Maria kan het maar niet begrijpen. “Vroeger was het heel normaal om je grootouders met ‘u’ aan te spreken,” zegt ze terwijl ze haar hoofd schudt. “Nu kijken mijn kleinkinderen me aan alsof ik gek ben als ik dat van hen verwacht. Zelfs mijn eigen kinderen hebben het opgegeven om hen dat aan te leren.”
Het voelt voor Maria alsof een belangrijk stukje respect en traditie verloren is gegaan.
Het onderwerp komt steeds vaker ter sprake tijdens gesprekken met vrienden van haar leeftijd. “We klagen er allemaal over,” vertelt Maria.
“De jongere generatie heeft gewoon geen idee meer wat respect inhoudt. Het begint al bij de simpele dingen, zoals het gebruik van ‘u’ in plaats van ‘jij’. Als ze dat niet eens meer kunnen opbrengen, wat blijft er dan nog over?”
Maria geeft toe dat het misschien ouderwets klinkt, maar voor haar zit er meer achter. “Het gaat niet alleen om dat ene woordje,” legt ze uit.
“Het is een manier om te laten zien dat je iemand waardeert en erkent. Dat je begrijpt dat er een verschil is tussen een volwassene en een kind, tussen een opa of oma en een vriendje van school. Die scheidslijn vervaagt nu helemaal.”
Ze herinnert zich hoe haar eigen grootouders vroeger werden aangesproken. “Het was gewoon ondenkbaar om hen met ‘jij’ aan te spreken. Mijn ouders hadden ons dat heel duidelijk gemaakt.
We wisten dat het niet eens een optie was. En eerlijk gezegd voelde het ook goed om hen dat respect te geven. Het zorgde voor een soort balans, een natuurlijke hiërarchie die iedereen begreep.”
Haar kleinkinderen lijken die logica echter totaal niet te begrijpen. “Ze noemen me gewoon ‘jij’, alsof ik hun buurmeisje ben. En als ik er iets van zeg, krijg ik alleen maar een verbaasde blik of een geïrriteerd zuchtje. Alsof Ãk degene ben die iets verkeerd doet.”
Maria’s stem trilt een beetje als ze het vertelt. “Het voelt alsof ik steeds minder gewaardeerd word. Alsof mijn leeftijd en ervaring niets meer betekenen.”
Maria heeft zelfs geprobeerd het gesprek aan te gaan met haar kinderen.
“Ik vroeg mijn dochter waarom ze haar kinderen niet leert om ‘u’ te zeggen. Ze lachte alleen maar en zei: ‘Mam, dat doet toch niemand meer?’ Maar waarom niet? Waarom is dat ineens normaal geworden?”
Ze merkt dat het niet alleen bij haar eigen familie speelt. “Overal waar ik kom, hoor ik jongeren tegen oudere mensen ‘jij’ zeggen. In de supermarkt, bij de dokter, zelfs tegen wildvreemden.
Het lijkt alsof niemand meer de moeite doet om een beetje respect te tonen. En dat doet pijn. Niet alleen voor mij, maar voor iedereen van mijn generatie.”
Maria heeft haar hoop nog niet helemaal opgegeven. “Soms probeer ik het op een subtiele manier duidelijk te maken. Als ze ‘jij’ tegen me zeggen, antwoord ik heel bewust met ‘u’.
Misschien steken ze daar iets van op. Maar meestal gaat het gewoon langs ze heen.”
Ze vertelt dat ze zichzelf soms probeert aan te passen aan de moderne tijd, maar dat het haar niet altijd lukt. “Ik begrijp dat dingen veranderen en dat elke generatie anders is, maar sommige waarden zijn toch tijdloos?
Respect is toch altijd belangrijk, ongeacht hoe oud of jong je bent?”
Voor Maria blijft het een pijnpunt. “Ik wil niet overkomen als een zure oude vrouw die alleen maar klaagt, maar het voelt gewoon niet goed.
Ik heb mijn hele leven geprobeerd om mijn kinderen en kleinkinderen het beste mee te geven. Is het dan zo veel gevraagd om dat ene kleine woordje te gebruiken om te laten zien dat ze dat waarderen?”
Toch blijft Maria optimistisch. “Ik denk dat respect iets is wat je zelf ook moet blijven tonen, ongeacht hoe anderen zich gedragen. Misschien leren ze op een dag vanzelf hoe belangrijk dat is.
Tot die tijd blijf ik het maar rustig uitleggen, keer op keer. Want ergens diep van binnen geloof ik nog steeds dat ze het kunnen leren.”
