De coronapandemie lijkt achter ons te liggen, maar de gevolgen voor de gezondheid blijven zichtbaar. Nieuw onderzoek toont aan dat een besmetting met het coronavirus blijvende schade kan veroorzaken aan het hart en de bloedvaten.
Vooral vrouwen blijken extra kwetsbaar te zijn. Hun vaten verouderen sneller, waardoor de kans op hart- en vaatziekten stijgt.
Dit zorgt voor nieuwe zorgen in de medische wereld: niet alleen de acute besmetting was gevaarlijk, ook de jaren erna blijft het risico verhoogd.
Corona laat sporen achter in de bloedvaten
Onderzoekers van het European Heart Journal ontdekten dat vrouwen die corona hebben gehad, vaak stijvere bloedvaten hebben.
Normaal gesproken worden bloedvaten naarmate je ouder wordt minder soepel. Bij vrouwen die besmet waren met corona, bleek die veroudering versneld te verlopen. Sommige hadden vaten die functioneerden alsof ze vijf tot tien jaar ouder waren dan hun werkelijke leeftijd.
De stijfheid van de vaten wordt gemeten met een zogenaamde pulse wave velocity. Hoe hoger die snelheid, hoe slechter de conditie van de vaten.
En stijvere vaten vergroten de kans op hoge bloeddruk, hartaanvallen en beroertes. Dat betekent dat zelfs een relatief milde coronabesmetting blijvende schade kan geven.
Vrouwen lopen groter risico dan mannen
Opvallend is dat dit effect veel sterker lijkt bij vrouwen dan bij mannen. Waarom dat zo is, weten onderzoekers nog niet precies.
Mogelijk speelt hormoonhuishouding een rol, of zijn de vrouwelijke vaten gevoeliger voor ontstekingsreacties die door het coronavirus worden veroorzaakt.
Feit blijft dat vrouwelijke ex-coronapatiënten veel vaker tekenen van vaatveroudering vertonen. Bij vrouwen met long-COVID was de kans op afwijkingen zelfs 29 keer groter dan bij mensen die het virus nooit hadden gehad.
Zelfs zonder long-COVID was het risico bij vrouwen al vier keer zo hoog als bij mannen zonder corona. Het verschil tussen de seksen is dus enorm.
Hartaanvallen en beroertes tot jaren later
Het gaat niet alleen om stijvere bloedvaten. Een grootschalige studie uit de Verenigde Staten volgde coronapatiënten tot wel drie jaar na hun besmetting.
Daaruit bleek dat de kans op een hartinfarct, beroerte of overlijden bij hen nog steeds twee keer zo hoog was als bij mensen die nooit corona hadden gehad. Bij mensen die zo ziek waren dat ze in het ziekenhuis belandden, lag dat risico zelfs bijna vier keer hoger.
Zelfs wie een milde infectie doormaakte en snel herstelde, loopt dus een langere tijd rond met een verhoogd cardiovasculair risico. En juist dat maakt corona anders dan veel andere virussen: de schade is niet altijd direct zichtbaar, maar kan wel jarenlang doorwerken.
Waarom beschadigt corona de vaten?
Corona staat bekend als een luchtwegaandoening, maar in werkelijkheid doet het virus veel meer. Het tast het endotheel aan: de dunne laag cellen die de binnenkant van de bloedvaten bekleedt. Dit leidt tot ontstekingen, beschadigingen en een verhoogde kans op bloedstolsels.
Al in de eerste maanden van de pandemie zagen artsen dat patiënten vaak te maken kregen met trombose, hartfalen en ritmestoornissen.
De cijfers zijn schokkend: bijna veertig procent van de sterfgevallen door corona had te maken met hart- en vaatcomplicaties. Dat onderstreept dat het virus het hart en de vaten veel harder raakt dan aanvankelijk gedacht.
Long-COVID versterkt het probleem
Een deel van de patiënten ontwikkelt long-COVID: klachten die maanden tot jaren aanhouden na een besmetting. Vermoeidheid, benauwdheid en concentratieproblemen zijn bekend, maar hart- en vaatproblemen blijken daar ook een groot onderdeel van uit te maken.
Vooral vrouwen met long-COVID hebben opvallend vaak tekenen van vaatverstijving. Dit vergroot de kans op hoge bloeddruk en hartklachten.
De medische wereld ziet daarin een duidelijk signaal: corona is geen “griepje” dat je zomaar achter je laat. Het virus kan blijvende impact hebben, zeker op het cardiovasculaire systeem.
Vaccinatie maakt verschil
Er is ook goed nieuws. Verschillende studies tonen aan dat mensen die gevaccineerd waren tegen corona minder kans hadden op ernstige hart- en vaatproblemen achteraf.
Vaccinatie beschermt dus niet alleen tegen een zware infectie, maar verkleint ook de kans op langetermijnschade. Dat is een belangrijke boodschap, vooral voor risicogroepen zoals ouderen, hartpatiënten en vrouwen met een verhoogd risico.
Wat kun je zelf doen?
Wie corona heeft gehad, kan zelf stappen zetten om de kans op hart- en vaatproblemen te verkleinen:
Gezond leven: voldoende bewegen, gezond eten, niet roken en matig drinken blijven de basis.
Check je bloeddruk: hoge bloeddruk is een van de eerste signalen dat de vaten stijver worden.
Luister naar signalen: benauwdheid, pijn op de borst of extreme vermoeidheid moeten serieus genomen worden.
Medische controle: vooral vrouwen met long-COVID doen er goed aan om hun hart en vaten regelmatig te laten controleren.
Een arts kan met eenvoudige onderzoeken nagaan of er tekenen zijn van vaatverstijving of andere cardiovasculaire schade.
Waarom dit onderzoek zo belangrijk is
Het nieuwe inzicht dat vooral vrouwen extra risico lopen, kan helpen bij betere preventie en behandeling. Jarenlang werd hart- en vaatziekten vooral gezien als een mannelijk probleem, maar steeds meer blijkt dat vrouwen minstens zo kwetsbaar zijn — en soms zelfs kwetsbaarder. Corona heeft dat verschil nog duidelijker gemaakt.
De verwachting is dat cardiologen de komende jaren meer patiënten zullen zien die door corona sneller hartproblemen ontwikkelen. Vroegtijdig opsporen en behandelen kan levens redden.
Conclusie
Corona mag dan grotendeels verdwenen zijn uit het dagelijks nieuws, de gevolgen blijven voelbaar. Het virus kan de vaten versneld verouderen, vooral bij vrouwen.
Daarmee stijgt het risico op hart- en vaatziekten, beroertes en hartaanvallen aanzienlijk, zelfs jaren na een besmetting.
Het is een harde reminder dat corona geen onschuldig virus was — en dat het nog steeds loont om alert te blijven op de lange termijn. Vrouwen die corona hebben gehad, doen er verstandig aan hun hart en vaten extra goed in de gaten te houden.
Preventie, gezonde leefstijl en medische controles maken het verschil. Want wie denkt dat corona voorbij is, vergeet hoe diep de littekens bij sommigen nog zitten.
