In de afgelopen jaren is het aantal vegetarische en veganistische restaurants in veel steden teruggelopen. Terwijl er ooit een piek was in de opkomst van plantaardige eetgelegenheden, lijken steeds meer van deze restaurants nu hun deuren te sluiten of hun menukaart aan te passen.
De reden? “Iedereen vraagt om vlees,” zeggen eigenaren van voorheen vegetarische restaurants. Dit brengt niet alleen een verandering in het culinaire landschap met zich mee, maar ook een reflectie op de eetcultuur en het consumentengedrag van vandaag de dag.
Het leek erop dat vegetarische en veganistische restaurants het nieuwe normaal zouden worden. Vooral in de grote steden zoals Amsterdam, Rotterdam en Utrecht schoten de vleesvrije restaurants als paddenstoelen uit de grond.
De populariteit van een plantaardige levensstijl was in opmars. Documentaires over het milieu, dierenleed en gezondheid haalden de mainstream media, en steeds meer mensen wilden hun eetgewoonten aanpassen. Vooral jongere generaties omarmden de vleesvrije trend. Dat zorgde ervoor dat nieuwe restaurants en cafés zich volledig gingen richten op dit groeiende publiek.
Echter, de afgelopen jaren is er een opvallende verschuiving te zien. Veel restaurants die eerst volledig vegetarisch of veganistisch waren, hebben hun menu’s aangepast en vleesopties toegevoegd. En sommige zaken hebben zelfs besloten helemaal te stoppen.
“De vraag naar vlees is simpelweg te groot,” zegt een restauranthouder uit Rotterdam die anoniem wil blijven. “We willen onze klanten behouden, maar dat lukt gewoon niet als we geen vlees serveren.”
Hoewel er een sterke toename was in het aantal mensen dat geïnteresseerd leek in een vegetarisch of veganistisch dieet, blijkt uit cijfers dat de meerderheid van de Nederlanders nog altijd vlees eet. Volgens recente onderzoeken eet bijna 95% van de Nederlanders nog steeds regelmatig vlees of vis.
De grote meerderheid wil misschien wel minderen, maar helemaal zonder vlees lijkt voor velen een brug te ver. Dit zorgt ervoor dat veel restaurants, die volledig plantaardig begonnen, niet genoeg klandizie krijgen om te overleven.
“Als de meeste van je gasten een biefstuk willen, en jij kunt dat niet bieden, dan loop je inkomsten mis,” vertelt Esther, eigenaar van een voorheen veganistisch restaurant in Utrecht. “Op een gegeven moment moesten we keuzes maken. Of we blijven strikt plantaardig en gaan dicht, of we passen ons aan. Het voelde als een verlies, maar het was noodzakelijk.”
Wat is er veranderd sinds de piek van de vegetarische restaurants? Allereerst lijkt het erop dat consumenten, ondanks hun goede intenties, minder snel de overstap maken naar een volledig plantaardig dieet.
De trend om flexitarisch te eten – waarbij men af en toe vlees of vis eet, maar ook regelmatig plantaardige maaltijden kiest – is groter geworden dan de beweging naar volledig vegetarisch of veganistisch. Dit betekent dat veel mensen nog wel interesse hebben in vegetarische opties, maar dat ze die niet elke dag kiezen.
“Toen we net openden, hadden we vooral jonge, milieubewuste mensen over de vloer. Maar naarmate de hype afnam, kwamen er steeds minder vaste gasten,” legt Koen uit, eigenaar van een inmiddels gesloten vegetarisch restaurant in Amsterdam. “We merkten dat mensen wel interesse hadden, maar dat het voor velen een tijdelijke fase was. Ze misten toch hun vleesmaaltijd, en dat begon ons uiteindelijk op te breken.”
Een ander probleem waar veel vega-restaurants tegenaan liepen, was de toename van vegetarische en veganistische opties in reguliere restaurants. Steeds meer ‘gewone’ eetgelegenheden zagen de opkomst van plantaardige voeding als een kans, en begonnen vegetarische gerechten op hun menu te zetten.
Dit betekende dat klanten minder vaak naar gespecialiseerde vega-restaurants gingen, omdat ze bij hun favoriete restaurant al een vegetarische of veganistische maaltijd konden krijgen.
“Helaas werd de markt steeds moeilijker voor ons,” vertelt Sanne, eigenaresse van een voormalig veganistisch café in Haarlem. “Waar je eerst naar een speciaal restaurant ging voor een vegetarische ervaring, kun je nu bijna overal terecht. En als je dan met een groep uit eten gaat, willen de meeste mensen toch vlees. Die gaan dan liever naar een restaurant waar voor iedereen wat is.”
Hoewel veel vegetarische en veganistische restaurants hun deuren sluiten, betekent dit niet dat plantaardig eten uit de mode raakt. Integendeel, de trend naar meer bewuste eetgewoonten blijft bestaan, maar lijkt te evolueren.
Steeds meer mensen omarmen een flexitarische levensstijl, waarbij ze af en toe vlees laten staan en voor een vegetarisch gerecht kiezen. Dit betekent echter dat volledige vega-restaurants het moeilijker hebben, omdat ze zich richten op een nichemarkt die niet snel genoeg groeit.
“De vraag naar plantaardig eten is er nog steeds,” zegt een restauranteigenaar uit Amsterdam. “Maar wat we nu zien, is dat mensen het meer zien als een optie, niet als de norm. Dat is voor ons als vega-restaurant een uitdaging. Als je maar één keer per week vega eet, ga je niet naar een speciaal restaurant daarvoor. Dan kies je gewoon iets vegetarisch op de menukaart van een normaal restaurant.”
Veel vega-restaurants hebben nu geleerd dat flexibiliteit de sleutel is tot overleven in deze veranderende markt. Terwijl de vraag naar volledig vegetarisch eten afneemt, hebben veel zaken hun menu aangepast.
“We serveren nu een mix van alles,” vertelt een restaurantmanager uit Den Haag. “Je kunt bij ons nog steeds een fantastische veganistische maaltijd krijgen, maar we hebben nu ook vleesgerechten voor de mensen die dat willen. En dat heeft ervoor gezorgd dat we onze klantenkring hebben behouden.”
De toekomst van vegetarische en veganistische restaurants ligt dus waarschijnlijk in deze hybride aanpak. Een puur vega-restaurant runnen blijft moeilijk, maar door een breder aanbod aan te bieden, kunnen deze zaken hun deuren openhouden. De vraag naar meer bewuste, plantaardige voeding is nog niet verdwenen, maar het blijkt dat de meeste mensen toch niet zonder vlees kunnen.
Conclusie: de trend van volledig vegetarische restaurants mag dan afnemen, de flexibiliteit van restaurants en de groeiende keuzevrijheid op menukaarten blijft. In een tijd waarin iedereen zijn eigen eetstijl heeft, is het duidelijk dat zowel plantaardige als vleesgerechten een plek hebben in de culinaire wereld.
