In Hoogeveen is de kogel door de kerk: de gemeenteraad heeft ingestemd met een lokaal verbod op fatbikes. De populaire, vaak opgevoerde e-bikes liggen al langer onder vuur vanwege hun snelheid, gewicht en de onveiligheid die ze veroorzaken op fietspaden.
Waar veel andere gemeenten in Noord-Nederland nog twijfelen of het wel haalbaar en wenselijk is om zo’n verbod in te voeren, kiest Hoogeveen voor duidelijkheid: de fatbike moet verdwijnen uit het straatbeeld.
Onveiligheid op het fietspad is de druppel
Het besluit van de gemeenteraad komt niet uit de lucht vallen. In de afgelopen maanden regende het klachten van inwoners, scholen en politie over gevaarlijke situaties op fietspaden, met name rond schooltijden. Jongeren op opgevoerde fatbikes zouden met snelheden van boven de 40 kilometer per uur door het verkeer razen.
Ouders maken zich zorgen, ouderen durven het fietspad amper nog op, en zelfs hulpdiensten slaan alarm. Volgens Hoogeveense wethouders is de maat vol: de veiligheid van alle weggebruikers gaat voor.
Fatbike werd symbool van overlast
De fatbike, ooit bedoeld voor ruig terrein en sneeuw, is in Nederland een modeverschijnsel geworden. Vooral jongeren rijden erop rond, vaak op modellen die technisch zijn aangepast voor hogere snelheden. Het robuuste uiterlijk en het hoge stuur geven het gevoel van controle, maar dat blijkt schijnveiligheid.
In combinatie met weinig ervaring, geen helmplicht en het ontbreken van een rijbewijsplicht is het recept voor ongelukken snel compleet.
Wat houdt het verbod precies in?
Het gaat voorlopig om een verbod op opgevoerde fatbikes in bepaalde zones, zoals rond scholen, winkelgebieden en drukke fietsroutes. Hoe de handhaving eruit komt te zien, moet nog verder worden uitgewerkt. De politie en handhavers krijgen de taak om op te treden tegen overtreders.
Hoogeveen benadrukt dat het niet gaat om een algeheel verbod op alle fatbikes. Alleen fatbikes die te snel gaan, geen kenteken hebben of technische aanpassingen bevatten die niet zijn toegestaan, vallen onder de maatregel.
Andere gemeenten kijken nog de kat uit de boom
Waar Hoogeveen duidelijk een streep trekt, zijn andere gemeenten in Noord-Nederland nog terughoudend. Steden als Assen, Emmen en Groningen volgen de ontwikkelingen met interesse, maar wijzen op juridische bezwaren en praktische uitvoerbaarheid.
Een lokaal verbod is niet zomaar ingevoerd. Gemeenten mogen niet zomaar voertuigen uit het straatbeeld weren zonder wettelijke grondslag. Daarom is er vanuit verschillende hoeken behoefte aan landelijke regelgeving.
Verkeersveiligheid staat onder druk
De discussie over fatbikes past in een bredere trend. Het aantal verkeersslachtoffers onder fietsers is in de afgelopen jaren flink gestegen, mede door de opmars van elektrische fietsen. Vooral onder jongeren en ouderen vallen veel slachtoffers.
In 2024 kwam meer dan een derde van alle verkeersdoden in Nederland om op de fiets. Ook de toename van ernstige verwondingen door fietsongevallen is opvallend.
Het is dan ook geen verrassing dat het ministerie van Infrastructuur onlangs aankondigde te willen experimenteren met snelheidslimieten op fietspaden. Ook het weren van bepaalde voertuigen, zoals zware elektrische bakfietsen en fatbikes, wordt daarbij genoemd.
Fatbike-producenten reageren kritisch
De fietshandel is niet blij met de beslissing van Hoogeveen. Producenten en verkopers van fatbikes vrezen dat dit besluit een precedent schept. Ze wijzen erop dat niet de fatbike zélf het probleem is, maar het opvoeren ervan.
Volgens hen is betere handhaving, educatie en technische regulatie veel effectiever dan een verbod. Ook zijn er zorgen over de rechtsgelijkheid: wat mag in de ene gemeente niet, is elders wel toegestaan.
Wat vinden de inwoners ervan?
De meningen onder inwoners van Hoogeveen zijn verdeeld. Veel ouders van jonge kinderen zijn opgelucht en hopen op meer rust op straat. Anderen vinden het onzin en vrezen dat jongeren met zo’n verbod juist de weg op gaan met nog gevaarlijkere voertuigen.
Sommige jongeren geven zelf toe dat ze hun fatbike opvoeren, maar wijzen ook op het gebrek aan alternatieven. Ze voelen zich niet veilig op een normale fiets tussen het verkeer of vinden het openbaar vervoer te duur.
Komt er een landelijke regeling?
De stap van Hoogeveen zet druk op de landelijke politiek. Demissionair minister Tieman heeft al aangegeven dat hij de opkomst van fatbikes met zorg volgt. Hij wil eerst experimenten afwachten voordat hij landelijke regels overweegt.
Maar als meer gemeenten het voorbeeld van Hoogeveen volgen, kan Den Haag niet lang meer om de kwestie heen. Zeker als het aantal ongevallen blijft stijgen en de roep om veiligheid groeit.
Fatbike op een kruispunt
De fatbike staat op een kruispunt. Wat begon als stoer en vernieuwend vervoermiddel, is in korte tijd veranderd in een bron van discussie.
Met het besluit van Hoogeveen komt er een duidelijk signaal: veiligheid gaat boven mode. Of andere gemeenten dit voorbeeld volgen, hangt af van hoe effectief het verbod uitpakt – en of Den Haag eindelijk landelijke lijnen gaat uitzetten.
Voor nu is Hoogeveen de eerste, maar vermoedelijk niet de laatste gemeente die grenzen stelt aan wat er nog welkom is op het fietspad.
