GroenLinks-PvdA heeft in aanloop naar het verkiezingscongres in Rotterdam een nieuwe gedragscode gepresenteerd.
De fusiepartij benadrukt dat respect, transparantie en veilige omgangsvormen voortaan centraal staan. Daarmee wil de partij een duidelijke stap zetten richting een strakkere en meer professionele cultuur.
De aangescherpte regels zijn niet vrijblijvend: leden en politici moeten zich eraan houden en kunnen erop worden aangesproken.
Geen geschreeuw en geen seksueel getinte grappen
Opvallend in de vernieuwde gedragscode is dat seksueel getinte grappen en geschreeuw tijdens bijeenkomsten expliciet worden verboden.
Ook fysiek binnendringen in iemands persoonlijke ruimte valt voortaan onder ongewenst gedrag. Het partijbestuur wil hiermee duidelijk maken dat grensoverschrijdend gedrag, hoe klein ook, niet meer wordt getolereerd.
De partij wil een cultuur creëren waarin iedereen zich welkom en veilig voelt, of het nu gaat om vrijwilligers, medewerkers of prominente politici.
Aanleiding: rumoerig congres in juni
De nieuwe regels komen enkele maanden na een onrustig partijcongres. Tijdens dat congres werden leden uitgejoeld, liepen mensen geëmotioneerd weg en liepen de spanningen hoog op bij de behandeling van de motie-Piri.
Zelfs oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet besloot daarop teleurgesteld de partij te verlaten.
Hoewel de partijbesturen aangeven dat de nieuwe gedragscode “losstaat” van dat incident, is het duidelijk dat GroenLinks-PvdA strakker toezicht wil houden op de manier waarop leden met elkaar omgaan.
Timmermans en Klaver geven het voorbeeld
Het document waarin de nieuwe regels staan beschreven telt vijftien pagina’s en moet door alle actieve leden worden ondertekend.
In de tekst wordt benadrukt dat de richtlijnen gelden voor iedereen, maar dat boegbeelden zoals Frans Timmermans en Jesse Klaver extra verantwoordelijkheid dragen.
Zij moeten het goede voorbeeld geven en de nieuwe omgangsnormen niet alleen naleven, maar ook actief uitdragen. Dat betekent dat hun gedrag voortdurend onder een vergrootglas ligt.
Pestgedrag en vijandige houding niet meer toegestaan
De gedragscode gaat verder dan alleen praktische regels. Ook pestgedrag wordt expliciet genoemd. Voorbeelden zijn iemand belachelijk maken, openlijk terechtwijzen of een vijandige houding aannemen.
Dit is opvallend, omdat partijleider Frans Timmermans eerder dit jaar nog de term “huichelaar” gebruikte richting een ander Kamerlid en later aangaf daar geen spijt van te hebben.
Onder de nieuwe regels zou dat soort taalgebruik niet meer door de beugel kunnen. Voortaan moet discussie op inhoud plaatsvinden, met respect en zonder scheldwoorden of geschreeuw.
Fysieke grenzen en intimidatie
Een ander punt van aandacht in de aangescherpte gedragscode gaat over fysiek gedrag.
Te dicht op iemand gaan staan kan al worden ervaren als intimiderend en valt daarmee onder seksuele intimidatie. Ook luchtige grappen over afkomst of geaardheid worden verboden.
De partij wil hiermee voorkomen dat leden zich onveilig of buitengesloten voelen, ook wanneer de intentie van een opmerking misschien niet kwaad bedoeld was.
Intieme relaties voortaan melden
Een belangrijke toevoeging aan de nieuwe regels is dat intieme relaties binnen de partij voortaan moeten worden gemeld, zeker wanneer er sprake is van een hiërarchische verhouding. Hiermee wil de partij herhaling voorkomen van eerdere affaires.
In 2018 stapten toenmalig GroenLinks-voorzitter Marjolein Meijer en Kamerlid Rik Grashoff op nadat hun verzwegen relatie aan het licht kwam.
De nieuwe regels moeten voorkomen dat dit soort kwesties het vertrouwen binnen de partij opnieuw beschadigen.
Klachtencommissie voor overtredingen
Bij overtredingen van de gedragscode kan ieder lid een klacht indienen bij een speciale commissie. Deze commissie onderzoekt de zaak en geeft een zwaarwegend advies aan het partijbestuur. Daarmee krijgt de gedragscode een bindend karakter.
Het is dus niet meer mogelijk om grensoverschrijdend gedrag simpelweg af te doen met een waarschuwing of een gesprek. Er komen duidelijke consequenties aan schending van de regels.
Waarom nu deze aanscherping?
Volgens de partijbesturen gaat het niet alleen om het voorkomen van incidenten, maar ook om het versterken van de cultuur binnen de fusiepartij.
GroenLinks en PvdA willen samen een nieuw, sterk geluid laten horen. Daar hoort volgens hen ook een duidelijke en veilige omgangscultuur bij.
De aangescherpte regels moeten ervoor zorgen dat congressen en bijeenkomsten voortaan rustig en professioneel verlopen, zonder chaos of persoonlijk drama.
Een bredere trend in de politiek
De stap van GroenLinks-PvdA past in een bredere trend binnen de Nederlandse politiek.
De afgelopen jaren kwamen meerdere partijen in opspraak door affaires rondom grensoverschrijdend gedrag en interne conflicten.
Steeds vaker worden strengere gedragscodes ingevoerd om het imago van politieke partijen te beschermen en het vertrouwen van leden en kiezers terug te winnen.
GroenLinks-PvdA wil zich hiermee profileren als een partij die niet alleen inhoudelijk werkt aan oplossingen voor maatschappelijke problemen, maar ook intern laat zien dat respect en veiligheid vooropstaan.
Conclusie: strengere regels voor een veiligere cultuur
Met de aangescherpte gedragscode maakt GroenLinks-PvdA duidelijk dat grensoverschrijdend gedrag, pesterijen en onveilige situaties niet langer worden getolereerd.
Van seksueel getinte grappen tot geschreeuw tijdens debatten: de partij stelt duidelijke grenzen.
Door intieme relaties te laten melden, een klachtencommissie in te stellen en boegbeelden als Timmermans en Klaver extra verantwoordelijkheid te geven, wil de partij een cultuur van respect en transparantie neerzetten.
Of dit in de praktijk ook leidt tot rustiger congressen en meer vertrouwen, zal de toekomst uitwijzen.
Feit is dat GroenLinks-PvdA hiermee een stevig signaal afgeeft: de partij wil afrekenen met oude gewoontes en bouwen aan een nieuwe, veilige en respectvolle politieke cultuur.
