Iedereen die weleens uit eten gaat, kent het moment waarop de rekening op tafel komt. De vraag rijst: geef je fooi? En zo ja, hoeveel? Waar de een zonder na te denken een extraatje op tafel legt, twijfelt de ander of het wel nodig is. Een ervaren ober doet nu een boekje open over wat horecapersoneel écht verwacht als fooi – en hoe dit per situatie kan verschillen.
Fooi in Nederland: niet verplicht, maar wel gewaardeerd
In tegenstelling tot landen zoals de Verenigde Staten, waar fooi vaak een essentieel deel van het salaris is, geldt in Nederland een ander systeem.
Hier ontvangen obers en ander horecapersoneel gewoon een loon, maar een extraatje wordt zeker gewaardeerd. “Fooi is voor ons geen must om rond te komen, maar het is wel een blijk van waardering voor onze service,” vertelt Jasper, een ober met meer dan tien jaar ervaring in de horeca.
Toch blijkt dat de verwachtingen over fooi flink uiteenlopen, zowel bij gasten als bij het personeel zelf.
Sommige mensen houden zich vast aan de ‘gouden regel’ van 10% van de rekening, terwijl anderen liever afronden op een mooi bedrag. Maar wat verwachten obers nu eigenlijk?
Dit is de fooinorm in Nederland
Hoewel er geen vaste regel is, blijkt dat het merendeel van de horecamedewerkers in Nederland rekent op een fooi van 5 tot 10 procent van de rekening.
Bij een diner van 50 euro betekent dit dus een fooi van ongeveer 2,50 tot 5 euro. Dit wordt als een nette, maar niet buitensporige geste gezien.
“Het ligt er ook aan waar je eet,” zegt Jasper. “In een luxe restaurant is het normaal om wat royaler te zijn met fooi, terwijl je bij een eetcafé vaak gewoon afrondt op het dichtstbijzijnde tientje of vijfje. Maar een fooi van een paar euro is altijd beter dan niets.”
Wat als je geen fooi geeft?
Fooi geven is in Nederland niet verplicht, en niemand zal je er raar om aankijken als je besluit het niet te doen. Toch vinden veel horecamedewerkers het jammer als ze na een lange, drukke avond met lege handen staan.
“Ik heb er geen moeite mee als iemand geen fooi geeft omdat ze het niet kunnen missen,” zegt Jasper.
“Maar als ik een tafel de hele avond bediend heb, alle wensen vervuld heb en ze me lachend bedanken voor de geweldige service… dan is het toch een beetje teleurstellend als ze zonder fooi vertrekken.”
Volgens hem is het een kwestie van etiquette. “Fooi is een manier om te laten zien dat je de service waardeert. En als je echt niet tevreden bent, kun je dat beter aangeven dan helemaal niets geven.”
Welke bedragen worden het meest gegeven?
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het gemiddelde fooi-bedrag in Nederland ligt tussen de 2 en 5 euro per tafel. Dit betekent dat mensen eerder kiezen voor een afgerond bedrag dan voor een percentage van de rekening.
- Kleine besteding (tot €20): Vaak wordt afgerond naar boven, bijvoorbeeld een rekening van €18,50 wordt €20.
- Middelgrote besteding (€20 – €50): Mensen geven vaak een fooi van ongeveer €2 tot €5.
- Grote besteding (€50+): Hier wordt vaker een percentage van 5 tot 10% aangehouden.
In duurdere restaurants kunnen fooien oplopen tot €10 of meer per tafel, maar dat is lang niet altijd het geval. “Mensen denken soms dat wij gewend zijn aan fooien van 20 of 30 euro, maar dat gebeurt eigenlijk zelden,” lacht Jasper.
Contant of via de pin?
Een veelgestelde vraag is of fooi beter contant of via de pin gegeven kan worden. Jasper legt uit dat dit per restaurant verschilt.
“In sommige zaken wordt de fooi via de pin eerlijk verdeeld onder het personeel, maar in andere gevallen gaat het naar de eigenaar. Dan hebben wij er weinig aan.”
Als je zeker wilt weten dat je fooi bij de bediening terechtkomt, is contant geven vaak de beste optie. “Maar als het via de pin makkelijker is, is dat ook prima. Uiteindelijk gaat het om het gebaar.”
Wanneer wordt een fooi écht gewaardeerd?
Niet elke fooi wordt op dezelfde manier ontvangen. Volgens Jasper zijn er situaties waarin een kleine fooi méér waard is dan een grote.
“Het mooiste moment is als je een klant hebt die écht blij is met de service. Als iemand een bescheiden maaltijd heeft gehad en toch een paar euro extra achterlaat, weet je dat het echt uit waardering komt. Dat voelt veel beter dan een groot bedrag van iemand die het gewoon als een formaliteit ziet.”
Daarnaast kan een fooi extra speciaal zijn als het onverwachts komt. “Soms heb je een tafeltje waarvan je denkt: ‘die geven vast niks’, en dan laten ze ineens vijf euro achter. Dat is een mooie verrassing.”
Moet je altijd fooi geven?
Nee, en dat is ook helemaal prima. Als de service niet goed was, is het logisch dat je geen extra geld achterlaat. Maar als je tevreden bent met je ervaring, is een klein bedrag als blijk van waardering altijd welkom.
“Het hoeft echt geen fortuin te zijn,” zegt Jasper. “Een paar euro of afronden naar boven maakt al een groot verschil. Het gaat erom dat je laat zien dat je de moeite waardeert.”
Conclusie
Fooi geven in Nederland is niet verplicht, maar het wordt wel gewaardeerd. Horecamedewerkers verwachten gemiddeld 5 tot 10 procent van de rekening, maar zijn ook blij met een klein extraatje.
Een fooi van €2 tot €5 is vaak al voldoende om je waardering te tonen.
Of je nu kiest voor contant geld of de pin, en of je nu rondt naar boven of een percentage aanhoudt: het belangrijkste is dat het uit waardering komt.
Want uiteindelijk draait het in de horeca niet alleen om geld, maar ook om het gevoel dat je goed werk hebt geleverd.
