Het conflict tussen burgemeester Femke Halsema en de Amsterdamse ombudsman Munish Ramlal blijft escaleren.
Een nieuwe verklaring van hoofdonderzoeker Bernadette Verheggen zorgt voor een flinke schok binnen het stadhuis.
Zij beschuldigt Halsema van intimidatie, druk uitoefenen op het onderzoek en het proberen te beïnvloeden van de inhoud van het rapport over het gemeentelijke Bureau Integriteit.
Het debat over deze kwestie bereikt hiermee een nieuw hoogtepunt, terwijl de Amsterdamse politiek zich opmaakt voor een spoeddebat.
De kwestie draait om het rapport Melden met vertrouwen, dat onderzoek deed naar meldingen rond het functioneren van Bureau Integriteit.
Volgens Verheggen is de oorspronkelijke versie van het rapport op cruciale punten herschreven, zouden complete onderdelen zijn verwijderd en is de onderzoeksopzet zelfs gewijzigd.
De aantijgingen zijn fors, en de politieke druk op Halsema neemt daardoor verder toe.
Onderzoeker stelt dat Halsema het rapport heeft beïnvloed
Verheggen, die nauw betrokken was bij het onderzoek, verspreidde een zogenoemde ‘verschillenanalyse’ waarin zij aangeeft dat haar werk niet overeenkomt met de uiteindelijke rapportversie die in november werd gepubliceerd.
Volgens haar zijn de aanpassingen vooral gedaan nadat Halsema zware kritiek had geuit op de conceptversie.
De onderzoeker stelt dat melders – personen die vertrouwelijk informatie deelden voor het onderzoek – feitelijke onjuistheden ontdekten in de aangepaste versie, iets wat volgens haar grote zorgen oproept over betrouwbaarheid en transparantie.
Verheggen benadrukt dat belangrijke thema’s die in de eerste versie stonden, niet zijn teruggekomen in het definitieve rapport.
Zo zou de onderzoeksvraag zijn aangepast, een deelvraag zijn verdwenen en inhoud die kritisch was over Bureau Integriteit zijn verzacht of verwijderd.
Dat de onderzoeker deze conclusies trekt, is bijzonder. Hoofdonderzoekers treden zelden naar buiten met dergelijke kritiek op het eindresultaat.
Escalatie tijdens een overleg op het stadhuis
Het conflict kwam volgens Verheggen tot een kookpunt op 18 september. Tijdens een overleg over het bijna afgeronde rapport zou Halsema steeds feller zijn geworden.
De burgemeester zou de ombudsman voortdurend hebben onderbroken en volgens Verheggen was er nauwelijks ruimte om uitleg te geven over de aanpak van het onderzoek.
In haar verklaring schrijft ze dat de sfeer “grimmig” werd. Ze beweert dat Halsema het rapport “kwaadaardig” noemde en zou hebben gezegd: “Ik ga alles eraan doen om dit onderuit te halen.”
Voor Verheggen voelde dit als een dreigement en als directe intimidatie van het onafhankelijke onderzoek.
De woorden die zij gebruikt, waaronder “dreigementen en intimidatie”, maken veel indruk. Daarmee staat niet alleen het rapport ter discussie, maar ook de bestuurlijke cultuur binnen het Amsterdamse stadhuis.
Het rapport werd op het laatste moment teruggetrokken
Twee dagen voordat het rapport onder embargo naar de pers zou worden gestuurd, trok ombudsman Ramlal het document terug.
Op dat moment had Halsema al haar zorgen gedeeld met het presidium van de gemeenteraad. Volgens Verheggen was dat een onjuiste stap, omdat het de onafhankelijkheid van de ombudsman onder druk zou zetten.
Zij stelt dat deze stap, samen met de druk vanuit het college, ervoor zorgde dat het rapport in aangepaste vorm werd gepubliceerd, waarin belangrijke kritische punten verdwenen of afgezwakt waren.
Het terugtrekken van het rapport veroorzaakte binnen het stadhuis al onrust, maar door de nieuwe verklaring wordt duidelijk dat de spanningen intern nog veel groter waren dan naar buiten toe werd gecommuniceerd.
