Zodra de zomer op gang komt, beginnen de bramenstruiken weer vol te hangen met rijpe, dieppaarse vruchten. Tijdens een wandeling of fietstocht is de verleiding groot om even te stoppen en een handje bramen mee te nemen.
Lekker zoet, gezond en helemaal gratis. Maar zomaar bramen plukken is niet zonder risico’s. In sommige gevallen is het zelfs verboden én gevaarlijk voor je gezondheid.
Wanneer zijn bramen rijp om te plukken?
Bramen beginnen meestal in de laatste week van juli te rijpen. De maand augustus is vaak het hoogtepunt: struiken hangen dan vol met rijpe exemplaren.
Ook in september zijn er vaak nog genoeg bramen te vinden, afhankelijk van het weer en de locatie. In oktober wordt het een stuk minder, al kan een zachte herfst nog wat vruchten opleveren.
De rijpe bramen zijn donkerpaars tot zwart en voelen zacht aan. Groene of rode bramen zijn nog niet klaar om geplukt te worden en smaken zuur. Wie op het juiste moment op pad gaat, kan dus genieten van heerlijke bramen – mits je goed weet waar je op moet letten.
Is bramen plukken in het wild toegestaan?
Veel mensen denken dat bramen plukken in de natuur altijd mag, maar dat is niet het geval. Officieel is wildplukken verboden in Nederland.
Het valt onder de wet natuurbescherming, en wie betrapt wordt op het plukken van bramen, bessen of andere vruchten uit de natuur, kan een boete tot wel € 4.100 krijgen.
In de praktijk wordt er meestal niet streng op gehandhaafd, vooral niet als het om kleine hoeveelheden voor eigen gebruik gaat. Maar zodra iemand met bakjes of emmers vol aan de slag gaat, loop je wel degelijk risico.
In sommige natuurgebieden wordt wildplukken gedoogd, zolang het kleinschalig en respectvol gebeurt. De ongeschreven regel is vaak: pluk een handje, blijf op het pad, en laat genoeg hangen voor dieren en andere mensen. Maar ook dan is het verstandig om te checken of er lokale regels gelden.
Gevaar voor je gezondheid: de vossenlintworm
Naast juridische regels is er ook een gezondheidsrisico waar weinig mensen van op de hoogte zijn: de vossenlintworm.
Deze parasiet komt steeds vaker voor in Nederland, vooral in gebieden waar veel vossen leven. Denk aan Zuid-Limburg en Oost-Groningen, maar ook in andere delen van het land is de kans op besmetting aanwezig.
De eitjes van de vossenlintworm worden verspreid via de uitwerpselen van besmette vossen. Deze kunnen op lage struiken terechtkomen – precies waar bramen groeien. Wie een besmette braam opeet, loopt het risico om na jaren een ernstige infectie op te lopen.
Symptomen zoals buikpijn, kortademigheid of geelzucht kunnen pas 5 tot 15 jaar na besmetting optreden. De parasiet nestelt zich in de lever en veroorzaakt daar schade. Behandeling is mogelijk, maar langdurig en intensief.
Hoe voorkom je besmetting met vossenlintworm?
De kans op besmetting is relatief klein, maar zeker aanwezig. Het RIVM en het Voedingscentrum adviseren daarom om voorzichtig te zijn bij het eten van bramen die uit de natuur komen. Er zijn een paar dingen die je kunt doen om het risico flink te verlagen:
Was alle geplukte bramen grondig, vooral als ze afkomstig zijn uit risicogebieden
Gebruik koud water en zout om beestjes en verontreiniging te verwijderen
Kook de bramen als je extra zeker wilt zijn – door verhitting gaan eventuele parasieteitjes dood
Vermijd het eten van rauwe bramen in gebieden waar veel vossen voorkomen
Ook bij andere wilde vruchten, paddenstoelen, valfruit en groenten uit onbeschermde tuinen is het verstandig om goed te wassen of te koken.
Zo was je bramen zonder ze te pletten
Bramen zijn kwetsbare vruchten. Spoelen onder een harde kraan is dan ook geen goed idee. De beste methode om bramen te wassen is om ze in een grote kom met koud water te leggen. Voeg daar een eetlepel zout aan toe.
Laat ze een paar minuten weken. Eventuele insecten of larven laten los en komen vanzelf bovendrijven. Daarna giet je het water voorzichtig af en laat je de bramen uitlekken op een schone doek of keukenpapier.
Op deze manier verwijder je niet alleen vuil en beestjes, maar blijft ook de smaak van de bramen behouden. En je voorkomt dat je straks een paarse pulp overhoudt.
Mag je dan helemaal geen bramen eten uit de natuur?
Bramen uit de natuur kunnen gewoon gegeten worden, mits je verstandig en hygiënisch te werk gaat. Een paar dingen zijn belangrijk:
Pluk alleen op plekken waar niet veel honden of vossen komen
Vermijd bramenstruiken die langs drukke wegen staan
Kies voor struiken die wat hoger groeien, minstens 50 cm boven de grond
Neem alleen wat je echt nodig hebt, en laat de rest hangen
Bovendien is het altijd slim om bramen uit de supermarkt of van de markt af te wisselen met zelf geplukt fruit. Dat is niet alleen veiliger, maar voorkomt ook dat je te veel risico loopt op lange termijn.
Wat doe je met geplukte bramen?
Wie toch besluit om zelf bramen te plukken, kan daar heerlijke dingen mee maken. Denk aan:
Bramenjam of gelei
Smoothies
Taarten en cakes
Bramencompote
Vers op pannenkoeken of yoghurt
Zorg er wel voor dat je ze eerst goed wast of kookt, zoals hierboven uitgelegd. En bewaar ze niet te lang: bramen zijn maar een paar dagen houdbaar in de koelkast.
Samengevat: plukken mag, maar met beleid
De bramentijd is een mooie periode om te genieten van de natuur. Maar zomaar overal gaan plukken is geen goed idee. Het mag niet overal, het kan je geld kosten, en in sommige gevallen ook je gezondheid.
Door voorzichtig te zijn, alleen kleine hoeveelheden te nemen en alles goed te wassen, kun je nog steeds verantwoord genieten van dit heerlijke zomerfruit.
