Voor sommige mensen is klimaatverandering nog steeds iets abstracts. Iets voor wetenschappers, politici of activisten met spandoeken.
Maar voor Lena (26) uit Utrecht is het allesbehalve vaag of overdreven. Het beïnvloedt haar dagelijks leven, keuzes en toekomstbeeld. “Als je om je heen kijkt, hoe kun je dan nog doen alsof er niks aan de hand is? Het is overal.”
Lena woont in een kleine studio, vlak bij het centrum. Binnen is het knus, planten overal, boeken over duurzaamheid op tafel, en een tweedehands laptop waarop ze werkt als freelancer. “Ik verdien geen bakken met geld, maar ik probeer wel bewust te leven.
Ik koop bijna niks nieuws meer. Tweedehands kleding, herbruikbare spullen, ik vlieg niet, en ik eet al jaren plantaardig. Niet omdat het moet, maar omdat ik anders het gevoel heb dat ik niks bijdraag.”
Ze zucht als ze praat over de reacties die ze soms krijgt. “Je hebt altijd van die types die zeggen: ‘Wat maakt het nou uit, als jij geen biefstuk eet? China blijft toch uitstoten.’ Of: ‘Vroeger sneeuwde het ook al weinig, dat hoort bij de seizoenen.’ Serieus, soms denk ik echt: leef je onder een steen?”
Klimaatbewustzijn als dagelijkse realiteit
Voor Lena begon het allemaal op de middelbare school. “Ik had een biologieleraar die supergepassioneerd was. Hij liet ons documentaires zien over ontbossing, over de smeltende ijskappen, over wat CO2 eigenlijk doet. Ik was zestien en ik voelde voor het eerst: wow, dit is groot. Dit gaat over mij, over ons allemaal.”
Dat zaadje groeide snel. Ze begon zelf dingen op te zoeken, las boeken, keek documentaires, ging naar klimaatmarsen. Inmiddels noemt ze zichzelf niet per se een activist, maar ze voelt zich wel verantwoordelijk.
“Je hoeft geen bord vast te houden om een verschil te maken. Het zit in de kleine dingen. Hoe je leeft, wat je koopt, waar je je geld aan uitgeeft, wat je accepteert van bedrijven en politici.”
Ze merkt ook dat het soms lastig is om in een wereld te leven waarin veel mensen nog hun kop in het zand steken. “Soms voel ik me een beetje een zeur. Dan zeg ik dat ik liever niet met het vliegtuig ga voor een weekendje weg, en dan krijg je zo’n blik van: je verpest de sfeer. Maar ik wil gewoon kunnen slapen met een schoon geweten.”
Van idealisme naar frustratie
Wat Lena het meest frustreert, is niet eens dat niet iedereen meteen alles verandert, maar dat mensen het probleem ontkennen of bagatelliseren.
“Ik snap best dat je niet meteen alles in één keer anders doet. Niet iedereen heeft dezelfde mogelijkheden of kennis. Maar zeg dan tenminste niet dat het allemaal overdreven is. Want dat is gewoon niet waar. De feiten zijn er. De wetenschappers schreeuwen het al jaren.”
Haar stem klinkt fel als ze zegt: “Ik bedoel, kijk om je heen. Droogte, bosbranden, overstromingen. Het gebeurt nu. Niet over 100 jaar, maar vandaag. En dan nog durven zeggen dat het allemaal wel meevalt? Dan leef je echt onder een steen.”
Zelf heeft Lena haar levensstijl stukje bij beetje aangepast. Niet radicaal, maar bewust. “Het begon met geen vlees meer eten, toen minder plastic gebruiken, toen bewuster reizen. Ik heb een tweedehands fiets en ik doe alles op de benenwagen. Ik voel me daar goed bij. Niet heilig, maar wel eerlijk. Ik doe wat ik kan.”
Een toekomst vol vragen
Toch merkt ze dat de angst voor de toekomst vaak op de achtergrond aanwezig is. “Soms word ik wakker met een knoop in m’n maag.
Dan denk ik aan hoe de wereld er over twintig, dertig jaar uit zal zien. Wil ik kinderen in zo’n wereld? Kan ik ze een veilige toekomst geven? Dat zijn geen leuke vragen om over na te denken als je 26 bent.”
Ze vertelt dat ze in haar vriendengroep vaak gesprekken voert over het klimaat. “De één is heel hoopvol, de ander wil er niet te veel mee bezig zijn. En dat snap ik. Het is veel, het is zwaar, en het voelt soms alsof je er niks aan kunt doen. Maar wegkijken helpt ook niet. We moeten juist samen oplossingen zoeken.”
Volgens Lena ligt daar de kracht: in verbinding, in gesprekken, in elkaar aanmoedigen. “Als iedereen een beetje zijn steentje bijdraagt, dan komt er beweging.
Maar dan moet je wel erkennen dat er iets aan de hand is. Ontkennen is achterhaald. Het is 2025, niet 1980. Je kunt niet meer doen alsof klimaatverandering een ver-van-je-bed-show is.”
Een stem laten horen
Ze is blij dat er steeds meer jonge mensen opstaan. “Kijk naar al die studenten die protesteren, al die jongeren die bedrijven en overheden ter verantwoording roepen. Dat geeft hoop. Het laat zien dat we niet stil blijven zitten.”
Toch blijft ze realistisch. “We hebben nog een lange weg te gaan. Er moet nog zóveel veranderen. In beleid, in de economie, in hoe we denken over groei en consumptie. Maar ik geloof erin dat als je mensen blijft informeren, blijven confronteren en inspireren, er iets kan kantelen.”
Tot die tijd blijft Lena doen wat ze kan. En zich uitspreken. “Als iemand zegt dat het allemaal wel meevalt, dan zeg ik gewoon: kijk om je heen. Lees. Luister. Sta open. Want het is niet overdreven. Het is de realiteit. En als je dat nog steeds niet inziet, dan leef je echt onder een steen.”
