewustzijn van klanten, maar roept tegelijkertijd vragen op over privacy en klantvriendelijkheid. Het blijft de vraag of andere ketens dit voorbeeld zullen volgen, maar duidelijk is dat technologie een steeds grotere rol gaat spelen in de strijd tegen winkeldiefstal.
