In Nederland zijn de meeste mensen behoorlijk tevreden over hun leven. Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaf meer dan 85 procent van de bevolking in 2024 zijn of haar leven een rapportcijfer van een 7 of hoger.
Dat is niet alleen goed nieuws voor het algemene welzijn, maar laat ook zien dat Nederland als samenleving een redelijk comfortabele plek is om te wonen.
Die tevredenheid geldt niet alleen voor het leven in het algemeen. Veel Nederlanders zijn ook positief over hun werksituatie, hun woning en de manier waarop ze hun vrije tijd kunnen besteden. Dat blijkt allemaal uit het jaarlijkse rapport van het CBS over brede welvaart.
Wat is brede welvaart eigenlijk?
Brede welvaart gaat veel verder dan alleen inkomen of economische groei. Het is een breed begrip dat ook kijkt naar hoe mensen zich voelen, hun gezondheid, de kwaliteit van werk en wonen, sociale relaties, veiligheid en zelfs het milieu. Kortom: het gaat om alles wat het leven de moeite waard maakt, niet alleen om wat er op de bankrekening staat.
Het CBS meet elk jaar hoe het staat met die brede welvaart in Nederland. Daarbij wordt gekeken naar verschillende bevolkingsgroepen om te ontdekken wie het goed heeft – en wie minder.
Bevestiging van de ‘zeven vinkjes’-theorie
Een opvallende uitkomst van het onderzoek is dat het grotendeels bevestigt wat journalist Joris Luyendijk drie jaar geleden beschreef in zijn boek over de zogenaamde “zeven vinkjes”.
Hij stelde dat er een soort onzichtbare checklist is die bepaalt of iemand het makkelijk(er) heeft in Nederland. Tot die vinkjes behoren onder andere geslacht, afkomst, opleiding en het land waar iemand is geboren.
Het CBS lijkt die theorie nu te onderbouwen met harde cijfers. Mannen die in Nederland geboren zijn uit Nederlandse ouders én die hoogopgeleid zijn, scoren het hoogst op brede welvaart. Ze zijn niet alleen gezonder, maar ook tevredener met hun werk en hebben meer vertrouwen in andere mensen.
Afkomst heeft de grootste impact op brede welvaart
Hoewel factoren als geslacht en opleiding een rol spelen, blijkt uit het rapport dat afkomst de grootste invloed heeft op hoe goed mensen het hebben in Nederland. Met andere woorden: waar je wieg heeft gestaan en waar je ouders vandaan komen, heeft veel effect op je kansen en welzijn.
Vooral mensen die buiten Europa zijn geboren, scoren het laagst op brede welvaart. Ongeveer 40 procent van hen heeft te maken met meerdere problemen tegelijk, zoals een lager inkomen, moeite met het vinden van betaald werk en een lager vertrouwen in andere mensen. Dit wijst op structurele ongelijkheid in de samenleving, ondanks het feit dat Nederland in veel opzichten een welvarend land is.
Verschillen tussen mannen en vrouwen
Ook tussen mannen en vrouwen zijn er verschillen te zien. Vrouwen scoren over het algemeen iets lager dan mannen op het gebied van brede welvaart.
Dat verschil is vooral zichtbaar bij onderwerpen zoals ervaren gezondheid en het hebben van een eigen inkomen. Vrouwen hebben vaker minder financiële zekerheid en geven ook vaker aan zich minder gezond te voelen dan mannen.
Dat betekent niet dat vrouwen het slecht hebben in Nederland, maar wel dat er nog ruimte is voor verbetering op het gebied van gelijkheid tussen de seksen.
Waarom deze cijfers ertoe doen
De resultaten van het CBS-onderzoek zijn meer dan alleen statistieken. Ze geven inzicht in hoe de samenleving functioneert en waar knelpunten liggen. Als afkomst zo’n grote rol speelt bij het ervaren van welvaart, dan is dat een belangrijk signaal voor beleidsmakers, werkgevers, onderwijsinstellingen en andere partijen in de samenleving.
Nederland streeft naar gelijke kansen voor iedereen, maar deze cijfers laten zien dat dat ideaal nog niet volledig werkelijkheid is. Mensen met een migratieachtergrond – zeker van buiten Europa – beginnen vaker met een achterstand, en dat heeft gevolgen voor hun hele leven.
Wat kan er beter?
Om de brede welvaart eerlijker te verdelen, zijn er verschillende zaken die aangepakt kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan:
Beter toegankelijke arbeidsmarkt: Mensen met een migratieachtergrond hebben vaak moeite om een goede baan te vinden, zelfs als ze goed zijn opgeleid. Discriminatie en taalbarrières spelen daarbij een rol.
Gelijke kansen in het onderwijs: Al op jonge leeftijd kunnen kinderen achterstanden oplopen. Investeren in onderwijs en begeleiding is essentieel om die kloof te verkleinen.
Toegankelijke zorg en ondersteuning: Gezondheid speelt een belangrijke rol in brede welvaart. Zorg moet voor iedereen beschikbaar én begrijpelijk zijn, ongeacht afkomst.
Beleid tegen discriminatie: Structurele uitsluiting op basis van etniciteit, religie of achtergrond moet actief worden bestreden, zowel op de werkvloer als in de samenleving als geheel.
Brede welvaart vraagt om brede aanpak
Brede welvaart is meer dan een individueel gevoel van tevredenheid. Het is een maatschappelijke graadmeter die laat zien of mensen echt mee kunnen doen in de samenleving. Als afkomst, iets waar niemand voor kiest, zo’n bepalende factor is, vraagt dat om extra aandacht.
Het CBS laat met dit rapport zien dat er vooruitgang is, maar ook dat er nog veel werk aan de winkel is. In een land dat zichzelf graag ziet als eerlijk en inclusief, is het essentieel om die woorden ook waar te maken in de praktijk.
Conclusie: Nederland doet het goed, maar niet voor iedereen
Het algemene beeld is positief: de meeste mensen in Nederland zijn tevreden met hun leven. Maar dat geldt niet voor iedereen in gelijke mate. Vooral mensen met een niet-westerse migratieachtergrond blijven achter als het gaat om brede welvaart. De herkomst van een persoon blijkt vaak nog belangrijker dan opleiding of geslacht.
Voor een toekomst waarin iedereen gelijke kansen krijgt, is het belangrijk dat deze ongelijkheid wordt aangepakt. Brede welvaart hoort er voor iedereen te zijn, ongeacht wie je bent of waar je vandaan komt.
Bron: NOS
