De NAVO-top in Den Haag zorgde dit jaar opnieuw voor de nodige opschudding. Terwijl wereldleiders bijeenkwamen om te praten over veiligheid, defensiebudgetten en de oorlog in Oekraïne, trok voormalig Amerikaans president Donald Trump zoals verwacht weer flink de aandacht.
Zijn kritiek op Spanje, dreigementen met sancties en opvallende uitspraken over NAVO-artikel 5 zorgden voor ophef. Toch kreeg hij ook steun – opvallend genoeg van Mark Rutte, die hem tijdens een bijeenkomst “een man van vrede” noemde.
NAVO-landen verhogen defensiebudget tot 5 procent bbp
Een van de grootste besluiten tijdens deze top was het verhogen van het gezamenlijke defensiebudget. De lidstaten zijn overeengekomen dat ze tegen 2035 maar liefst 5 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie zullen besteden. Tot nu toe lag de norm op 2 procent, een grens waar zelfs niet alle landen aan voldeden.
Volgens de NAVO is deze verhoging noodzakelijk om te kunnen reageren op de groeiende dreiging vanuit Rusland en andere geopolitieke spanningen. De extra investeringen zullen onder meer gaan naar de modernisering van wapensystemen, versterking van luchtverdediging en betere samenwerking tussen de NAVO-partners.
Oekraïne blijft centraal punt van NAVO-beleid
In de slotverklaring van de NAVO werd opnieuw nadrukkelijk de steun aan Oekraïne bevestigd. De lidstaten beloofden om hun directe hulp aan het Oekraïense leger en de defensie-industrie voort te zetten. Ook die hulp wordt voortaan meegerekend als onderdeel van de nationale defensie-uitgaven.
Het signaal richting Rusland is duidelijk: de NAVO beschouwt Moskou als een “langdurige bedreiging” voor het bondgenootschap. Er wordt dan ook niet uitgesloten dat de steun aan Oekraïne verder wordt opgevoerd, mocht de situatie in het oosten van Europa verder escaleren.
Artikel 5 opnieuw onderwerp van discussie
Een ander belangrijk punt op de agenda was Artikel 5 van het NAVO-verdrag: het collectieve verdedigingsprincipe. Dit artikel stelt dat een aanval op één NAVO-lid beschouwd wordt als een aanval op alle leden.
Tijdens eerdere toespraken had Trump al laten doorschemeren dat hij het artikel als “multi-interpretabel” beschouwt – iets wat in Europa op veel kritiek stuitte.
Tijdens de top bevestigden alle regeringsleiders, inclusief de Amerikanen, opnieuw hun volledige steun aan Artikel 5. Toch blijven er twijfels over de betrouwbaarheid van deze garantie, vooral als Trump bij de Amerikaanse verkiezingen opnieuw aan de macht zou komen.
Trump haalt uit naar Spanje: “Ik ga ze laten betalen”
Een van de opvallendste momenten kwam toen Trump zich keihard uitsprak tegen Spanje. Volgens hem doet het land te weinig om bij te dragen aan de NAVO-verplichtingen. Hij beschuldigde Spanje ervan structureel onder het afgesproken defensiebudget te blijven en noemde dit “verschrikkelijk”.
Zijn boodschap was helder: als Spanje niet snel werk maakt van het verhogen van de uitgaven, volgen er sancties. Wat voor sancties dat zijn, liet hij in het midden, maar de toon was duidelijk dreigend.
De Spaanse vertegenwoordiging reageerde terughoudend en benadrukte dat het land zich “constructief opstelt binnen het bondgenootschap”.
Rutte noemt Trump “een man van vrede”
Opmerkelijk was de steun die Donald Trump kreeg van demissionair premier Mark Rutte. Tijdens een informele bijeenkomst met pers en collega-leiders, werd Rutte gevraagd naar de invloed van Trump binnen de NAVO.
Zijn antwoord was opvallend positief: “Donald Trump is iemand die altijd voor duidelijkheid zorgt. In dat opzicht zie ik hem als een man van vrede.”
De uitspraak zorgde voor gemengde reacties. Tegenstanders van Trump vinden de opmerking misplaatst, zeker gezien zijn eerdere uitspraken over het verlaten van de NAVO of het niet verdedigen van lidstaten die hun ‘rekening niet betalen’. Anderen vinden dat Rutte gewoon diplomatiek bleef en Trump op subtiele wijze probeerde te paaien.
NAVO breidt strategisch uit
Naast budgetten en politieke uitspraken, werd er tijdens de top ook gesproken over de toekomstvisie van de NAVO.
Er liggen plannen klaar om de cyberveiligheid te verbeteren, kunstmatige intelligentie in te zetten binnen militaire operaties en de defensie-industrieën van lidstaten beter op elkaar af te stemmen. Ook wordt er gekeken naar samenwerking met niet-NAVO-landen, zoals Australië, Japan en Zuid-Korea.
Deelname Nederland en positie Rutte
Nederland is een actieve speler binnen de NAVO en was als gastland vanzelfsprekend prominent aanwezig. Rutte, die na veertien jaar premierschap binnenkort afscheid neemt van de politiek, kreeg veel lof voor de organisatie van de top.
Zijn diplomatieke aanpak en vermogen om uiteenlopende standpunten bij elkaar te brengen, werden geprezen door collega’s.
Zijn uitspraak over Trump was misschien bedoeld als een laatste strategisch zetje richting Washington, zeker gezien de mogelijke terugkeer van Trump als president in 2025.
Samenvattend: NAVO-top zet nieuwe koers uit
De NAVO-top in Den Haag markeert een belangrijk moment in de geschiedenis van het bondgenootschap. De verhoging van het defensiebudget, de bevestiging van solidariteit richting Oekraïne en de herbevestiging van Artikel 5 laten zien dat Europa en de VS voorlopig op één lijn zitten.
Toch blijft het onzeker hoe het verder gaat als Trump opnieuw president wordt. Zijn harde toon richting Spanje en zijn eerder geuite twijfels over het NAVO-verdrag roepen vragen op over de stabiliteit van het bondgenootschap.
Wat wel vaststaat: de komende jaren zullen cruciaal zijn voor de NAVO, met grote investeringen, technologische innovaties en geopolitieke uitdagingen op de loer. Den Haag was slechts het begin van een nieuwe fase.
