De discussie over grootouders die oppassen op hun kleinkinderen is niet nieuw, maar de uitspraak van Marijke (63) heeft de gemoederen flink doen oplopen.
In een tijd waarin veel grootouders de verantwoordelijkheid voor hun kleinkinderen met plezier op zich nemen, kiest Marijke bewust voor een andere benadering. “Ik heb mijn kinderen al grootgebracht, nu is het tijd om mijn eigen leven te leiden,” zegt ze met een vastberaden glimlach.
Met drie volwassen kinderen en vijf kleinkinderen heeft Marijke genoeg ervaring als ouder en grootouder. Toch heeft ze zich altijd afgevraagd waarom er zo veel druk ligt op grootouders om een babysitter te worden voor hun kleinkinderen.
“Waarom wordt het als vanzelfsprekend gezien dat wij als grootouders altijd klaarstaan voor oppassen? Ik heb mijn eigen leven en wil die vrijheid behouden,” zegt Marijke.
“Oppassen wordt vaak gezien als een verplichting”
Toen Marijke haar eerste kleinkind kreeg, voelde ze meteen de druk. “Mijn dochter vroeg direct of ik wilde oppassen, omdat zij en haar man een avondje weg wilden,” vertelt Marijke.
“Ik wilde graag helpen, maar ik voelde ook dat de verwachtingen al snel werden opgebouwd. Als je eenmaal ‘ja’ zegt, wordt het als vanzelfsprekend gezien dat je altijd beschikbaar bent.”
Voor Marijke was dit een belangrijke les. “Ik ontdekte snel dat, als ik niet voorzichtig was, ik in een patroon zou belanden waar ik mijn eigen tijd niet meer kon inplannen. Er werd van mij verwacht dat ik altijd klaarstond voor het oppassen, en dat voelde niet goed,” legt ze uit. “Ik wilde geen oppasoma worden, ik wilde een oma zijn die af en toe kon helpen, maar vooral ook haar eigen tijd en ruimte had.”
Marijke vindt het belangrijk dat grootouders hun grenzen kunnen aangeven zonder zich schuldig te voelen. “Het moet een keuze zijn. Als ik tijd en energie heb, wil ik graag oppassen, maar ik wil niet dat het als verplichting wordt gezien. Ik heb mijn eigen leven, met eigen plannen en verplichtingen,” zegt ze stellig.
Vrijheid boven alles
Voor Marijke draait het om vrijheid. Ze heeft haar kinderen grootgebracht en wil nu haar pensioenperiode gebruiken om dingen te doen die zij altijd al heeft willen doen, maar nooit de tijd voor had. “Na een leven van werken en opvoeden wil ik eindelijk mijn eigen tijd invullen,” zegt ze.
“Ik heb altijd van mijn kinderen en kleinkinderen gehouden, maar ik ben niet langer diegene die altijd beschikbaar moet zijn om voor iedereen te zorgen. Ik wil mijn eigen passie ontdekken, bijvoorbeeld reizen, schilderen en gewoon genieten van de kleine dingen.”
Haar keuze wordt niet altijd begrepen door iedereen. “Sommige mensen vinden het ongezellig dat ik niet altijd beschikbaar ben om op mijn kleinkinderen te passen. Ze zeggen dan wel eens: ‘Jij hebt toch alle tijd nu, waarom doe je niet wat meer voor je kleinkinderen?'” vertelt Marijke.
“Maar ik geloof dat ik een betere oma ben als ik zelf gelukkig ben. En als ik ruimte heb om mijn eigen leven te leiden, ben ik veel meer in staat om tijd met mijn kleinkinderen door te brengen die écht van waarde is.”
Ze wijst op het belang van het behouden van een gezonde balans tussen familieverplichtingen en persoonlijke vrijheid. “Er is een enorme druk op grootouders om altijd beschikbaar te zijn, maar niemand vraagt of zij dat wel willen. Waarom wordt er niet vaker gepraat over de behoefte van grootouders om hun eigen leven te leiden?” vraagt ze zich af.
Waarom Marijke zich niet schuldig voelt
Veel grootouders voelen zich schuldig als ze niet altijd kunnen of willen oppassen. Marijke is daarentegen duidelijk: “Waarom zou ik me schuldig voelen?
