De verkiezingscampagne is officieel afgetrapt en PVV-leider Geert Wilders kiest daarbij een opvallende strategie.
Terwijl veel partijen hem blijven uitsluiten, komt hij met een plan dat zowel uitdagend als democratisch oogt: een minderheidskabinet onder leiding van de PVV. Voor tegenstanders is het een provocatie, voor aanhangers een briljant idee.
Uitsluiting werkt averechts
Sinds jaar en dag proberen andere grote partijen de PVV buiten de deur te houden. Samenwerking wordt geweigerd, coalities zonder de partij worden gesmeed en uitsluiting lijkt de standaard. Het idee daarachter is dat kiezers daardoor zouden afhaken en hun stem elders zouden neerleggen.
Maar dat scenario lijkt zich niet te voltrekken. Integendeel: juist doordat Wilders structureel wordt buitengesloten, voelen zijn kiezers zich bevestigd in hun overtuiging dat de gevestigde orde niet naar hen luistert. Het effect? PVV-stemmers blijven loyaal en lijken zelfs alleen maar standvastiger te worden.
Het voorstel voor een minderheidskabinet
Wilders lanceerde onlangs het idee van een minderheidskabinet met de PVV als leidende partij. Daarbij zou hij zelf als premier optreden. Het concept is simpel: de PVV levert de basis van het kabinet, maar moet bij ieder onderwerp steun zoeken in de Tweede Kamer. Zo ontstaan steeds wisselende meerderheden, afhankelijk van het beleid dat op tafel ligt.
Volgens Wilders is dit niet alleen een praktische oplossing voor de politieke impasse, maar ook een kans om de democratie nieuw leven in te blazen. In plaats van rigide coalitieakkoorden en dichtgetimmerde regeerakkoorden, wordt de Kamer directer betrokken bij het bestuur van het land.
Democratischer dan ooit?
Het idee klinkt voor velen verrassend democratisch. In een minderheidskabinet heeft de oppositie namelijk veel meer macht. Besluiten kunnen alleen worden genomen als er voldoende steun is van andere partijen.
Dat betekent dat elke stem in de Kamer werkelijk kan meewegen en dat er voortdurend moet worden gezocht naar samenwerking.
Tegenstanders zien dit echter als een bron van instabiliteit. Zonder vaste meerderheid kan het kabinet immers struikelen bij elk belangrijk onderwerp. Voorstanders daarentegen stellen dat dit juist de kracht is: geen enkele partij kan zich verschuilen achter een regeerakkoord, iedereen moet verantwoordelijkheid nemen.
De paniek bij andere partijen
Dat Wilders met dit idee komt, lijkt de gevestigde partijen nerveus te maken. Hun strategie om de PVV klein te houden door uitsluiting, lijkt niet meer te werken.
Sterker nog, de partij stijgt in de peilingen en veel kiezers geven aan juist te waarderen dat Wilders vasthoudt aan zijn standpunten, ondanks de tegenwerking.
Partijen als VVD, D66 en GroenLinks-PvdA moeten zich voorbereiden op een scenario waarin de PVV wederom de grootste wordt. Het uitsluiten van de partij kan dan weleens contraproductief werken, omdat het beeld ontstaat dat miljoenen kiezers bewust buiten spel worden gezet.
De loyaliteit van PVV-stemmers
Een belangrijk verschil met andere partijen is de loyaliteit van de PVV-achterban. Waar kiezers van bijvoorbeeld VVD en CDA sneller switchen bij teleurstelling, blijven PVV-stemmers opvallend trouw.
Veel aanhangers zien Wilders niet alleen als politicus, maar als iemand die al decennia consequent dezelfde boodschap uitdraagt: immigratie beperken, veiligheid vergroten en Nederland weer op de eerste plaats zetten.
Die consistentie levert hem niet altijd succes op in de Kamer, maar wel een onwrikbare achterban. Juist dat maakt de kans groot dat de PVV bij de komende verkiezingen opnieuw een groot aantal zetels binnenhaalt.
Uitdagingen voor een PVV-premier
Mocht het scenario van een minderheidskabinet werkelijkheid worden, dan staan Wilders en de PVV voor grote uitdagingen. Zonder vaste coalitie is het regeren een ingewikkelde klus. Voor elk voorstel moeten meerderheden worden gevonden, wat betekent dat voortdurend onderhandeld moet worden.
Critici vrezen dat dit kan leiden tot besluiteloosheid en bestuurlijke chaos. Voorstanders zien het als een manier om politieke dynamiek te herstellen. Elke partij moet zich immers voortdurend uitspreken en kan niet simpelweg achter gesloten deuren deals maken.
Wat betekent dit voor de kiezer?
Voor de kiezer kan een minderheidskabinet juist interessant zijn. In plaats van dat verkiezingsbeloftes verdwijnen in compromissen, worden onderwerpen één voor één besproken in de Kamer. Het maakt het politieke proces transparanter en geeft burgers meer inzicht in hoe partijen daadwerkelijk stemmen.
Bovendien kan het ervoor zorgen dat thema’s die nu vaak sneuvelen in coalitieonderhandelingen, toch op tafel komen. Denk aan strengere maatregelen rondom immigratie, maar ook aan economische voorstellen waar partijen van links tot rechts steun voor kunnen vinden.
Het signaal van uitsluiting
De kern van de discussie blijft echter het uitsluiten van de PVV. Voor veel kiezers voelt dit als een ontkenning van hun stem. In een democratie hoort elke stem te tellen, en het bewust buiten spel zetten van een grote partij roept vragen op over de legitimiteit van het systeem.
Door te pleiten voor een minderheidskabinet draait Wilders dit argument handig om. Hij presenteert zichzelf als degene die juist wél bereid is om iedereen te betrekken, terwijl de rest van de partijen vast lijkt te houden aan uitsluiting.
Historische uitdaging
Nederland kent weinig voorbeelden van succesvolle minderheidskabinetten. Toch hoeft dat niet te betekenen dat het onmogelijk is.
In andere landen, zoals Denemarken en Zweden, komt het vaker voor en leidt het soms juist tot stabiel bestuur. Het vergt echter politieke volwassenheid en de bereidheid om over de eigen schaduw heen te stappen.
Voor Wilders is dit plan dus niet alleen een manier om aan de macht te komen, maar ook een historische uitdaging. Kan hij laten zien dat zijn partij in staat is om daadwerkelijk te regeren en verantwoordelijkheid te nemen?
Conclusie: kiezers bepalen
Of het minderheidskabinet van de PVV werkelijkheid wordt, hangt volledig af van de verkiezingen. Als de partij de grootste wordt, kan Wilders zijn plan met kracht op tafel leggen. Lukt dat niet, dan blijft het een strategie die vooral bedoeld is om kiezers te mobiliseren.
Wat in ieder geval duidelijk is: de meeste PVV-stemmers zullen niet overstappen. De jarenlange uitsluiting heeft hen niet weggejaagd, maar juist gesterkt. En dat maakt dat Wilders, meer dan ooit, een serieuze kans maakt om de rol van premier op te eisen.
