Op dinsdagochtend is vanaf Rotterdam The Hague Airport een bijzonder vliegtuig vertrokken. Aan boord zaten 84 Syriërs – volwassenen én kinderen – die vrijwillig besloten hebben terug te keren naar hun thuisland.
Het toestel zette koers richting Damascus, de hoofdstad van Syrië. Voor het eerst heeft de Nederlandse overheid zelf een vlucht geregeld voor dit soort vrijwillige terugkeer.
Eerste georganiseerde terugkeer naar Syrië
Tot nu toe moesten mensen die vrijwillig terug wilden keren naar hun land van herkomst dit individueel regelen, vaak met hulp van instanties.
Deze keer koos de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) voor een gezamenlijke aanpak. Volgens het ministerie van Asiel en Migratie is het een pilot die mogelijk in de toekomst vaker wordt ingezet.
De groep van 84 mensen stapte in alle vroegte op het vliegtuig. Het gaat om gezinnen en alleenstaanden die zich eerder dit jaar hebben aangemeld voor repatriëring. Deze mogelijkheid is begin 2025 officieel geopend.
Waarom mensen kiezen om terug te keren
De redenen om Nederland te verlaten verschillen. Volgens Simone Steendijk, directeur van de Dienst Terugkeer en Vertrek, is de verbeterde veiligheidssituatie in Syrië voor velen een belangrijke motivatie.
Daarnaast spelen persoonlijke factoren een rol:
Sommige mensen missen hun familie en land van herkomst.
Anderen geven aan zich in Nederland niet thuis te voelen.
Ook onzekerheid over toekomstperspectieven in Nederland wordt vaak genoemd.
Voor velen weegt de kans om in Syrië opnieuw te beginnen zwaarder dan het vooruitzicht van een onzekere toekomst in Nederland.
Veranderde situatie in Syrië
Syrië heeft de afgelopen vijftien jaar te maken gehad met zware oorlogen en onderdrukking. Lange tijd was het voor terugkerende Syriërs levensgevaarlijk om terug te gaan.
Maar vorig jaar vond er een belangrijke machtswisseling plaats: voormalig president Bashar al-Assad werd via een staatsgreep verdreven.
De nieuwe leider, Ahmed al-Sharaa, was eerder verbonden aan Jabhat al-Nusra, een groepering die in verband werd gebracht met Al-Qaeda.
Zijn opkomst zorgde internationaal voor veel discussie, maar volgens bronnen is de veiligheidssituatie in delen van Syrië inmiddels stabieler geworden. Mede hierdoor durven steeds meer Syriërs de stap te zetten om terug te keren.
Steeds meer Syriërs kiezen voor terugkeer
Sinds de machtsovername door al-Sharaa zijn er al zo’n zevenhonderd Syriërs vanuit Nederland teruggekeerd.
Sommigen deden dit op eigen houtje, anderen met steun van de overheid. De vlucht vanuit Rotterdam markeert de eerste keer dat dit op grote schaal en georganiseerd gebeurde.
Voor de Dienst Terugkeer en Vertrek is het een test. Als deze aanpak succesvol blijkt, kan het model worden uitgebreid. Dit zou betekenen dat grotere groepen in één keer begeleid terug kunnen keren.
Financiële tegemoetkoming voor terugkeerders
Een belangrijk onderdeel van de regeling is de financiële steun die vertrekkers meekrijgen. Om hun leven opnieuw op te bouwen in Syrië ontvangen volwassenen 2.800 euro en kinderen 1.650 euro.
Opvallend detail: dit bedrag werd niet overgemaakt, maar letterlijk cash uitbetaald voordat de vlucht vertrok. Iedere passagier kreeg dus zijn of haar deel direct in handen. Het idee hierachter is dat mensen meteen na aankomst in Syrië middelen hebben om hun nieuwe bestaan te starten.
