De politieke spanning in aanloop naar de verkiezingen van 2025 blijft toenemen.
BBB-leider Caroline van der Plas heeft maandagavond haar deelname aan een verkiezingsdebat aan de Radboud Universiteit in Nijmegen afgeblazen, nadat pro-Palestijnse activisten haar komst openbaar maakten.
Volgens Van der Plas was haar veiligheid niet langer te garanderen. “Mijn veiligheid gaat boven alles,” liet ze weten tegenover De Telegraaf.
Debat in Nijmegen afgeblazen
Het geplande verkiezingsdebat zou plaatsvinden in samenwerking met De Gelderlander.
De bedoeling was dat Van der Plas in gesprek zou gaan met studenten, onder leiding van een journalist van de krant. De locatie werd tot het laatste moment geheimgehouden, uit angst voor onrust.
Toch kwam het bezoek vroegtijdig naar buiten toen de activistische groep Nijmegen Student Encampment op Instagram meldde dat ze op de hoogte waren van haar komst.
In het bericht van de activisten werden tijdstip en plannen gedeeld, vergezeld van oproepen tot boycot.
Ook werd de slogan “Stop inviting zionists to our spaces” gebruikt, samen met “No justice, no peace.” Kort daarna besloot Van der Plas dat de situatie te gevaarlijk was geworden.
Zelfs na het verplaatsen van het gesprek naar een streng beveiligde alternatieve locatie, koos de BBB-leider ervoor het evenement volledig af te zeggen.
Van der Plas: “Ik kan intimidatie en geweld verwachten”
De politica liet weten niet bang te zijn voor protest op zich, maar wel voor de toon die de oproepen hadden.
“Ik kan intimidatie, bedreiging en mogelijk geweld verwachten,” verklaarde ze. Ze verwees naar eerdere incidenten waarbij activisten gebouwen vernielden en politieagenten belaagden.
“Tussen dit soort activisten zitten mensen die Joden hebben geschopt en universiteiten hebben bezet. Dat is niet normaal. Het is onaanvaardbaar dat een volksvertegenwoordiger geïntimideerd wordt en haar mond gesnoerd.”
Volgens Van der Plas is dit geen gewone demonstratie meer, maar een bedreiging van de democratie. “Vrije meningsuiting geldt niet alleen voor wie het hardst schreeuwt, maar ook voor wie iets zegt wat niet iedereen wil horen.”
Reactie van De Gelderlander
Hoofdredacteur Joris Gerritsen van De Gelderlander bevestigde dat de redactie zorgvuldig had geprobeerd de bijeenkomst discreet te houden. “We hebben geen openbare aankondiging gedaan.
De politie waarschuwde ons toen de oproepen op sociale media verschenen. Kort daarna liet Van der Plas weten dat ze niet meer zou komen,” zei hij tegen de NOS.
Hoewel Gerritsen begrip toonde voor de beslissing van Van der Plas, noemde hij het “dieptriest” dat het zover heeft moeten komen.
“We vinden het belangrijk dat alle lijsttrekkers aan bod komen, ook de BBB. Maar ik snap dat ze zich onveilig voelde. Dit laat zien hoe kwetsbaar het vrije debat is geworden.”
Activisme en angst op universiteiten
Het incident in Nijmegen staat niet op zichzelf. De spanning tussen pro-Palestijnse activisten en sprekers met een andere mening neemt toe sinds het begin van het academisch jaar.
Op verschillende universiteiten zijn demonstraties uitgelopen op bezettingen of schermutselingen. Sprekers die niet in de lijn van de activisten liggen, worden steeds vaker geweerd of voelen zich gedwongen af te zeggen.
Critici waarschuwen dat universiteiten, ooit plekken van open debat, steeds meer veranderen in ideologisch gesloten bastions.
“Activisten ruiken bloed, en bestuurders buigen te snel,” aldus een politieke commentator. “Als je alleen nog mag spreken als je in het juiste kamp zit, dan is de academische vrijheid in gevaar.”
