De kerstperiode staat voor de deur, maar dit jaar ontbreekt een vast onderdeel van de Nederlandse traditie.
Koning Willem-Alexander heeft besloten om de jaarlijkse kerstshoot niet door te laten gaan. Een beslissing die direct stof doet opwaaien in medialand.
Al twintig jaar lang is dit fotomoment een vast gegeven, en juist het plotseling wegvallen ervan roept vragen op.
Normaal gesproken verschijnen de koning, koningin Máxima en hun dochters twee keer per jaar voor de camera’s.
Eén keer in de zomer en één keer rond de kerst. Dat tweede moment lijkt dit jaar definitief geschrapt. En dat is opvallend, zeker gezien de afspraken die hierover bestaan tussen het koningshuis en de media.
De mediacode onder druk
De mediacode is helder. In ruil voor een beperkt aantal officiële fotomomenten belooft de pers het koninklijk gezin met rust te laten tijdens privégelegenheden zoals vakanties en vrije tijd.
Die afspraak werkt al jaren en zorgt voor een zekere balans tussen openheid en privacy.
Juist daarom voelt het uitblijven van de kerstshoot voor veel journalisten als een breuk met die traditie. Volgens verschillende mediawatchers is het niet zomaar een gemiste afspraak, maar een signaal. De vraag die rondzingt: wat betekent dit voor de toekomst van de mediacode?
Bij RTL Boulevard klinkt openlijke verbazing. Media-experts benadrukken dat twee fotomomenten per jaar altijd de norm zijn geweest.
Dat dit nu ineens verandert, zonder duidelijke aankondiging of vervangend moment, wordt door sommigen als ongebruikelijk en zelfs zorgelijk gezien.
Drukke agenda’s binnen het koninklijk gezin
Een veelgehoorde verklaring ligt bij de agenda’s van de prinsessen. Prinses Alexia woont en studeert in Londen, prinses Ariane neemt een tussenjaar en prinses Amalia heeft inmiddels haar eigen verplichtingen binnen en buiten Nederland. Het gezin is simpelweg minder vaak compleet dan voorheen.
Koningshuisdeskundigen geven aan dat vooral de jongere generatie steeds minder behoefte lijkt te hebben aan vaste fotomomenten.
De vraag “moet dat nou echt?” klinkt steeds vaker. Vanuit dat perspectief is het begrijpelijk dat de traditie onder druk staat.
Tegelijkertijd wijzen kenners erop dat juist deze momenten belangrijk zijn voor de band met het publiek. Niet vanwege de inhoud van de foto, maar vanwege het signaal van toegankelijkheid.
Waarom die kerstfoto meer is dan een plaatje
Op het eerste gezicht lijkt een kerstfoto weinig nieuwswaarde te hebben. Een gezin dat poseert in winterkleding, vaak in een tuin of bij een boom, levert zelden schokkende beelden op. Toch zit de waarde niet in de foto zelf, maar in wat deze vertegenwoordigt.
Het is een bevestiging van de afspraak tussen pers en paleis. Media krijgen iets tastbaars, het koningshuis krijgt rust. Juist daarom wordt het schrappen van dit moment gezien als een risico. Zonder officiële beelden ontstaat er ruimte voor speculatie, roddels en informele foto’s.
En dat is precies wat de mediacode juist probeert te voorkomen.
Angst voor een averechts effect
Volgens sommige media-insiders kan deze beslissing juist leiden tot meer ongewenste aandacht. Wanneer er geen officieel beeldmateriaal beschikbaar is, gaan roddelbladen en buitenlandse media vaker op zoek naar alternatieve beelden.
Er wordt zelfs gesproken over het uitlokken van nieuwe incidenten, vergelijkbaar met eerdere situaties waarin informele foto’s opdoken. Zonder duidelijke afspraken ontstaat er een grijs gebied waarin iedereen zijn eigen grenzen opzoekt.
Dat maakt de keuze om het fotomoment te schrappen volgens critici niet alleen onhandig, maar strategisch onverstandig.
De rol van de Alexia–Antoon-foto’s
Een andere theorie die rondgaat, heeft te maken met de eerder gepubliceerde foto’s van prinses Alexia met zanger Antoon. Deze beelden verschenen in het blad Privé en zorgden destijds voor flinke discussie.
Volgens sommige showbizzkenners voelt het wegblijven van de kerstshoot als een reactie hierop. Een manier om de media te laten voelen dat grenzen zijn overschreden. Of dat daadwerkelijk zo is, blijft onduidelijk, maar het sentiment leeft wel.
Opvallend is dat er juridisch geen stappen zijn ondernomen tegen de publicatie van die foto’s. Toch kan het vertrouwen tussen pers en paleis hierdoor wel een deuk hebben opgelopen. En vertrouwen is precies waar de mediacode op leunt.
Wie hakt uiteindelijk de knoop door?
De vraag wie deze beslissing heeft genomen, blijft grotendeels onbeantwoord. Ligt het bij de koning zelf, of spelen de wensen van de prinsessen een doorslaggevende rol? Kenners vermoeden dat Willem-Alexander op zichzelf bereid is om vast te houden aan de afspraken.
Tegelijkertijd wordt erkend dat de dochters ouder worden en steeds meer zeggenschap hebben over hun eigen leven.
Het is niet ondenkbaar dat zij minder behoefte hebben aan publieke momenten, zeker in een periode waarin ze hun eigen weg zoeken.
Dat maakt de situatie complex. Het koningshuis verandert, en daarmee veranderen ook de verwachtingen.
Herinneringen aan eerdere spanningen
De relatie tussen het koningshuis en de media is nooit volledig spanningsvrij geweest. Zo werd RTL Boulevard in 2020 tijdelijk buitengesloten na het uitzenden van beelden van prinses Amalia in een musical. Die beelden waren niet door RTL zelf gemaakt, maar toch volgden er consequenties.
Die geschiedenis maakt duidelijk dat het koningshuis bereid is om streng op te treden wanneer grenzen worden overschreden. Tegelijkertijd verwacht de media ook duidelijkheid en consistentie.
Het schrappen van een traditioneel fotomoment zonder duidelijke toelichting voedt juist het gevoel van onzekerheid.
Een kerst zonder koninklijke traditie
Als de kerstshoot definitief niet doorgaat, voelt deze feestperiode anders dan andere jaren. Geen nieuwe gezinsfoto, geen blik op hoe de prinsessen zich ontwikkelen, geen moment van gezamenlijke zichtbaarheid.
Voor veel Nederlanders is dat een gemis, ook al wordt het misschien niet direct uitgesproken. Het laat zien dat het koningshuis zich in een nieuwe fase bevindt. Internationaler, individueler en mogelijk ook afstandelijker.
Wat betekent dit voor de toekomst?
De grote vraag blijft wat deze keuze betekent voor de mediacode op de lange termijn. Is dit een eenmalige uitzondering door praktische omstandigheden? Of is het een voorbode van een structurele verandering?
Zonder duidelijke communicatie blijft de pers gissen. En waar onzekerheid is, ontstaat ruimte voor interpretatie. Dat kan leiden tot meer spanning dan een simpele foto in de winterkou ooit zou doen.
Voor nu lijkt één ding duidelijk: het koningshuis verandert. En de media, net als het publiek, moeten wennen aan die nieuwe realiteit.
