In een recent onderzoek van World Weather Attribution (WWA) wordt de verwoestende impact van klimaatverandering op extreme weersomstandigheden benadrukt. Uit het onderzoek blijkt dat de tien dodelijkste weerrampen van de afgelopen twintig jaar – allemaal verwoestende gebeurtenissen zoals droogtes, cyclonen en hittegolven – aanzienlijk werden verergerd door de opwarming van de aarde.
Deze conclusie werpt een nieuwe, urgente blik op de realiteit van klimaatverandering. Volgens de wetenschappers is “nergens veilig” voor de gevolgen van het veranderende klimaat. De rampen treffen landen wereldwijd, waarbij ontwikkelingslanden een onevenredig hoog aantal slachtoffers hebben.
Het onderzoek benadrukt de ongelijke verdeling van de impact van klimaatverandering. Vooral ontwikkelingslanden worden disproportioneel hard getroffen door extreme weersomstandigheden, deels door hun geografische ligging en deels door beperkte middelen om zich hiertegen te beschermen.
De langdurige droogte in Somalië tussen 2010 en 2012 wordt genoemd als de dodelijkste ramp, veroorzaakt door de mislukking van oogsten en een daaropvolgende hongersnood. Deze droogte werd verantwoordelijk voor de dood van meer dan een kwart miljoen mensen. Dit tragische voorbeeld illustreert hoe een ramp, verergerd door klimaatverandering, hele gemeenschappen kan ontwrichten en talloze levens kan verwoesten.
Op de tweede plaats in het overzicht staat cycloon Nargis, die in 2008 het zuiden van Myanmar trof. Deze tropische storm was krachtiger door de gevolgen van de klimaatverandering, met als resultaat dat ruim 138.000 mensen omkwamen. Beide rampen zijn sterke voorbeelden van hoe de opwarming van de aarde de ernst en de frequentie van extreme weersomstandigheden kan intensiveren.
Klimaatgerelateerde rampen treffen niet alleen ontwikkelingslanden; ook Europa heeft te maken met toenemende hittegolven. Uit het onderzoek blijkt dat drie recente hittegolven aanzienlijke oversterfte veroorzaakten, met name de hittegolf van 2022, waarbij ruim 53.000 mensen vroegtijdig overleden.
In de daaropvolgende zomer van 2023 beleefde Zuid-Europa opnieuw extreem hoge temperaturen. De wetenschappers van WWA schatten dat de temperaturen tijdens deze hittegolven tot wel 3,5 graden hoger lagen dan ze zouden zijn zonder de invloed van klimaatverandering.
De sterftecijfers die gepaard gaan met deze hittegolven zijn verontrustend. Vooral oudere mensen en kwetsbare bevolkingsgroepen zijn het slachtoffer van langdurige periodes van hoge temperaturen. Dit toont aan dat klimaatverandering niet alleen gevolgen heeft voor de natuur, maar ook een directe bedreiging vormt voor de volksgezondheid in zowel rijke als arme landen.
Volgens klimaatonderzoeker bij het KNMI en mede-auteur van het rapport, maakt deze studie deel uit van een groeiende verzameling wetenschappelijk bewijs die het verband tussen klimaatverandering en extreme weersomstandigheden aantoont. “Rond de eeuwwisseling zagen mensen klimaatverandering nog vaak als een toekomstig probleem,” legt de onderzoeker uit.
“Maar met twintig jaar aan attributiewetenschap hebben we nu duidelijk bewijs dat klimaatverandering direct bijdraagt aan recordbrekende hittegolven, droogtes, bosbranden en stormen.” Deze bevindingen geven aan dat klimaatverandering niet langer een abstract idee is; de effecten zijn nu al zichtbaar en veroorzaken immense schade.
De methoden voor klimaatonderzoek worden steeds nauwkeuriger, wat betekent dat de wetenschappelijke onderbouwing van de link tussen klimaatverandering en weersextremen de komende jaren alleen maar sterker zal worden. De huidige kennis is pas het begin van wat we zullen ontdekken over hoe onze planeet verandert door menselijke invloed.
De publicatie van dit rapport door WWA is strategisch getimed kort voor de VN-klimaattop COP29, die dit jaar plaatsvindt in Bakoe vanaf 11 november. De onderzoekers hopen dat hun bevindingen wereldleiders zullen aansporen om ambitieuzere maatregelen te nemen tegen klimaatverandering.
Hoewel er al verschillende initiatieven zijn om de opwarming te beperken, benadrukt deze studie de urgentie om deze inspanningen te intensiveren.
Voor veel beleidsmakers en wereldleiders zou deze studie een wake-up call moeten zijn. De lijst van tien dodelijkste rampen en de details over de impact van klimaatverandering vormen een dringende oproep tot actie.
Het beperken van de opwarming van de aarde tot veilige niveaus is essentieel om toekomstige rampen en grootschalige verliezen aan mensenlevens te voorkomen. De onderzoekers benadrukken dat actie noodzakelijk is om de meest kwetsbare gemeenschappen te beschermen tegen het verwoestende effect van klimaatverandering.
Het rapport van WWA onderstreept ook het belang van wereldwijde samenwerking bij het aanpakken van klimaatverandering. Rampen als droogtes, hittegolven en cyclonen stoppen niet bij landsgrenzen; ze zijn wereldwijd voelbaar en vereisen een gezamenlijke aanpak.
De klimaattop biedt een platform voor landen om samen te werken aan het versterken van hun klimaatbeleid en het ontwikkelen van veerkrachtigere infrastructuren om de ergste gevolgen van klimaatverandering op te vangen.
Bovendien roept het rapport op tot meer ondersteuning voor ontwikkelingslanden, die vaak het zwaarst worden getroffen door klimaatverandering.
Het verschaffen van middelen voor adaptatie, zoals droogtebestendige gewassen en verbeterde waarschuwingssystemen, kan helpen levens te redden en gemeenschappen te beschermen. Klimaatverandering is immers niet alleen een milieuprobleem, maar ook een humanitaire crisis die wereldwijd slachtoffers maakt.
Het rapport van World Weather Attribution toont duidelijk aan dat klimaatverandering niet langer een ver-van-ons-bed-show is. De dodelijkste weerrampen van de afgelopen twintig jaar laten zien hoe ernstig de gevolgen van een opwarmende planeet zijn en hoe dringend actie nodig is.
Wereldleiders en beleidsmakers kunnen niet langer wachten. De VN-klimaattop biedt een kans om de nodige maatregelen te treffen en de wereld voor te bereiden op een toekomst waarin extreme weersomstandigheden steeds vaker voorkomen.
De opwarming van de aarde maakt weerrampen niet alleen vaker voorkomend, maar ook dodelijker en verwoestender. Om de meest kwetsbare gemeenschappen te beschermen, is een collectieve, wereldwijde aanpak nodig.
