In de zoektocht naar werk komt Khadija (28) keer op keer tegen wat ze noemt “de muur van vooroordelen”. “Het is voor mij onmogelijk om een baan te vinden,” vertelt ze met een lichte zucht. “Ze kijken alleen maar naar mijn achternaam en niet naar wat ik te bieden heb.”
Het is een gevoel dat steeds vaker door mensen met een migratieachtergrond wordt gedeeld, maar Khadija voelt het persoonlijk als een beperking die haar kansen op een stabiele toekomst flink verkleint.
De uitdaging van het vinden van werk is voor velen al groot genoeg, maar voor Khadija komt er iets extra’s bij: haar naam. Ondanks haar opleiding, ervaring en de motivatie om bij te dragen aan de samenleving, voelt ze zich vaak gediscrimineerd op basis van haar afkomst.
“Het is frustrerend. Als ik solliciteer, komt het niet eens tot een gesprek. Ze kijken gewoon naar mijn naam en nemen me dan niet serieus.”
Vooroordelen op de werkvloer: een harde realiteit
Het is geen geheim dat vooroordelen nog steeds een belangrijke rol spelen op de arbeidsmarkt. Studies en ervaringen van werkzoekenden laten keer op keer zien dat mensen met een niet-westerse naam vaker worden afgewezen, zelfs als ze dezelfde kwalificaties en ervaring hebben als iemand met een typisch Nederlandse naam. Dit is iets wat Khadija dagelijks ondervindt.
“Het is niet alleen mijn naam. Het is ook de perceptie van wie ik ben voordat ik überhaupt iets heb kunnen zeggen.”
Ze wijst erop dat de verwachtingen die werkgevers hebben, vaak niet gebaseerd zijn op werkelijke vaardigheden, maar op stereotyperingen die de samenleving in het algemeen nog steeds vasthoudt.
“Ze denken dat ik niet goed genoeg Nederlands spreek, dat ik niet snel aanpas, of dat ik niet in het team pas. Maar ik ben net zo capabel als iedere andere sollicitant.” Het is een pijnlijke realiteit die veel mensen in vergelijkbare situaties dagelijks ervaren.
Opleiding en ervaring tellen niet altijd
Khadija heeft een gedegen opleiding achter de rug en relevante werkervaring in haar vakgebied. Toch blijkt het keer op keer moeilijk om door te breken. “Ik ben in Nederland geboren, ik spreek vloeiend Nederlands en ik heb hard gewerkt om mijn carrière op te bouwen,” vertelt ze.
“Maar zodra mijn naam op het cv staat, is de kans op een uitnodiging al veel kleiner.” Het is een schrijnend voorbeeld van hoe zelfs mensen die alle juiste papieren hebben, moeite hebben om aan de bak te komen.
Onderzoeken tonen aan dat mensen met een niet-westerse achternaam minder snel worden uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek dan mensen met een westerse naam, zelfs als ze hetzelfde cv hebben.
Dit blijkt een hardnekkig probleem te zijn dat door de jaren heen weinig verandering heeft gekend. Voor Khadija betekent dit dat haar opleiding en werkervaring nauwelijks meetellen als het niet tot een gesprek komt. “Er wordt vaak aangenomen dat ik minder goed ben, terwijl dat niet het geval is.”
De impact van sociale beperkingen
Naast de onzichtbare muren van discriminatie, komt er ook een sociale uitdaging bij kijken. “Het gevoel van constant afgewezen worden, doet iets met je zelfvertrouwen,” zegt Khadija.
“Ik begin me af te vragen of ik iets verkeerd doe, of dat ik misschien niet geschikt ben voor een baan.” Dit is een gevoel dat veel werkzoekenden herkennen, vooral degenen die zich niet kunnen identificeren met de typische arbeidsmarkt-profielen die in Nederland veel voorkomen.
Khadija legt uit dat het vinden van een baan niet alleen over ervaring of diploma’s gaat, maar ook over de netwerken die iemand heeft.
“Als je niet in de juiste kringen verkeert, als je geen familie hebt die je kan helpen om ergens binnen te komen, dan is het veel moeilijker om een kans te krijgen. Veel vacatures worden ingevuld door mensen die al iemand kennen binnen het bedrijf. Als jij daar niet tussen zit, is het veel moeilijker om ergens aangenomen te worden.”
De rol van werkgevers in de verandering
Khadija is niet de enige die zich tegen vooroordelen op de arbeidsmarkt strijdt. Er zijn veel mensen die, net als zij, tegen deze onzichtbare muur aanlopen.
Het is dan ook van belang dat werkgevers zich bewust worden van de invloed die discriminatie op hun wervingsbeleid kan hebben. Veel bedrijven zijn zich steeds meer bewust van de waarde van diversiteit en inclusie op de werkvloer, maar de praktijk blijkt weerbarstiger dan de theorie.
“Als werkgevers echt willen bijdragen aan een inclusieve samenleving, moeten ze verder kijken dan de naam op een cv,” zegt Khadija. “Het gaat erom wie je bent als persoon, wat je kunt bijdragen, en hoe jij je werk doet.
Namen moeten niet bepalend zijn voor of je een kans krijgt.” Ze pleit voor het belang van blinde sollicitaties, waarbij de naam van de sollicitant niet zichtbaar is tijdens de selectieprocedure. Dit zou volgens haar de kansgelijkheid bevorderen en ervoor zorgen dat meer mensen, ongeacht hun achtergrond, de kans krijgen om te laten zien wat ze in huis hebben.
Verandering begint bij bewustwording
De verandering die Khadija voor ogen heeft begint bij bewustwording. “Het begint bij het erkennen dat er een probleem is. Als mensen zich niet bewust zijn van het vooroordeel dat er bestaat, kan er geen verandering plaatsvinden.” Voor haar betekent dit dat niet alleen werkgevers, maar ook de samenleving als geheel zich moet inzetten voor meer gelijkheid op de arbeidsmarkt.
“Ik ben vastbesloten om door te zetten, maar het zou makkelijker zijn als we elkaar allemaal een beetje meer zouden steunen,” zegt Khadija. “Als werkgevers hun vooroordelen kunnen loslaten en werkelijk de mensen voor hun vaardigheden beoordelen, zou dat de wereld zoveel beter maken.”
Het is duidelijk dat de strijd tegen vooroordelen op de arbeidsmarkt niet eenvoudig is, maar Khadija blijft hoopvol. “Het is tijd voor verandering. Ik blijf geloven dat het mogelijk is om een baan te vinden, maar ik hoop dat de maatschappij daar ook sneller in meegaat.”
