Dit ondermijnt volgens hem het hele asielsysteem, omdat het moeilijk te controleren is waar deze mensen zich bevinden. Hij ziet het invoeren van een enkelband als een oplossing om dit probleem tegen te gaan.De achtergrond van het probleem
Op dit moment moeten afgewezen asielzoekers binnen 28 dagen vertrekken. Tijdens die periode ontvangen zij nog opvang en financiële ondersteuning van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Als ze weigeren mee te werken aan terugkeer en dreigen onder te duiken, kunnen ze worden geplaatst in vreemdelingenbewaring.
Volgens Boomsma is dit echter een zware maatregel die niet altijd proportioneel is. Bovendien zijn er niet genoeg cellen en personeel beschikbaar om dit effectief uit te voeren.
Daarnaast is er een groeiende bezorgdheid over de veiligheid en handhaving rondom afgewezen asielzoekers. In verschillende steden zijn er incidenten gemeld waarbij mensen die eigenlijk uitgezet moesten worden, betrokken waren bij strafbare feiten. Dit heeft de roep om betere controle en handhaving versterkt.
Een praktisch en goedkoper alternatief
Boomsma benadrukt dat detentie zowel kostbaar als belastend is voor de overheid. Een enkelband zou een goedkoper en minder ingrijpend alternatief zijn. Door uitgeprocedeerde asielzoekers te volgen met een enkelband, kan worden voorkomen dat zij zonder toezicht verdwijnen. De Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) telde in augustus ruim tienduizend personen zonder rechtmatig verblijf, waarvan bijna 3.800 daadwerkelijk uitzetbaar waren.
Het gebruik van een enkelband zou volgens NSC helpen om deze groep beter te monitoren. Dit voorkomt dat ze in de illegaliteit verdwijnen en maakt het eenvoudiger om te controleren of ze hun vertrekplicht nakomen.
In andere Europese landen, zoals België en Denemarken, worden enkelbanden al ingezet voor vreemdelingenbewaring, met wisselende resultaten. Boomsma hoopt dat Nederland van die ervaringen kan leren.
Politieke steun en uitdagingen
Boomsma hoopt dat asielminister Marjolein Faber het voorstel oppakt en dat er politieke steun komt in het debat van donderdag. De inzet van enkelbanden is echter niet onomstreden.
Tegenstanders vinden dat het dragen van een enkelband stigmatiserend is en vrezen dat mensen onterecht gecriminaliseerd worden. Daarnaast is er kritiek vanuit mensenrechtenorganisaties die vrezen voor inbreuk op de privacy en de bewegingsvrijheid van uitgeprocedeerde asielzoekers.
Bovendien bestaat er de angst dat een enkelband mensen zal ontmoedigen om vrijwillig mee te werken aan hun terugkeer. Als mensen zich voortdurend gevolgd voelen, kan dit hun bereidheid om actief mee te werken aan vertrek juist verkleinen.
Rotterdam en de bed-bad-broodregeling
De discussie rondom de aanpak van uitgeprocedeerde asielzoekers is niet nieuw. Eerder dit jaar wilde Rotterdam stoppen met de bed-bad-broodregeling, die basale opvang biedt aan afgewezen asielzoekers.
Dit besluit leidde tot protesten, waarbij tegenstanders aangaven dat het stopzetten van de opvang inhumaan zou zijn. In dat licht wordt het enkelbandvoorstel door sommige partijen gezien als een stap te ver, omdat het mensen extra beperkt zonder hun situatie echt te verbeteren.
Tegelijkertijd is er vanuit verschillende gemeenten steun voor het idee om controle op uitgeprocedeerde asielzoekers te versterken. Gemeenten die te maken hebben met veel illegaliteit hopen dat dergelijke maatregelen bijdragen aan meer orde en veiligheid in de openbare ruimte.
Hoe kijkt de maatschappij naar het enkelbandvoorstel?
De publieke opinie over dit plan is verdeeld. Voorstanders wijzen op de noodzaak om zicht te houden op afgewezen asielzoekers die niet vrijwillig vertrekken.
Zij vinden dat het asielsysteem te vaak faalt bij de handhaving van vertrekplicht. Tegenstanders, daarentegen, vrezen dat een enkelband leidt tot verdere stigmatisering van kwetsbare mensen die al in een moeilijke situatie verkeren.
Daarnaast spelen er ethische vragen: is het gerechtvaardigd om mensen die niet crimineel zijn, toch met een enkelband te volgen?
Sommigen wijzen erop dat een enkelband normaliter wordt ingezet bij personen met een strafrechtelijke veroordeling. Boomsma benadrukt echter dat de situatie van uitgeprocedeerde asielzoekers uniek is, omdat zij zich ondanks een afgewezen aanvraag toch in Nederland bevinden.
Wat brengt de toekomst?
Of het voorstel daadwerkelijk wordt aangenomen, zal blijken tijdens het politieke debat. Eén ding is zeker: de balans tussen handhaving en humaniteit blijft een punt van discussie. NSC blijft benadrukken dat het voorstel niet is bedoeld om mensen te criminaliseren, maar om grip te krijgen op de uitvoering van het asielbeleid. De vraag blijft echter of een enkelband werkelijk de juiste oplossing is voor dit complexe probleem.
De komende maanden zullen waarschijnlijk meer duidelijkheid brengen over de politieke haalbaarheid van dit voorstel.
Als het wordt aangenomen, zal er ook gekeken moeten worden naar de praktische uitvoering: wie gaat de enkelbanden beheren, hoe worden ze gecontroleerd, en wat gebeurt er bij niet-naleving? Deze kwesties zullen ongetwijfeld nog de nodige discussies opleveren.
Bron: Hart van Nederland