Halsema: aantijgingen zijn onjuist en schadelijk
De burgemeester reageert via haar woordvoerder en noemt de beschuldigingen “akeliger” dan wordt voorgesteld.
Volgens haar klopt de weergave van het gesprek niet en is het “kwalijk in de suggesties over het aandeel van de burgemeester”.
Opvallend is dat Halsema ervoor kiest om geen inhoudelijke tegenreactie te geven. Ze stelt dat ze geen uitspraken wil doen over een vertrouwelijk gesprek om het oordeel van de gemeenteraad niet te beïnvloeden.
Daarmee laat ze veel ruimte ontstaan voor speculatie, omdat anderen wel uitgebreid over de gebeurtenissen communiceren.
Ramlal zelf kiest voor afstand. Hij zegt dat de analyse van Verheggen op persoonlijke titel is geschreven en niet afkomstig is van Ombudsman Metropool Amsterdam.
Tegelijkertijd wil hij inhoudelijk geen commentaar geven op de kwestie, vermoedelijk omdat het debat in de gemeenteraad eraan komt.
Discussie over de zorgvuldig- of juist onzorgvuldigheid van het onderzoek
Een van de belangrijkste punten van discussie is de kritiek van Halsema dat het rapport methodologische gebreken zou vertonen en niet representatief zou zijn.
Verheggen bestrijdt dat. Zij wijst erop dat er gesprekken zijn gevoerd met 82 mensen, waarvan twintig in het kader van hoor en wederhoor.
Ook stelt ze dat de onderzoeksopzet zorgvuldig is uitgelegd, maar dat deze bijlage verdwenen is in de uiteindelijke publicatie.
Dat roept vragen op: hoe kan een bijlage die cruciaal is voor de onderbouwing zomaar verdwijnen? En waarom worden conclusies aangepast wanneer kritische melders deze juist bevestigen?
De gemeenteraad zal deze vragen waarschijnlijk uitgebreid stellen tijdens het debat.
Politiek debat dreigt explosief te worden
De raad heeft een speciaal debat ingelast om de ombudsman-affaire te bespreken. Binnen de Amsterdamse politiek leeft al langer het idee dat de bestuurlijke verhoudingen gespannen zijn.
De nieuwe beschuldigingen kunnen ervoor zorgen dat het vertrouwen tussen de burgemeester, de raad en het Bureau Integriteit verder wordt aangetast.
Veel partijen willen opheldering over de rol van Halsema, de onafhankelijkheid van het onderzoek en de manier waarop het rapport is aangepast.
Voor Halsema komt dit op een uiterst gevoelig moment. Ze wordt al eerder geconfronteerd met kritiek op haar bestuursstijl en op haar omgang met kritische rapporten, maar dit is tot nu toe een van de heftigste beschuldigingen.
Publieke reactie: groeiende twijfel over integriteit en bestuur
Buiten de politieke arena zorgt de kwestie ook voor onrust. Op sociale media wordt druk gespeculeerd over de rol van de burgemeester en de geloofwaardigheid van de gemeentelijke instituties.
Veel berichten gaan over de vraag hoe onafhankelijk integriteitsonderzoek in Amsterdam nog is wanneer de onderzoeker zelf zegt dat de burgemeester druk heeft uitgeoefend.
Het beeld dat hierdoor ontstaat, is dat er achter de schermen meer speelt dan de raad of het publiek tot nu toe wist.
De verklaring van Verheggen zet bovendien druk op de ombudsman, die zich moet verhouden tot kritiek van zowel het college als zijn eigen onderzoekers.
Spanningen binnen het stadhuis lopen verder op
De affaire laat zien hoe complex en kwetsbaar de verhoudingen binnen een gemeentelijke organisatie kunnen zijn.
Het Bureau Integriteit speelt een cruciale rol in het waarborgen van vertrouwen in het bestuur. Wanneer juist de onderzoeken naar dat bureau onderwerp van strijd worden, dreigt het fundament van dat vertrouwen te wankelen.
De komende weken zullen bepalen welke gevolgen deze kwestie heeft voor Halsema, de ombudsman en het bredere vertrouwen in het Amsterdamse bestuur. Dat het debat uitgesproken fel zal worden, lijkt nu al vast te staan.
Bron
