Elk jaar is het weer zover: oranje slingers, verklede kinderen, kleedjesmarkten en bakken vol bier in plastic bekers. Koningsdag is voor veel Nederlanders hét moment om los te gaan.
Maar niet iedereen kijkt er met dezelfde oranje bril naar. Miranda (34) uit Haarlem windt er geen doekjes om: “Waarom vieren we nog Koningsdag? Het is gewoon een excuus om te zuipen.”
Met die uitspraak raakt ze een gevoelige snaar. Is Koningsdag nog een viering van nationale trots, of draait het vooral om drank, herrie en overvolle parken? De meningen zijn verdeeld, maar één ding is zeker: de discussie leeft.
Koningsdag anno nu: traditie of festival?
Wat ooit begon als een eerbetoon aan het koningshuis – vroeger nog als Koninginnedag – is door de jaren heen veranderd in iets heel anders. Voor veel mensen is het een nationale vrije dag geworden waarop alles mag, alles kan, en vooral: alles drinkt. Bier, wijn, shotjes, mixjes – zolang het vloeit, zit de sfeer er goed in.
Er zijn nog steeds traditionele elementen te vinden, zoals vrijmarkten en kinderspellen. Maar die raken steeds verder op de achtergrond, zeker in de grote steden. Daar draait het om feesten, keiharde muziek en drank. De vraag is dan: wat vieren we nou eigenlijk écht?
“Het gaat allang niet meer om de koning”
Volgens Miranda is het hele idee achter Koningsdag inmiddels achterhaald. “Vraag maar eens op straat wat mensen precies vieren,” zegt ze. “De meeste mensen hebben geen idee. Het gaat allang niet meer om de koning. Het is gewoon een dag waarop je legaal dronken mag worden midden op de dag.”
En daar zit wel een kern van waarheid in. Veel jongeren zien Koningsdag als hét moment om met vrienden op pad te gaan, vaak al vroeg in de ochtend, gewapend met blikken bier en oranje zonnebrillen. De symboliek van het koningshuis? Die is bij velen compleet verdwenen.
Van nationale eenheid naar commercieel zuipfeest
Koningsdag werd ooit gepresenteerd als een dag van nationale eenheid. Een moment waarop Nederland even stil stond bij zijn monarchie, zijn geschiedenis en zijn verbondenheid. Maar dat beeld lijkt steeds verder af te brokkelen.
Merken springen massaal in op de oranjehype, supermarkten promoten “oranje-aanbiedingen”, en festivals maken miljoenen winst op het feestgedruis. Het gevolg? Een Koningsdag die meer weg heeft van een commercieel festival dan van een nationale feestdag met betekenis.
Kritiek groeit, vooral onder de 40-plussers
Miranda is lang niet de enige die zich afvraagt waarom Koningsdag nog zo groots gevierd wordt. Onder 40-plussers hoor je steeds vaker gemopper: te druk, te luid, te weinig inhoud. De kleedjesmarkt lijkt elk jaar kleiner te worden, en de wijkfeestjes van vroeger worden vervangen door megafestivals met dure kaartjes.
“Vroeger was het leuk,” zegt Miranda. “Toen maakte je samen met de buren wat van de dag. Nu zie je vooral dronken mensen en opblaaskronen. Ik heb er weinig mee.”
Is het tijd voor verandering?
De vraag rijst of het niet eens tijd is om Koningsdag een nieuwe invulling te geven. Of misschien wel helemaal te schrappen. Want als de oorspronkelijke betekenis verloren is gegaan, wat houdt ons dan nog tegen?
Er zijn steeds meer geluiden om de dag om te vormen tot iets wat wél bij de tijd past. Denk aan een nationale feestdag die draait om verbondenheid, vrijwilligerswerk, of duurzaamheid. Of misschien een multicultureel feest waarin álle Nederlanders zich kunnen herkennen, niet alleen de fans van oranjebitter.
Waarom Koningsdag toch blijft bestaan
Toch is het onwaarschijnlijk dat Koningsdag snel zal verdwijnen. Voor veel mensen is het een waardevolle traditie – of in elk geval een goed excuus om te feesten. Het gevoel van saamhorigheid dat ontstaat, hoe oppervlakkig soms ook, wordt door velen juist gewaardeerd.
En laten we eerlijk zijn: het is ook gewoon gezellig. Mensen komen massaal naar buiten, ontmoeten elkaar, lachen, dansen, en laten even alle zorgen los. Dat gevoel van vrijheid en uitbundigheid zit diepgeworteld in de Nederlandse feestcultuur.
Wat vieren we eigenlijk nog?
De kernvraag blijft overeind: wat vieren we nog op Koningsdag? Is het nog een feestdag ter ere van de monarchie, of is het vooral een excuus om te doen wat normaal niet mag – drinken op straat, keiharde muziek draaien en met tienduizenden tegelijk door de grachten dobberen?
Voor sommigen is het allebei. Voor anderen, zoals Miranda, is het niets meer dan een holle traditie die haar glans heeft verloren.
Een nationale feestdag in transitie
Misschien is het niet erg dat Koningsdag verandert. Feestdagen bewegen nu eenmaal mee met de tijd. Wat ooit begon als een eerbetoon aan Wilhelmina en Juliana, is nu een dag vol muziek, kleur en drank. Dat kan je zien als verval, maar ook als evolutie.
De vraag is alleen of het nog past bij het Nederland van nu. Of we ons nog herkennen in het oranje spektakel, of dat het tijd wordt om opnieuw na te denken over wat we vieren – en waarom.
Conclusie: discussie welkom
Of je nu vol enthousiasme je oranje outfit klaarlegt of liever thuisblijft met de gordijnen dicht: Koningsdag roept discussie op. En dat is goed. Want tradities mogen best ter discussie staan, zeker als ze hun oorspronkelijke betekenis zijn verloren.
Miranda’s uitspraak klinkt misschien scherp, maar zet wel aan tot nadenken. Misschien is het tijd om opnieuw te kijken naar wat Koningsdag voor ons betekent – en of het nog iets te maken heeft met de koning, of gewoon met het kratje bier op de stoep.
