Het is officieel: januari 2025 was de warmste januari ooit gemeten. Volgens de nieuwste gegevens van de Europese klimaatdienst Copernicus lag de wereldwijde temperatuur 1,75 graden Celsius hoger dan het gemiddelde in de periode vóór de klimaatverandering. Dit baart wetenschappers zorgen, vooral omdat ze juist een mildere januari hadden verwacht vanwege het weersverschijnsel La Niña, dat normaal gesproken voor afkoeling zorgt.
Maar in plaats van een tijdelijke daling, zoals voorspeld, werden nieuwe warmterecords gevestigd. Dit roept de vraag op: versnelt de klimaatverandering? En hoe kunnen we deze extreme temperatuurstijging verklaren?
Januari 2025: een onverwacht warmterecord
Volgens Copernicus-onderzoeker Samantha Burgess was januari 2025 “opnieuw een verrassende maand”.
De eerste maand van het jaar zette de trend voort die in 2023 en 2024 werd ingezet, waarbij recordtemperaturen elkaar in hoog tempo opvolgen.
Dat het zo warm was, is extra opvallend omdat we nu in een La Niña-periode zitten. Dit natuurverschijnsel zorgt normaal gesproken voor lagere temperaturen, doordat het oceaanwater in de tropische Stille Oceaan afkoelt. Toch heeft dit effect de extreme hitte van januari niet kunnen temperen.
De cijfers laten zien dat de temperatuur ruim boven het vorige record lag, dat in 2024 werd gevestigd.
Dat jaar stond bekend als het warmste jaar ooit, grotendeels beïnvloed door El Niño, een weersfenomeen dat wereldwijd juist voor opwarming zorgt.
Dat januari 2025 zelfs warmer is dan de warmste januari’s tijdens El Niño-jaren, heeft klimaatwetenschappers wereldwijd verrast.
Is de opwarming van de aarde aan het versnellen?
Het feit dat records elkaar zo snel opvolgen, roept de vraag op: versnelt de klimaatverandering? Sommige wetenschappers vrezen van wel en wijzen op verschillende mogelijke oorzaken:
- Verminderde luchtvervuiling
- Een recente studie stelt dat minder luchtvervuiling ervoor zorgt dat de aarde sneller opwarmt.
- In het verleden schermde luchtvervuiling een deel van het zonlicht af, waardoor de opwarming enigszins werd verborgen. Nu er minder vervuiling is, zou de temperatuurstijging opeens sterker voelbaar zijn.
- Minder bewolking
- In 2023 werd er minder laaghangende bewolking gemeten, waardoor minder zonlicht werd teruggekaatst.
- Hierdoor kon de aarde sneller opwarmen, wat mogelijk een verklaring is voor de extreme temperaturen van januari 2025.
- ‘Normale’ klimaatverandering door CO₂-uitstoot
- Andere wetenschappers, zoals klimaatwetenschapper Michael Mann, stellen dat er geen sprake is van versnelling, maar dat de opwarming gewoon doorgaat zoals voorspeld.
- Volgens hen zijn de extreme temperaturen simpelweg het gevolg van voortdurende uitstoot van broeikasgassen zoals CO₂ en methaan.
Er is nog geen wetenschappelijke consensus over of de temperatuurstijging een nieuwe trend is of een tijdelijke uitschieter. Maar één ding is duidelijk: de wereld warmt sneller op dan verwacht.
Oceantemperaturen dalen weer – is dat goed nieuws?
Een klein lichtpuntje in het rapport is dat oceaantemperaturen weer iets dalen. Door de komst van La Niña is het wateroppervlak van de oceanen weer koeler dan in 2024.
Volgens wetenschapper Michael Mann is dit een positief signaal: het betekent dat klimaatverandering niet plotseling versnelt, maar doorgaat in het verwachte tempo.
Dit is echter geen reden om gerust te zijn, want de opwarming blijft alarmerend hoog.
“De werkelijkheid is al erg genoeg”, schrijft Mann op sociale media.
Wat betekent dit voor Nederland?
Hoewel het wereldwijde klimaat warmterecords breekt, merken we dit in Nederland op verschillende manieren:
- Zachte winters: januari 2025 was ook in Nederland milder dan normaal, met weinig vorst en amper sneeuwval.
- Extreem weer: stormen en hevige regenval komen vaker voor, deels door de hogere temperaturen.
- Droogte en hittegolven in de zomer: de kans is groot dat Nederland opnieuw een extreem warme zomer tegemoet gaat, zoals in 2018 en 2022.
De impact van klimaatverandering wordt in Nederland steeds zichtbaarder, vooral als het gaat om waterbeheer, landbouw en volksgezondheid.
Conclusie: 2025 wordt opnieuw een recordjaar
De cijfers van januari 2025 laten zien dat de opwarming van de aarde onverminderd doorgaat. Wetenschappers zijn verbaasd dat de temperaturen zoveel hoger uitvallen dan verwacht, zelfs tijdens een La Niña-periode die normaal gesproken voor afkoeling zorgt.
Of de klimaatverandering daadwerkelijk aan het versnellen is, blijft onderwerp van discussie. Maar één ding is zeker: de wereld warmt op in een tempo dat ons steeds vaker verrast.
Als deze trend zich doorzet, is de kans groot dat 2025 opnieuw het warmste jaar ooit wordt. Dat betekent dat snelle actie nodig is, zowel op het gebied van duurzaamheid, energiebeleid en klimaatadaptatie.
De vraag is niet of we de gevolgen van klimaatverandering gaan voelen, maar hoe snel en hoe heftig. En als januari een voorbode is, belooft 2025 opnieuw een extreem klimaatjaar te worden.
