De verkiezingsstrijd nadert zijn hoogtepunt, en de spanning is voelbaar in Den Haag. Waar traditionele peilingen nog altijd wijzen naar partijen als de PVV, VVD en GroenLinks-PvdA, zorgt een nieuwe speler voor opschudding: kunstmatige intelligentie.
Een AI-analyse van miljoenen online berichten zet het hele politieke landschap op zijn kop — en de partij die als winnaar uit de bus komt, is niet degene die iedereen verwachtte.
AI-analyse kijkt verder dan traditionele peilingen
De zogeheten AI-peiling is gebaseerd op geavanceerde taalmodellen die politieke discussies analyseren op X (voorheen Twitter), Facebook, TikTok en nieuwsfora.
In totaal zijn meer dan drie miljoen berichten verwerkt, waarbij niet alleen is gekeken wat mensen zeggen, maar ook hoe ze het zeggen.
De toon, emotie en betrokkenheid rond bepaalde thema’s vormen samen een realistisch beeld van wat er onder de bevolking leeft.
Terwijl onderzoeksbureaus als I&O Research en Maurice de Hond hun cijfers nog vooral baseren op enquêtes met een paar duizend respondenten, laat AI zien hoe miljoenen Nederlanders online over de politiek praten — spontaan en zonder filter.
En juist dat levert opvallende inzichten op.
PVV en VVD verliezen online momentum
De PVV van Geert Wilders stond lange tijd bovenaan in de peilingen, maar de AI ziet sinds begin oktober een afnemende betrokkenheid.
Niet omdat Wilders minder populair is, maar omdat de online gesprekken over hem “verzadigd” raken. Het sentiment wordt volgens de analyse minder hoopvol en meer cynisch.
Veel gebruikers delen wel filmpjes en uitspraken van Wilders, maar de emotie is vaker boosheid dan enthousiasme.
Ook de VVD van Dilan Yeşilgöz lijkt terrein te verliezen. De partij wordt nog steeds gezien als een van de “veilige keuzes”, maar de AI detecteert steeds meer twijfel onder voormalige VVD-stemmers.
Woorden als “vertrouwen”, “koopkracht” en “woningmarkt” worden opvallend vaak negatief gekoppeld aan de partij.
De conclusie van de analyse: Yeşilgöz heeft moeite om kiezers te inspireren, vooral nu andere partijen zich nadrukkelijk profileren als alternatief.
D66 verrast met hernieuwde aandacht
Opmerkelijk genoeg ziet de AI een lichte opleving bij D66. Rob Jetten wist in het RTL-debat van begin oktober veel aandacht te trekken, en dat werkt door in online discussies.
Vooral jongeren en hogeropgeleiden noemen D66 weer vaker in een positieve context, met woorden als “toekomstgericht” en “klimaat”.
Toch lijkt die opleving beperkt. De AI merkt dat D66 nog steeds worstelt met het imago van “oude machtspartij” na jaren van regeringsdeelname.
De partij krijgt online meer waardering dan in de klassieke peilingen, maar het sentiment is broos: één misstap in een debat kan het vertrouwen weer doen kelderen.
GroenLinks-PvdA onder vuur
Frans Timmermans kreeg begin oktober veel media-aandacht na zijn emotionele televisieoptreden waarin hij sprak over een ingrijpende gebeurtenis uit zijn jeugd.
Hoewel dat moment aanvankelijk sympathie opriep, liet de AI-analyse zien dat de aandacht snel wegebde.
De online gesprekken over Timmermans draaien inmiddels vooral om “onduidelijk beleid” en “vage beloftes”.
Veel Nederlanders twijfelen of zijn partij te veel wil doen in te weinig tijd. De AI ziet dat GroenLinks-PvdA in sentiment flink gedaald is sinds het RTL-debat — vooral onder twijfelende kiezers in het politieke midden.
De onverwachte stijger: Nieuw Sociaal Contract
En dan komt de verrassing: volgens de AI is Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt de partij die het sterkst in opmars is.
Terwijl andere partijen vooral polariseren, roept Omtzigt’s naam online juist woorden op als “rust”, “vertrouwen” en “eerlijkheid”.
De analyse wijst erop dat veel Nederlanders uitgekeken zijn op de harde toon van de gevestigde partijen.
Omtzigt wordt gezien als iemand die “voor het volk spreekt” en niet meedoet aan het politieke toneelstuk. Zijn focus op transparantie en rechtvaardigheid lijkt een snaar te raken bij kiezers die moe zijn van beloftes zonder daden.
De AI berekende dat Omtzigt inmiddels in 41% van de positieve politieke gesprekken wordt genoemd — een stijging van ruim 10% in slechts drie weken tijd. Daarmee scoort hij beter in online sentiment dan Wilders, Yeşilgöz en Timmermans.
Wat betekent dit voor de verkiezingen van 2025?
Volgens de onderzoekers achter de AI-analyse kan deze trend richting verkiezingsdag doorslaggevend zijn. Het model voorspelt dat “vertrouwen” en “authenticiteit” dit jaar zwaarder wegen dan partijprogramma’s of tv-optredens.
Kiezers lijken zich te hechten aan politici die geloofwaardig overkomen, zelfs als ze niet altijd de populairste zijn.
Toch blijft het de vraag of die online populariteit zich vertaalt naar stemmen in het stemhokje. Politieke analisten waarschuwen dat socialmediagedrag niet altijd representatief is voor het brede electoraat.
Mensen die actief discussiëren over politiek, vormen vaak een minderheid — maar wel een invloedrijke. Hun gesprekken beïnvloeden nieuwsberichten, familiegesprekken en stemkeuzes van anderen.
Een nieuwe fase in campagnevoeren
Wat deze AI-peiling vooral duidelijk maakt, is dat verkiezingscampagnes in 2025 niet langer alleen op straat en in de media worden gevoerd, maar ook online.
Algoritmes meten niet alleen wat mensen lezen, maar ook hoe ze zich daarbij voelen.
Partijen lijken dat te beseffen. Zowel de VVD als GroenLinks-PvdA investeren de laatste weken fors in sociale media, met video’s, reels en gerichte advertenties. De PVV blijft vooral vertrouwen op Wilders’ eigen bereik, terwijl D66 inzet op jongeren via TikTok.
Maar geen van die campagnes lijkt het natuurlijke bereik te evenaren van Omtzigt’s interviews en spontane posts, die vaak viraal gaan zonder dat er een marketingteam aan te pas komt.
De conclusie: Nederland wil vertrouwen terug
De AI laat een duidelijk patroon zien: Nederlanders verlangen naar rust, stabiliteit en eerlijk bestuur.
Of dat uiteindelijk in de stembus ook wordt beloond, zal moeten blijken, maar de trend is onmiskenbaar.
Waar de PVV de emotie van woede aanspreekt en GroenLinks-PvdA het idealisme, weet NSC juist het vertrouwen te raken. En juist dát zou volgens de kunstmatige intelligentie wel eens het verschil kunnen maken op 29 oktober 2025.
De verkiezingen van dit jaar lijken daarmee niet alleen een strijd tussen links en rechts, maar ook tussen emotie en vertrouwen — en in dat nieuwe speelveld heeft de AI alvast zijn winnaar gekozen.
