De drukte op de spoedpost blijft toenemen, terwijl veel hulpvragen eigenlijk geen spoed vereisen. Lage rugpijn, een zere knie of hooikoorts: het zijn klachten waarmee mensen tegenwoordig massaal de huisartsenpost bellen.
Artsen benadrukken steeds vaker dat niet elke klacht acute zorg nodig heeft. Hoe bepaal je wanneer bellen noodzakelijk is? En wat kun je zelf doen voordat je de telefoon pakt?
Veel niet-spoedeisende vragen
Bijna driekwart van de mensen die de huisartsenpost bellen, blijkt uiteindelijk geen spoedgeval te hebben. Uit recent onderzoek van de landelijke belangenorganisatie InEen blijkt dat dit percentage in 2023 zelfs is gestegen tot 74%.
Dit betekent dat veel mensen onnodig de drukke spoedposten bellen met klachten die ook later door de eigen huisarts behandeld kunnen worden.
Volgens huisarts Willem Cornelissen uit Zaandam bellen mensen vaak met huis-tuin-en-keukenklachten zoals uitslag, hooikoorts of een verstopte oor.
Vooral in het weekend en ‘s nachts zien huisartsen dat mensen ongeduldig zijn en snel professionele hulp willen. Dit zorgt ervoor dat wachttijden onnodig oplopen voor degenen die wel acute zorg nodig hebben.
Ongeduld als oorzaak
Het ongeduld van patiënten speelt een grote rol. De maatschappij is steeds meer gericht op directe oplossingen en snelheid. We zijn het gewend om snel geholpen te worden en nemen minder tijd om zelf na te denken over mogelijke oplossingen.
Volgens huisarts Jojanneke Kant, bekend als De Vragendokter op Instagram, leren mensen steeds minder over wat een normale gezondheid is en wat je zelf kunt doen om klachten te verminderen.
Daarnaast speelt internet een rol. Door te googelen op klachten komen mensen vaak op alarmerende diagnoses uit. Dit maakt mensen angstig en sneller geneigd om de dokter te bellen. Maar hoe weet je nu wanneer bellen echt nodig is?
Wanneer wel of niet bellen?
De huisartsenspoedpost is bedoeld voor acute medische problemen die niet kunnen wachten tot de volgende werkdag. Voorbeelden hiervan zijn ernstige bloedingen, benauwdheid, plotselinge verlammingen of ernstige verwondingen.
Bij twijfel kun je altijd contact opnemen, maar het is verstandig om eerst even na te denken en eventueel online te zoeken naar advies. Websites zoals thuisarts.nl en moetiknaardedokter.nl bieden betrouwbare informatie.
Artsen adviseren vaak om bij lichte klachten eerst tot tien te tellen, een paracetamol te nemen en een nachtje af te wachten. Vaak zijn veel klachten de volgende ochtend al een stuk minder ernstig.
Wie belt onnodig?
De groep mensen die vaak onterecht belt, is divers. Veel mensen hebben bijvoorbeeld geen vaste huisarts of vinden het lastig om overdag tijd te maken door hun werk. Daarnaast bellen veel ouders die bij een weekendbezoek aan hun ouders schrikken van hun gezondheidssituatie. Ook patiënten die geopereerd zijn in een privékliniek melden zich vaak bij de huisartsenpost, omdat de kliniek na werktijd gesloten is.
Een ander veelvoorkomend scenario zijn mensen die tandproblemen hebben. Omdat nacht- of weekendtandartsen vaak moeilijk bereikbaar zijn of extra kosten met zich meebrengen, proberen mensen het via de huisartsenpost.
Waarom bellen mensen toch?
Naast ongeduld en onwetendheid spelen ook culturele verschillen een rol. In sommige culturen wordt sneller hulp gezocht bij gezondheidsklachten, omdat men gewend is dat medische zorg altijd beschikbaar is. Daarnaast is er een groep mensen die door medische angst snel geneigd is om bij elke klacht hulp te zoeken, uit vrees dat iets ernstigs over het hoofd wordt gezien.
Een ander probleem is de toegenomen afhankelijkheid van medische professionals. Mensen lijken minder geneigd om zelf symptomen te beoordelen of af te wachten. Huisarts Rutger Verhoeff ziet regelmatig patiënten die online hebben gezocht en daardoor overtuigd zijn van een ernstige diagnose, terwijl het in de praktijk vaak meevalt.
Wat kun je zelf doen?
Om de druk op de spoedpost te verlichten, is het belangrijk om eerst zelf actie te ondernemen bij lichte klachten.
Dit kan betekenen dat je een pijnstiller neemt, de klacht een nacht laat rusten of online zoekt naar advies. Door goed in te schatten of een klacht echt spoedeisend is, voorkom je dat je onnodig lang in de wacht staat en anderen langer moeten wachten.
Probeer ook te vertrouwen op je eigen lichaam. Koorts bij kinderen bijvoorbeeld is vaak een normaal verschijnsel en een teken dat het lichaam vecht tegen een infectie. Pas als het kind lusteloos is of moeite heeft met ademhalen, is er mogelijk meer aan de hand.
Educatie en bewustwording
Om te zorgen dat mensen bewuster omgaan met hun zorgvragen, pleiten huisartsen voor betere voorlichting op scholen. Door kinderen al op jonge leeftijd te leren wat normaal is bij ziektes en hoe je zelf kunt handelen bij lichte klachten, kan de volgende generatie beter inschatten wanneer hulp echt noodzakelijk is.
Ook sociale media kunnen hierbij een rol spelen. Artsen zoals Jojanneke Kant proberen via platforms zoals Instagram bewustwording te creëren. Door simpele tips en uitleg over veelvoorkomende klachten hopen zij mensen beter te informeren.
Conclusie: gebruik de spoedpost verstandig
Hoewel het begrijpelijk is dat mensen zich zorgen maken, is het belangrijk om te beseffen dat niet elke klacht spoedeisende zorg vereist. Door eerst zelf na te denken, online betrouwbare informatie op te zoeken en geduld te hebben, help je mee om de spoedpost bereikbaar te houden voor mensen die het écht nodig hebben. Zo zorgen we samen voor een efficiënte en toegankelijke zorg voor iedereen.