Waarom de overheid dit doet
De regeling heeft meerdere doelen. Enerzijds wil de overheid mensen helpen die zelf graag terug willen, maar niet over de middelen of mogelijkheden beschikken om dit zelfstandig te regelen. Anderzijds wordt hiermee ook de druk op de opvang in Nederland verlicht.
Vrijwillige terugkeer is bovendien goedkoper en minder complex dan gedwongen uitzetting. Door mensen actief te ondersteunen en financieel tegemoet te komen, wordt de kans groter dat zij zonder problemen vertrekken.
Discussie over financiële steun
Het feit dat Syriërs duizenden euro’s meekrijgen, roept ook kritiek op. Tegenstanders vinden het niet eerlijk dat mensen die vertrekken zulke bedragen ontvangen, terwijl veel Nederlanders met financiële zorgen nauwelijks steun ervaren. Voorstanders wijzen erop dat dit geld uiteindelijk kosten bespaart: opvang, zorg en begeleiding in Nederland zijn duurder dan een eenmalige financiële tegemoetkoming bij terugkeer.
Daarnaast benadrukt de overheid dat de bedragen bedoeld zijn om een nieuw bestaan op te bouwen en dat het geld voorkomt dat terugkeerders in extreme armoede belanden.
Hoe de vlucht tot stand kwam
De vlucht werd tot in detail voorbereid. Er vond overleg plaats met de Syrische autoriteiten om te zorgen dat de terugkeer veilig en probleemloos kon verlopen. Ook waren er medewerkers van de Dienst Terugkeer en Vertrek aanwezig om de reis te begeleiden.
Volgens DT&V-directeur Simone Steendijk is dit een belangrijke stap: “Wij hebben mensen kunnen helpen om terug te keren naar Syrië en daar opnieuw te beginnen. Deze eerste ervaring met een georganiseerde vlucht zorgt ervoor dat wij in de toekomst beter in staat zijn om dit vaker te doen.”
Wat betekent dit voor de toekomst?
De verwachting is dat er meer van dit soort vluchten zullen volgen. Er zijn nog altijd duizenden Syriërs in Nederland die twijfelen over hun toekomst.
Voor sommigen biedt vrijwillige terugkeer perspectief. Zeker nu blijkt dat de overheid niet alleen de reis, maar ook de herstart in Syrië ondersteunt.
De vraag blijft wel hoe stabiel de situatie in Syrië op lange termijn zal zijn. Hoewel de veiligheid op sommige plekken verbeterd is, zijn er nog steeds zorgen over mensenrechten en politieke ontwikkelingen.
Het succes van dit terugkeerprogramma hangt dus ook sterk af van hoe het land zich de komende jaren ontwikkelt.
84 Syriërs vertrekken deze ochtend met hulp van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV) vrijwillig naar Damascus vanaf Rotterdam Airport.
De vlucht is in goed overleg met de Syrische autoriteiten voorbereid en uitgevoerd.
Lees verder op onze website: https://t.co/EQss2w6KmE. pic.twitter.com/J73B0ZjE8G
— Dienst Terugkeer en Vertrek (@DTenV) September 16, 2025
Conclusie
Het vertrek van 84 Syriërs vanuit Rotterdam naar Damascus markeert een nieuwe fase in het Nederlandse terugkeerbeleid.
Voor het eerst werd een georganiseerde vlucht ingezet voor vrijwillige terugkeer. Met financiële steun, begeleiding en nauwe samenwerking met Syrië wil de overheid een humanitaire én praktische oplossing bieden voor mensen die hun toekomst liever in hun thuisland opbouwen.
Of dit het begin is van een structureel beleid of slechts een eenmalige proef, zal afhangen van de resultaten en de verdere ontwikkelingen in Syrië. Duidelijk is in ieder geval dat deze vlucht de deur heeft geopend voor een nieuw hoofdstuk in de omgang met terugkeer van migranten in Nederland.
Bron: Hart van Nederland