Vrijheid van meningsuiting onder druk
De kwestie raakt aan een bredere discussie over de grenzen van protest en vrijheid van meningsuiting.
Niemand betwist dat demonstreren een democratisch recht is, maar wat als activisme omslaat in intimidatie? Wanneer de angst voor escalatie zo groot wordt dat politici of sprekers wegblijven, verliest de samenleving iets fundamenteels: het vrije gesprek.
Steeds vaker worden lezingen, debatten en politieke bijeenkomsten geannuleerd uit voorzorg.
Niet omdat er al geweld is gebruikt, maar omdat de dreiging voldoende is om angst te zaaien. Dat creëert een gevaarlijk precedent: wie het hardst schreeuwt, bepaalt wie er nog mag spreken.
Van der Plas: “Dit is ondermijning van de democratie”
In een verklaring van de BBB wordt gesproken van “ondermijning van de rechtsstaat.” Volgens Van der Plas is het onacceptabel dat gekozen volksvertegenwoordigers niet meer in gesprek kunnen gaan met burgers uit angst voor geweld.
“Dit is pas echte ondermijning van de democratie,” zei ze.
“We leven in een land waar vrijheid van meningsuiting en debat juist gekoesterd zouden moeten worden. Als dat niet meer kan, zijn we iets heel belangrijks kwijtgeraakt.”
De partij benadrukt dat Van der Plas niet bang is voor kritiek, maar voor de agressieve toon van sommige activisten. “Er is een verschil tussen demonstreren en bedreigen,” stelt de BBB. “Wat hier gebeurt, is dat een deel van de samenleving probeert anderen monddood te maken.”
Het bredere probleem op universiteiten
De afgelopen jaren hebben meer sprekers met vergelijkbare situaties te maken gehad. Eerder moesten ook politici van andere partijen debatten annuleren omdat hun veiligheid niet kon worden gegarandeerd.
Universiteiten worstelen met de vraag hoe ze ruimte kunnen bieden aan protest zonder dat dit leidt tot uitsluiting van bepaalde meningen.
Waar de ene groep studenten vrijheid van meningsuiting claimt, ervaart de andere juist intimidatie en censuur.
De balans lijkt zoek. In talkshows en op sociale media wordt inmiddels openlijk de vraag gesteld of universiteiten nog wel plekken van open debat zijn.
Reacties op sociale media
Het nieuws over de afzegging van Van der Plas zorgde voor felle discussies online. Ondersteuners van BBB spraken van een “beschamend voorbeeld van hoe Nederland is afgegleden.”
Anderen vonden juist dat Van der Plas overdrijft en de situatie gebruikt om politiek te scoren.
Toch was er een opvallende gemene deler: veel mensen, ook buiten de BBB-achterban, noemden het zorgwekkend dat politici niet meer veilig in gesprek kunnen met studenten.
“Als dit zo doorgaat, durft straks niemand meer te komen,” schreef een gebruiker op X.
Een teken aan de wand
Wat begon als een lokaal debat aan een universiteit, is uitgegroeid tot een symbool van de spanningen die Nederland steeds vaker verdelen.
Niet alleen tussen links en rechts, maar ook tussen actie en intimidatie, tussen vrijheid en angst.
De vraag die blijft hangen: hoe kan het publieke debat in Nederland veilig blijven, zonder dat politici of sprekers zich moeten terugtrekken?
Want als angst de boventoon gaat voeren, verliest de democratie haar belangrijkste kracht — de open dialoog.
Voor Van der Plas is het besluit duidelijk: haar veiligheid gaat voor alles. “Ik wilde met open vizier het gesprek aangaan,” zei ze.
“Maar als dat betekent dat ik mijn leven moet riskeren, dan is dat geen democratie meer. Dat is angst, en daar moeten we als land niet aan toegeven.”
Het incident in Nijmegen laat zien dat Nederland zich op een kruispunt bevindt. De komende tijd zal blijken of debat en democratie bestand zijn tegen de druk van activisme – of dat angst de nieuwe norm wordt.
