Nederland staat volgens critici op een kruispunt als het gaat om energiebeleid.
Ondanks een landschap dat steeds voller raakt met windturbines en zonneparken, groeit de angst voor stroomtekorten en onbetaalbare energie.
In dat debat laat Lidewij de Vos, gelieerd aan Forum voor Democratie (FVD), opnieuw van zich horen met een uitgesproken boodschap: stop met wat zij noemt de “windmolen-waanzin” en kijk serieus naar alternatieven zoals thorium en gesmolten zoutreactoren.
Haar standpunt zorgt voor felle discussies, maar sluit aan bij een groeiende groep mensen die twijfelt aan de haalbaarheid van het huidige energiebeleid.
Waarom de energiecrisis volgens critici alleen maar erger wordt
Volgens tegenstanders van het huidige beleid wordt Nederland steeds afhankelijker van weersomstandigheden. Windmolens leveren niets op bij windstilte, zonnepanelen nauwelijks bij bewolking of in de winter. Tegelijkertijd stijgt de energievraag door elektrificatie, warmtepompen en elektrisch rijden.
De vrees is dat dit leidt tot structurele problemen: een overbelast stroomnet, hogere energiekosten en zelfs het risico op stroomuitval. Juist in die context klinkt de oproep om breder te kijken dan alleen zon en wind steeds luider.
Thorium als alternatief voor wind en zon
Volgens FVD en aanverwante denkers biedt thorium een realistisch alternatief. Thorium is een licht radioactief metaal dat kan worden gebruikt als brandstof in zogeheten gesmolten zoutreactoren.
Het grote voordeel: het materiaal is ruim beschikbaar, relatief goedkoop en volgens voorstanders veel veiliger dan traditionele kernenergie.
Opvallend is dat thorium drie keer zo vaak voorkomt als uranium en grotendeels als afvalproduct uit de mijnbouw komt. Dat maakt het aantrekkelijk als energiebron voor de lange termijn.
Doorbraak in China zet discussie op scherp
De discussie kreeg extra voeding door nieuws uit China. Daar maakten wetenschappers begin november 2025 bekend dat zij succesvol thorium hebben gebruikt in een werkende gesmolten zoutreactor.
Volgens voorstanders bewijst dit dat de technologie niet langer theoretisch is, maar daadwerkelijk toepasbaar.
Waar westerse landen jarenlang aarzelden, lijkt China door te pakken. Dat roept vragen op over waarom Europa en Nederland achterblijven, terwijl de technologie deels al decennia geleden werd ontwikkeld.
Wat zijn gesmolten zoutreactoren precies
Gesmolten zoutreactoren werken fundamenteel anders dan klassieke kerncentrales. In plaats van vaste brandstofstaven onder hoge druk, gebruiken ze vloeibaar zout waarin de brandstof is opgelost. Dat zorgt voor een aantal voordelen.
Het belangrijkste punt: veiligheid. Als de reactor te heet wordt, stopt het proces vanzelf doordat het zout afkoelt en de kernreactie afneemt.
Rampen zoals in Tsjernobyl of Fukushima worden door voorstanders als praktisch onmogelijk beschouwd.
Daarnaast kunnen deze reactoren bestaand kernafval gebruiken als brandstof, wat het probleem van langdurige opslag verkleint.
Waarom deze technologie ooit werd losgelaten
Interessant detail is dat gesmolten zoutreactoren geen nieuw idee zijn. In de jaren zestig draaide er al een proefreactor in de Verenigde Staten. Toch werd het project stopgezet.
Volgens critici speelde geopolitiek een rol: de technologie was niet geschikt voor de productie van kernwapens en paste daardoor minder goed in de strategische belangen van die tijd. China lijkt die afweging niet te maken en zet vol in op civiele toepassingen.
Nederlandse bedrijven staan volgens FVD al klaar
Een veelgehoord tegenargument is dat nieuwe kerntechnologie te lang zou duren om te bouwen. FVD wijst echter op Nederlandse bedrijven die al actief zijn in deze sector. Zo werkt startup Thorizon aan een commerciële gesmolten zoutreactor en onderzoekt offshorebedrijf Allseas de inzet van kleine modulaire reactoren voor zijn vloot.
Volgens critici toont dit aan dat de kennis en innovatiekracht aanwezig zijn, maar dat politieke keuzes de rem zetten op daadwerkelijke toepassing.
Kritiek op miljardeninvesteringen in windmolens
Een belangrijk punt in het betoog is de kritiek op de enorme investeringen in windenergie. Windmolens hebben volgens tegenstanders een beperkte levensduur, zijn afhankelijk van subsidies en zorgen voor aantasting van landschap en natuur.
Daar tegenover staat volgens hen een technologie als thorium, die met een relatief kleine hoeveelheid brandstof jarenlang stabiele energie kan leveren zonder grote ruimtelijke impact.
Politieke verdeeldheid over de koers
De discussie raakt aan een bredere politieke kloof. Partijen als GroenLinks en D66 blijven inzetten op hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind en willen zo snel mogelijk van gas af. Tegenstanders vinden dit ideologisch gedreven en technisch onrealistisch.
Volgens FVD ontbreekt het aan pragmatisme en wordt innovatie buiten het bestaande denkkader onvoldoende serieus genomen.
Wat betekent dit voor de toekomst van Nederland
Voorstanders van thorium zien een kans voor Nederland om een voortrekkersrol te spelen in schone, stabiele energie.
Ze stellen dat het land hiermee niet alleen zijn energieproblemen kan oplossen, maar ook economisch kan profiteren door kennis en technologie te exporteren.
Critici waarschuwen echter voor te snelle conclusies en wijzen op regelgeving, maatschappelijke weerstand en de tijd die nodig is om nieuwe reactoren te bouwen.
Energiezekerheid versus ideologie
De kern van het debat draait om een fundamentele vraag: kiest Nederland voor energiezekerheid of blijft het vasthouden aan een koers die volgens sommigen te kwetsbaar is? Het huidige beleid zet zwaar in op weersafhankelijke bronnen, terwijl alternatieven als kernenergie en thorium politiek gevoelig blijven.
De energietransitie blijkt daarmee niet alleen een technisch vraagstuk, maar ook een ideologische strijd.
Waarom deze discussie voorlopig niet verdwijnt
Zolang de energierekening stijgt en het stroomnet onder druk staat, zal de roep om alternatieven blijven groeien. De ontwikkelingen in China en de geluiden uit het Nederlandse bedrijfsleven geven het debat extra momentum.
Of thorium daadwerkelijk een rol gaat spelen in de Nederlandse energiemix, is nog onzeker. Wel staat vast dat de discussie over windmolens, kernenergie en energiezekerheid de komende jaren alleen maar feller zal worden.
Een kantelpunt in het energiebeleid
Wat Lidewij de Vos en FVD vooral duidelijk maken, is dat zij het huidige beleid zien als een doodlopende weg. Volgens hen is het tijd om ideologische oogkleppen af te zetten en te kijken naar technologieën die stabiele, betaalbare en schone energie kunnen leveren.
Of Den Haag die oproep serieus gaat nemen, zal de toekomst uitwijzen. Eén ding is zeker: het debat over hoe Nederland zijn energievoorziening veiligstelt, is nog lang niet voorbij.
