Pasen staat voor de deur en eieren zijn weer volop in de belangstelling. Of het nu gaat om gekookte eieren, eiergerechten of de bekende paaseieren, we hebben het allemaal vaak op tafel staan. Maar een onverwachte waarschuwing van het RIVM gooit nu roet in het eten.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) adviseert vanaf nu om geen eieren van hobbykippen te eten.
Dit betreft kippen die door particulieren worden gehouden, bijvoorbeeld in achtertuinen, moestuinen of op andere kleinschalige locaties. Wat is er aan de hand en waarom is deze waarschuwing belangrijk? We duiken dieper in deze zaak.
Wat zijn hobbykippen?
Hobbykippen zijn kippen die vaak als huisdier of uit hobby worden gehouden. Deze kippen kunnen in verschillende omgevingen worden aangetroffen, zoals tuinen, moestuinen of zelfs op boerderijen bij particulieren.
De eieren die deze kippen leggen, worden vaak direct geconsumeerd door de eigenaren of verkocht aan vrienden en familie.
Het is een trend die steeds populairder werd, vooral in de afgelopen jaren, omdat mensen steeds meer interesse kregen in het zelfvoorzienend leven en het houden van eigen kippen. Helaas blijkt dit nu een ongewenst gezondheidsrisico met zich mee te brengen.
PFAS in eieren van hobbykippen
Het probleem waar het RIVM op wijst, heeft te maken met PFAS. PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) is een groep chemische stoffen die vaak worden gebruikt in industriële processen, zoals het water- en vetafstotend maken van materialen.
Deze stoffen zijn zeer persistent, wat betekent dat ze niet snel afbreken in het milieu. Ze kunnen zich ophopen in het water, de bodem en de lucht, en ook in levende organismen, waaronder dieren zoals kippen.
Het RIVM heeft onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van PFAS in de eieren van hobbykippen op zestig locaties verspreid over Nederland. Uit de resultaten blijkt dat de PFAS-inname bij sommige plekken de gezondheidsgrens overschrijdt.
Dit is verontrustend, omdat PFAS schadelijk kan zijn voor de gezondheid, zelfs bij relatief lage concentraties. PFAS is in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen, zoals hormoonverstoring, verzwakte immuunsystemen en zelfs kanker op lange termijn.
Waarom zijn PFAS gevaarlijk?
PFAS is een verzamelnaam voor duizenden stoffen die moeilijk af te breken zijn en zich ophopen in het milieu en in het menselijk lichaam. Omdat deze stoffen in de loop der tijd zich opstapelen, kunnen ze langdurige schadelijke effecten hebben.
Ze komen via verschillende bronnen in ons lichaam terecht, bijvoorbeeld via vervuild water, voedsel of de lucht. De gezondheidsrisico’s van PFAS zijn zorgwekkend, omdat ze mogelijk de werking van het immuunsysteem verstoren, de lever kunnen beschadigen en zelfs de kans op bepaalde vormen van kanker verhogen.
Eén van de belangrijkste zorgen is dat PFAS zich via de voedselketen verspreidt. Dit betekent dat dieren, zoals kippen, de schadelijke stoffen kunnen opnemen uit hun omgeving – bijvoorbeeld via water of voedsel dat vervuild is met PFAS.
Dit geldt ook voor de eieren die deze kippen leggen. Wanneer mensen deze eieren eten, kunnen ze onbewust PFAS in hun lichaam krijgen.
De bevindingen van het RIVM
Volgens het onderzoek van het RIVM werden op 31 verschillende plekken in Nederland PFAS-niveaus gevonden die de gezondheidsgrens overschreden.
Dit betekent dat, zelfs wanneer iemand minder dan één ei per week eet, de hoeveelheid PFAS in dat ei al schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Deze verontrustende bevindingen zijn gedaan in verschillende provincies, van Noordoost-Groningen tot West-Zeeland en van Noordwest-Friesland tot Zuid-Limburg.
Op veel van deze plekken werden aanzienlijke hoeveelheden PFAS aangetroffen, wat betekent dat het risico van het eten van hobby-eieren in veel delen van het land een serieus probleem vormt.
De uitdaging is dat het voor de consument onmogelijk is om aan de buitenkant van een ei te zien hoeveel PFAS erin zit.
Omdat de concentraties van PFAS in eieren per locatie verschillen, is het moeilijk te bepalen of een bepaald ei veilig is om te eten. Dit maakt het risico nog groter, vooral omdat er geen gemakkelijke manier is om te testen of een ei wel of niet verontreinigd is.
Wat betekent dit voor de consument?
Het advies van het RIVM is duidelijk: eet geen eieren van hobbykippen. Dit geldt voor alle eieren die afkomstig zijn van kippen die niet commercieel gehouden worden, dus bijvoorbeeld die van je eigen kippen in de tuin of van andere particuliere houders.
Het RIVM raadt aan om eieren te kopen bij winkels of op markten, waar de eieren gecontroleerd worden en waar de risico’s van PFAS-besmetting veel kleiner zijn.
Voor veel mensen kan dit een behoorlijke verandering zijn, vooral in de tijd rondom Pasen, wanneer eieren centraal staan in veel tradities en gerechten.
Maar de waarschuwing van het RIVM is gebaseerd op wetenschap en onderzoek, en het is belangrijk om deze boodschap serieus te nemen om gezondheidsrisico’s te voorkomen.
Oorzaak van PFAS in de eieren
Het is nog niet helemaal duidelijk hoe de PFAS precies in de eieren van hobbykippen terechtkomt. Er wordt gespeculeerd dat regenwormen mogelijk een belangrijke bron zijn, omdat kippen deze vaak eten.
Regenwormen kunnen de PFAS uit de grond opnemen, wat hen tot een kanaal maakt voor de chemische stoffen naar de kippen. Het RIVM blijft dit verder onderzoeken om de precieze oorzaak te achterhalen en om te begrijpen hoe deze stoffen zich verspreiden.
Wat kan er gedaan worden?
Er is weinig dat particulieren op dit moment kunnen doen om te voorkomen dat hun hobbykippen eieren produceren die besmet zijn met PFAS, behalve het stoppen met het consumeren van deze eieren. Voor nu is het advies om over te stappen op eieren die afkomstig zijn uit gecontroleerde, commerciële bronnen.
Langetermijnoplossingen zouden kunnen bestaan uit het verminderen van de aanwezigheid van PFAS in het milieu door strengere regels voor het gebruik van deze stoffen, het saneren van vervuilde gebieden en het ontwikkelen van betere manieren om PFAS te verwijderen uit grond en water.
Tot die tijd blijven we afhankelijk van de waarschuwingen van instanties zoals het RIVM om onze gezondheid te beschermen.
Conclusie: pas op met eieren van hobbykippen
De waarschuwing van het RIVM over de consumptie van eieren van hobbykippen komt op een moment waarop veel mensen zich voorbereiden op de Paasdagen. Hoewel het misschien onwennig is om de eieren van je eigen kippen niet meer te eten, is het belangrijk om de gezondheidsrisico’s die gepaard gaan met PFAS serieus te nemen.
In plaats van deze eieren te consumeren, is het verstandiger om je eieren te kopen bij betrouwbare bronnen waar de kwaliteit gecontroleerd is en het risico op vervuiling minimaal is.