Mijn kinderen en kleinkinderen hebben mijn liefde en zorg altijd gehad. Nu is het mijn beurt om van mijn vrijheid te genieten. Als ik nu oppas, doe ik dat met plezier en niet uit verplichting.”
Voor Marijke draait het om het bewaken van haar grenzen. “Ik zeg altijd eerlijk tegen mijn kinderen wanneer ik wel of niet kan oppassen. Als ik het druk heb, vertel ik dat. En dat is oké,” zegt ze. “Ik denk dat veel ouders niet realiseren dat grootouders hun eigen leven hebben.
Ik heb bijvoorbeeld net een cursus schilderen afgerond en wil nu meer reizen. En als ik op mijn kleinkinderen pas, wil ik er echt voor ze zijn, niet omdat het moet, maar omdat ik het wil.”
Marijke merkt dat, in haar omgeving, veel van haar leeftijdsgenoten in dezelfde situatie zitten. “In mijn vriendengroep zijn er veel vrouwen die zich verplicht voelen om op hun kleinkinderen te passen, zelfs als ze dat niet willen. Er wordt weinig gesproken over de druk die dat met zich meebrengt,” legt ze uit. “Mensen vinden het moeilijk om ‘nee’ te zeggen, uit angst voor kritiek of schuldgevoelens. Maar ik geloof dat het belangrijk is om duidelijk te maken dat je zelf kiest wanneer je oppast en wanneer je niet beschikbaar bent.”
Een gezonde benadering van grootouderschap
Marijke gelooft dat het grootouderschap ook een gezonde benadering vereist, waarbij grootouders hun eigen grenzen respecteren. “Het gaat er niet om dat je je kleinkinderen niet graag ziet of niet wilt helpen, maar het gaat erom dat je jezelf niet verliest in de rol van oppas,” zegt ze.
“Het is belangrijk om te blijven doen wat je leuk vindt en om de tijd met je kleinkinderen te koesteren op een manier die voor jou werkt.”
De vrijheid om keuzes te maken is voor Marijke essentieel. “Ik ben geen oppas, ik ben een oma die graag tijd doorbrengt met haar kleinkinderen, maar ik wil ook dat mijn kinderen begrijpen dat mijn leven niet alleen om hen draait,” zegt ze.
“Ik wil niet het gevoel hebben dat ik altijd moet opdraven als er iets is. Het is belangrijk dat ouders en grootouders in hun eigen tempo hun rollen vervullen en zich niet gedwongen voelen om verwachtingen van anderen na te leven.”
Wat zegt dit over de maatschappij?
Marijke’s standpunt brengt een groter maatschappelijk vraagstuk aan de orde: de rol van grootouders in de hedendaagse samenleving. Waar het vroeger vanzelfsprekend was dat grootouders zich in grote mate inzetten voor hun kinderen en kleinkinderen, lijkt de situatie nu te verschuiven.
Met de toenemende druk op ouders om carrière, gezin en andere verantwoordelijkheden te combineren, wordt er steeds vaker een beroep gedaan op grootouders om te helpen.
Marijke’s keuze om haar eigen leven te leiden, roept dan ook belangrijke vragen op over wat er van grootouders wordt verwacht en hoe de generaties elkaar kunnen ondersteunen zonder dat er sprake is van verplichtingen.
Conclusie
Marijke’s keuze om niet altijd op haar kleinkinderen te passen, maar in plaats daarvan haar eigen leven te leiden, is een belangrijke boodschap over grenzen, vrijheid en het bewaren van eigen tijd.
Ze benadrukt dat grootouders niet automatisch beschikbaar hoeven te zijn voor oppassen, en dat het belangrijk is om een balans te vinden tussen familiezorg en persoonlijke vrijheid.
Haar standpunt is misschien niet voor iedereen even gemakkelijk te begrijpen, maar het biedt wel stof tot nadenken over de verwachtingen die er vaak zijn van grootouders in de moderne tijd.
Het is belangrijk dat we de rol van grootouders in het gezin heroverwegen en ervoor zorgen dat grootouders zich gesteund en gewaardeerd voelen, zonder zich gedwongen te voelen om altijd te zorgen voor hun kleinkinderen. Het gaat erom dat zowel ouders als grootouders een gezonde en respectvolle balans vinden in hun onderlinge relaties.
