Wanneer de temperaturen stijgen, nemen de risico’s op hittestress en hitteberoertes flink toe. Vooral tijdens warme zomerdagen, hittegolven of inspanning in een warme omgeving kan het snel misgaan.
Een hitteberoerte (ook wel heatstroke genoemd) is een medische noodsituatie die je gezondheid in korte tijd ernstig kan bedreigen.
Vaak begint het met subtiele klachten, die gemakkelijk worden weggewuifd als “gewoon moe” of “even oververhit”. Maar een hitteberoerte komt vaak sneller opzetten dan mensen denken. Het is daarom ontzettend belangrijk om de signalen vroegtijdig te herkennen – voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen.
Wat is een hitteberoerte precies?
Een hitteberoerte ontstaat wanneer het lichaam zijn temperatuur niet meer zelf kan regelen. Normaal gesproken regelt je lichaam dit via zweten en bloedcirculatie naar de huid. Maar bij extreme hitte of langdurige inspanning in warme omstandigheden raakt dat systeem overbelast.
Als de lichaamstemperatuur oploopt tot boven de 40 graden Celsius, spreken we van een hitteberoerte. En die grens is gevaarlijk dicht bij het punt waarop organen beschadigd raken of zelfs uitvallen.
Het is dus géén gewone zonnesteek of flauwte – een hitteberoerte is letterlijk levensgevaarlijk.
Wie lopen er risico op een hitteberoerte?
In principe kan iedereen een hitteberoerte krijgen, maar sommige groepen zijn extra kwetsbaar:
Ouderen (vooral 70+)
Jonge kinderen
Mensen met chronische aandoeningen zoals hartproblemen of diabetes
Personen die bepaalde medicijnen gebruiken (bijv. plastabletten of antidepressiva)
Werknemers of sporters die zich langdurig inspannen in een warme omgeving
Ook gezonde jonge mensen kunnen getroffen worden, zeker bij intensief sporten of werken zonder voldoende pauzes, verkoeling en hydratatie.
Dit zijn de eerste signalen van een hitteberoerte
Een hitteberoerte komt zelden “uit het niets”. Het lichaam geeft vaak eerst waarschuwingssignalen af. Wie deze vroegtijdig herkent, kan erger voorkomen. De volgende symptomen zijn typisch voor het beginstadium van een hitteberoerte:
1. Verwardheid of sufheid
Een van de eerste signalen is vaak een plotselinge verandering in gedrag. Denk aan:
Trage of onsamenhangende spraak
Niet goed uit woorden komen
Vergeetachtigheid of desoriëntatie
Suffig reageren op vragen
Iemand kan er verward uitzien, dingen herhalen of simpelweg niet helder reageren. Dit is een alarmsignaal dat direct aandacht vereist.
2. Droge, hete huid (zonder zweten)
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is zweten niet altijd aanwezig bij een hitteberoerte. In feite stopt het lichaam soms juist met zweten wanneer het te heet wordt – en dat is juist extra gevaarlijk. De huid voelt dan droog, rood en heet aan. Het is een teken dat het koelingssysteem van het lichaam het opgeeft.
3. Hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid
Ook veelvoorkomend: een plotseling opkomende hoofdpijn, vaak bonzend of drukkend. Dit gaat regelmatig gepaard met:
Misselijkheid of braken
Duizeligheid
Wankel lopen of moeite met balans
Het lijkt misschien op een flauwte of een migraine, maar in combinatie met hitte en inspanning moet de alarmbel gaan rinkelen.
4. Versnelde hartslag en ademhaling
Het lichaam probeert op allerlei manieren de temperatuur omlaag te krijgen. Hierdoor stijgt vaak de hartslag. Ook de ademhaling versnelt, zonder dat daar een duidelijke reden voor is. Soms kan dit gepaard gaan met:
Kortademigheid
Benauwdheid
Hartkloppingen
Ook deze signalen moeten serieus genomen worden, zeker als ze plotseling opkomen.
5. Spierkrampen en extreme vermoeidheid
In een vroeg stadium kunnen ook spierkrampen optreden, vooral in de benen of buik. Daarnaast kan er een gevoel van extreme moeheid ontstaan. Iemand die normaal gesproken fit is, voelt zich ineens uitgeput of lusteloos. Soms leidt dit tot plotseling in slaap vallen, wat gevaarlijk kan zijn als de lichaamstemperatuur ondertussen verder oploopt.
Wat moet je doen bij een (vermoedelijke) hitteberoerte?
Herken je meerdere van de bovenstaande symptomen bij jezelf of iemand anders, vooral in een warme omgeving? Wacht dan niet af. Een hitteberoerte kan razendsnel verergeren. Dit moet je doen:
Bel direct 112 – dit is een medisch spoedgeval
Verplaats de persoon naar een koele, schaduwrijke plek
Koel het lichaam actief af: natte doeken, ventilator, koude kompressen in de nek, liezen en oksels
Geef kleine slokjes water, maar alleen als de persoon bij bewustzijn is
Laat iemand nooit alleen en blijf voortdurend checken of diegene reageert.
Zo voorkom je een hitteberoerte
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Tijdens warme dagen of hittegolven is het slim om preventief maatregelen te nemen:
Drink voldoende water (ook als je geen dorst hebt)
Vermijd zware inspanning tussen 12.00 en 17.00 uur
Draag lichte, ademende kleding
Zoek regelmatig de schaduw of een koele ruimte op
Gebruik een ventilator of airco indien mogelijk
Let extra op ouderen, kinderen en kwetsbare personen
Een hitteberoerte kan iedereen treffen, maar is in veel gevallen goed te voorkomen met de juiste voorzorgsmaatregelen en alertheid.
Wees alert en herken de signalen op tijd
De eerste symptomen van een hitteberoerte zijn vaak subtiel, maar kunnen snel verergeren. Verwardheid, droge huid, hoofdpijn, spierkrampen – allemaal tekenen dat het lichaam oververhit raakt. Door deze signalen serieus te nemen en snel te handelen, kan veel ellende (en zelfs levensgevaar) worden voorkomen.
Dus: let op jezelf én op anderen tijdens warme dagen. Hitte is niet alleen vervelend, het kan ook echt gevaarlijk zijn. En in het geval van een hitteberoerte telt elke minuut.
