Voor steeds meer mensen met een laag inkomen is het openbaar vervoer nauwelijks nog te betalen. Terwijl de prijzen blijven stijgen, dreigen veel gezinnen in Nederland buitenspel te komen staan. Maar er lijkt nu eindelijk iets te veranderen.
Het kabinet werkt aan een plan waarmee honderdduizenden mensen met een smalle beurs straks (bijna) gratis met het openbaar vervoer kunnen reizen.
Volgens informatie die is uitgelekt via het AD, komt er een speciale ov-pas die deze groep moet helpen. Die pas is bedoeld om minima meer bestaanszekerheid te geven.
Het idee is dat mensen met lage inkomens hierdoor makkelijker kunnen meedoen aan het dagelijks leven. Denk aan het bezoeken van familie, het halen van boodschappen of het op tijd komen bij een ziekenhuisafspraak.
De plannen zijn nog niet definitief, maar de contouren worden al duidelijker. Minister Barry Madlener en staatssecretaris Chris Jansen hebben de plannen inmiddels toegelicht in een brief aan de Tweede Kamer.
Ze leggen daarin uit dat deze ov-pas mensen uit kwetsbare groepen letterlijk in beweging moet brengen. Voor veel gezinnen is het openbaar vervoer namelijk een noodzakelijke voorziening, en niet iets wat ze zomaar kunnen missen.
Een pas die écht verschil kan maken
Wat deze ov-pas precies gaat kosten is nog niet duidelijk, maar het doel is om de kosten zo laag mogelijk te houden – en voor sommige mensen zelfs helemaal gratis te maken. De gedachte daarachter is simpel: vervoer is geen luxe, maar een basisvoorwaarde om mee te kunnen draaien in de samenleving.
Voor mensen met een bijstandsuitkering, lage AOW of minimumloon kan een busticket of treinkaartje nu al een flinke hap uit het budget betekenen. En dat wordt in de toekomst alleen maar erger.
Volgens de laatste berichten zullen de prijzen voor bus en tram vanaf 2026 met zo’n 15 tot 20 procent stijgen. Ook treinreizen zullen fors duurder worden. De oorzaak? Het kabinet wil bezuinigen op het openbaar vervoer. Hierdoor stijgen de kosten voor vervoersbedrijven, en die geven die kosten weer door aan de reiziger.
Niet iedereen is enthousiast
Hoewel het plan om het ov gratis te maken voor mensen met een laag inkomen goed nieuws lijkt, is niet iedereen even blij met de richting die het kabinet opgaat. Vervoerders zoals NS zijn teleurgesteld. Ze vinden dat het kabinet te weinig doet om het ov voor iedereen betaalbaar te houden.
“Het openbaar vervoer wordt langzaam uitgehold,” zei Hatte van der Woude, voorzitter van OV-NL, recent in een interview. Volgens haar stijgen de kosten voor vervoerders, terwijl de inkomsten dalen. En daar zit het grote probleem: wie niet onder de minima valt, gaat straks flink meer betalen voor een ritje met de bus of trein.
De sector had liever gezien dat het kabinet breder zou investeren in betaalbaar ov voor iedereen, in plaats van alleen te focussen op een beperkte groep.
Steeds minder toegankelijk voor de gewone Nederlander
De zorgen zijn niet onterecht. In veel delen van Nederland verdwijnen al buslijnen, worden de dienstregelingen uitgedund en stijgen de tarieven elk jaar opnieuw. Voor mensen die net boven de inkomensgrens zitten, maar wel afhankelijk zijn van het ov, wordt reizen steeds lastiger.
Vooral buiten de grote steden is het aanbod van openbaar vervoer vaak beperkt. Als daar de prijzen ook nog eens stijgen, raakt een groeiende groep mensen geïsoleerd. Studenten, ouderen en werkenden zonder auto merken nu al dat de reiskosten soms niet meer op te brengen zijn.
Hoe gaat de ov-pas werken?
Hoewel er nog veel vragen zijn over de precieze werking van de ov-pas, is duidelijk dat de pas moet gelden voor een brede groep mensen met een laag inkomen. Mogelijk wordt er gewerkt met inkomensgrenzen, zoals ook bij andere toeslagen en regelingen.
De pas zou toegang moeten geven tot het hele ov-netwerk: bus, tram, metro en trein. Of ook commerciële vervoerders zoals Arriva en Keolis meedoen, is nog niet bekend.
Wat wel zeker lijkt, is dat het doel niet alleen is om gratis vervoer te bieden, maar ook om het verschil tussen arm en rijk niet nog groter te maken.
Een stap in de goede richting
Ondanks de kritiek vanuit de ov-sector zien veel mensen dit plan als een stap vooruit. Zeker nu steeds meer Nederlanders moeite hebben om rond te komen. Met stijgende prijzen voor boodschappen, energie en zorg is elke vorm van ondersteuning welkom.
Gratis of goedkoper openbaar vervoer kan bijdragen aan een gelijker speelveld. Het geeft mensen zonder auto de mogelijkheid om makkelijker naar werk of school te gaan, om mantelzorg te verlenen of om simpelweg ergens op bezoek te kunnen.
Het plan past in een bredere trend waarin overheden proberen meer sociale gelijkheid te creëren via gerichte steunmaatregelen. Niet iedereen hoeft alles gratis, maar als je nauwelijks kunt rondkomen, is een dure treinreis echt een obstakel.
Wat betekent dit voor jou?
Voor nu is het nog even afwachten of – en wanneer – de ov-pas er komt. Maar de politieke aandacht is er. En dat is al meer dan in voorgaande jaren.
Of je straks recht hebt op gratis of goedkoper openbaar vervoer, hangt af van je inkomen en woonsituatie. Hou de ontwikkelingen dus goed in de gaten, zeker als je tot de groep behoort die financieel moeite heeft met reizen.
Voor mensen die nét buiten de regeling vallen, is het te hopen dat er ook nog aanvullende maatregelen komen. Want een goed en betaalbaar openbaar vervoerssysteem is in het belang van iedereen – niet alleen van mensen met een minimuminkomen.
Bron: Hart van Nederland
