De discussie rondom een algeheel vuurwerkverbod in Nederland is opnieuw in volle gang. Nu ook de VVD onder voorwaarden voor een verbod lijkt te zijn, is een meerderheid in de Tweede Kamer bijna zeker.
Dit zorgt voor grote onrust binnen de vuurwerkbranche, die een forse compensatie eist van de overheid. De Belangenvereniging Pyrotechniek Nederland (BPN) wil 895 miljoen euro om de schade te dekken als de sector gedwongen moet stoppen.
Volgens de vuurwerkbranche is dit bedrag niet overdreven, maar een realistische inschatting van de verliezen die ondernemers zullen lijden.
Veel bedrijven hebben miljoenen geïnvesteerd in veilige opslag en verkoopfaciliteiten, deels als gevolg van strengere wetgeving na de vuurwerkramp in Enschede. Een verbod zou betekenen dat deze investeringen in één klap niets meer waard zijn.
Vuurwerkbranche: “Een verbod betekent faillissementen”
Voor veel bedrijven in de vuurwerksector is de verkoop rond de jaarwisseling de belangrijkste, en soms enige, bron van inkomsten. Importeurs, groothandels en gespecialiseerde vuurwerkwinkels draaien een groot deel van hun omzet in de laatste weken van het jaar.
Vuurwerkimporteur Leo Groeneveld, die namens de BPN spreekt, benadrukt dat een verbod voor veel ondernemers een ramp zou zijn.
“Veel bedrijven hebben hun hele bedrijfsvoering gebaseerd op vuurwerkverkoop. Er zijn ook bedrijven die uitsluitend vuurwerk verkopen. Als dat wegvalt, betekent dat voor hen simpelweg een faillissement.”
Naast de inkomsten die verdwijnen, speelt ook de voorraad een rol. Veel vuurwerkverkopers hebben hun producten al ingekocht voor de komende jaarwisseling.
De vernietiging van vuurwerk is kostbaar en ingewikkeld, wat de financiële schade verder vergroot. De branche pleit er daarom voor om een eventuele invoering van het verbod stapsgewijs te laten verlopen, zodat bedrijven zich kunnen aanpassen en voorraden kunnen afbouwen.
VVD steunt vuurwerkverbod, maar stelt voorwaarden
Lange tijd was de VVD terughoudend met een totaalverbod op consumentenvuurwerk. Maar deze week schaarde de partij zich achter een wetsvoorstel van GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren.
Met deze steun komt het aantal zetels vóór een verbod op 74, net geen meerderheid. De partij Denk kan doorslaggevend zijn in deze kwestie, maar heeft haar standpunt nog niet duidelijk gemaakt.
Volgens VVD-Kamerlid Ingrid Michon is het duidelijk dat eerdere maatregelen niet voldoende effect hebben gehad. “Het knalvuurwerk is al verboden, alle vuurpijlen zijn verboden. Maar het lukt maar niet om er een normale nacht van te maken.”
Tegelijkertijd stelt de VVD een aantal eisen voordat ze het wetsvoorstel volledig steunt:
-
Een effectief handhavingsplan van politie en gemeenten om de verkoop en het afsteken van illegaal vuurwerk tegen te gaan
-
Uitzonderingen voor vuurwerkshows en het afsteken van vuurwerk door verenigingen
-
Een eerlijke compensatie voor vuurwerkverkopers en importeurs
Hoeveel compensatie krijgt de vuurwerkbranche?
Er is een groot verschil tussen de compensatiebedragen die de vuurwerkbranche eist en wat de overheid bereid is te geven. Staatssecretaris Chris Jansen maakte een eerste inschatting van de kosten en kwam tot de volgende bedragen:
-
100 tot 150 miljoen euro bij een onmiddellijk verbod
-
50 miljoen euro als het verbod in 2026 ingaat
-
Geen compensatie als het verbod pas na 2026 wordt ingevoerd, vanwege regels rondom staatssteun
Deze bedragen liggen ver onder de 895 miljoen euro die de vuurwerkbranche eist. Groeneveld noemt de bedragen van de staatssecretaris dan ook onrealistisch laag.
“Als het hierbij blijft, gaan er veel bedrijven failliet. En als er bedrijven failliet gaan, dan kun je dat geen nette compensatie noemen.”
De vuurwerkbranche vindt het vooral oneerlijk dat er geen compensatie meer mogelijk zou zijn na 2026. Ondernemers die jarenlang hebben geïnvesteerd in een legale sector, worden dan ineens zonder enige vergoeding aan hun lot overgelaten.
Waarom wordt een vuurwerkverbod steeds populairder?
De roep om een vuurwerkverbod wordt elk jaar sterker. Steeds meer instanties en organisaties pleiten voor strengere regels of een totaalverbod.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ondersteunt het verbod, en diverse onderzoeken laten zien dat een meerderheid van de Nederlanders inmiddels voorstander is.
De belangrijkste argumenten voor een verbod zijn:
-
Veiligheid: Elk jaar raken honderden mensen gewond door vuurwerk, waaronder veel omstanders en hulpverleners.
-
Overlast: Veel mensen ervaren vuurwerk als hinderlijk, vooral illegaal vuurwerk dat al weken voor de jaarwisseling wordt afgestoken.
-
Milieu: De uitstoot van fijnstof en chemische stoffen door vuurwerk is schadelijk voor het milieu.
-
Dierenwelzijn: Huisdieren en wilde dieren raken gestrest door de harde knallen en felle lichtflitsen.
Tegenstanders van een vuurwerkverbod benadrukken dat het een diepgewortelde traditie is en vrezen dat een verbod de verkoop en het afsteken van illegaal vuurwerk alleen maar zal bevorderen. Daarnaast is er twijfel over de handhaving: kunnen politie en gemeenten een verbod effectief controleren en overtredingen aanpakken?
Wat betekent dit voor de toekomst?
Donderdag debatteert de Tweede Kamer over het wetsvoorstel. Als een meerderheid instemt, komt een totaalverbod op consumentenvuurwerk steeds dichterbij. Dit zou betekenen dat particulieren geen vuurwerk meer mogen kopen of afsteken. Alleen georganiseerde vuurwerkshows zouden dan nog zijn toegestaan.
Voor de vuurwerkbranche hangt alles af van de hoogte van de compensatie en de invoeringstermijn. Wordt er rekening gehouden met de investeringen van ondernemers, of wordt het verbod abrupt ingevoerd zonder voldoende vergoeding?
Daarnaast blijft de vraag: zal een verbod echt zorgen voor minder vuurwerkoverlast, of verschuift het probleem alleen maar naar illegale kanalen? Eén ding is zeker: hoe de politiek dit ook aanpakt, de vuurwerktraditie in Nederland zal nooit meer hetzelfde zijn.
