Zonnepanelen zijn inmiddels niet meer weg te denken uit het Nederlandse straatbeeld. Steeds meer huizen, schuren en zelfs bedrijfspanden worden ermee bedekt. En dat is logisch: zonnepanelen zijn duurzaam, ze besparen flink op energiekosten en ze dragen bij aan een beter milieu.
Voor veel huiseigenaren is het dan ook een no-brainer. Een eenmalige investering die zich op termijn terugverdient. Bovendien zijn er subsidies, btw-teruggave en salderingsregelingen die het financieel aantrekkelijk maken.
Maar er is een keerzijde die verrassend weinig besproken wordt. Een risico dat op de loer ligt, terwijl je denkt goed bezig te zijn. En nee, het gaat niet om de kwaliteit van de panelen of de terugverdientijd. Het zit dieper. En het kan grote gevolgen hebben.
Een verborgen risico: brandgevaar door zonnepanelen
Wat veel mensen niet weten, is dat zonnepanelen een verhoogd risico op brand met zich mee kunnen brengen. Dit is geen bangmakerij, maar een realistisch risico dat in de praktijk al meerdere keren tot ernstige situaties heeft geleid.
De meeste branden ontstaan niet door het zonnepaneel zelf, maar door de installatiefouten of ondeugdelijke bekabeling. Slecht aangesloten stekkers, verkeerd gemonteerde omvormers of een verkeerde plaatsing op het dak kunnen leiden tot oververhitting, kortsluiting of zelfs vonken die een brand kunnen veroorzaken.
Bij een foutief aangesloten systeem kan de temperatuur namelijk fors oplopen. En als die hitte zich ophoopt onder een dakpan of in de buurt van isolatiemateriaal, is een brand zo ontstaan.
Oorzaak vaak in de installatie, niet in het paneel
De zonnepanelen zelf zijn meestal veilig. Ze zijn ontworpen om jarenlang mee te gaan, bestand tegen regen, wind en zon. Maar de manier waarop ze aangesloten en geplaatst worden, is cruciaal. En daar gaat het vaak mis.
Steeds meer installatiebedrijven schieten als paddenstoelen uit de grond. Niet elke installateur is gecertificeerd of werkt volgens de geldende normen. Door de grote vraag ontstaat er een markt waarin snelheid soms belangrijker is dan kwaliteit. En precies daar ligt het gevaar.
Verbindingen die losraken, stekkers die niet goed klikken, kabels die oververhit raken door verkeerd gekozen componenten – het zijn allemaal veelvoorkomende oorzaken van brandincidenten met zonnepanelen.
Een ander risico: geen dekking van de opstalverzekering
Wat veel mensen niet weten, is dat hun opstalverzekering niet altijd schade dekt die door zonnepanelen is veroorzaakt. In sommige gevallen gelden er voorwaarden.
Bijvoorbeeld dat de installatie is uitgevoerd door een erkend installateur, dat het systeem periodiek wordt gecontroleerd, of dat het systeem is aangemeld bij de verzekeraar.
Zijn deze voorwaarden niet nageleefd? Dan loop je het risico dat de schade – hoe groot ook – niet vergoed wordt. Denk aan brandschade aan het dak, de woning, of erger: buren die ook schade ondervinden.
Daarom is het altijd slim om vooraf te checken of je verzekering dekking biedt voor zonnepaneelinstallaties. En om een bewijs van professionele installatie goed te bewaren.
Ook na installatie blijven risico’s bestaan
Veel mensen denken dat het risico na installatie wel voorbij is. Maar niets is minder waar. Zonnepanelen liggen jaar in jaar uit op het dak, onder invloed van weer, wind en temperatuurschommelingen.
Na verloop van tijd kunnen kabels slijten, stekkers losser gaan zitten of onderdelen corroderen. Zeker als het systeem niet regelmatig wordt gecontroleerd. Daardoor ontstaan ook op lange termijn risico’s op brand of uitval van het systeem.
Een jaarlijkse controle of onderhoudsbeurt is dan ook geen overbodige luxe. Sommige installateurs bieden dit aan in een onderhoudscontract, maar je kunt ook zelf een expert inschakelen voor een periodieke keuring.
Verlies van rendement door vuil en schaduw
Hoewel het geen direct gevaar is, is het wel een onverwachte tegenvaller waar veel mensen pas laat achter komen: verlies van rendement.
Zonnepanelen zijn gevoelig voor vuil, bladeren, vogelpoep of schaduw van nabij groeiende bomen. Zelfs een klein beetje vuil of een tak die schaduw werpt op één paneel kan de opbrengst van het hele systeem omlaag trekken – zeker bij in serie geschakelde panelen.
Dat betekent: minder stroom, langere terugverdientijd en dus minder winst. Veel eigenaren merken dit pas als de energierekening toch hoger uitvalt dan gedacht.
Regelmatig schoonmaken en controleren op schaduwvorming zijn daarom belangrijk. En bij het ontwerp van het systeem is het slim om te kiezen voor optimizers of micro-omvormers die panelen afzonderlijk aansturen.
Risico bij brandweerinterventie
Wat nog zelden wordt besproken, maar wel degelijk speelt, is het risico bij brandbestrijding.
Als er brand uitbreekt in een woning met zonnepanelen, kan dat de inzet van de brandweer bemoeilijken.
Zonnepanelen blijven stroom opwekken, zelfs als de omvormer is uitgeschakeld. Ze staan dus nog onder spanning. Voor brandweerlieden vormt dat een serieus gevaar bij het blussen. Elektrische schokken of brandoverslag door elektrische boogvorming zijn reële risico’s.
Sommige brandweerkorpsen zijn inmiddels getraind om hiermee om te gaan, maar lang niet allemaal. Dat maakt brandbestrijding risicovoller en vertraagt mogelijk de interventie.
Waar moet je op letten bij installatie van zonnepanelen?
Om de risico’s zoveel mogelijk te beperken, is het belangrijk om op een aantal punten te letten:
Kies altijd voor een erkend installateur. Controleer of deze gecertificeerd is (bijv. via InstallQ of Zonnekeur).
Laat een NEN-keuring uitvoeren na installatie, zodat je zeker weet dat alles veilig is aangesloten.
Meld de installatie bij je opstalverzekeraar, en controleer of alles gedekt is.
Laat periodiek onderhoud uitvoeren om slijtage en defecten op tijd te signaleren.
Kies voor kwaliteit boven prijs. Goedkopere panelen of omvormers kunnen op termijn meer kosten dan ze opleveren.
Conclusie: zonnepanelen zijn slim, maar niet zonder risico
Zonnepanelen zijn een uitstekende investering voor wie wil besparen op energiekosten en bijdragen aan duurzaamheid. Maar het is belangrijk om verder te kijken dan alleen rendement en kosten.
Brandgevaar, installatiefouten, verzekeringsproblemen en verminderde opbrengst zijn allemaal risico’s die vaak over het hoofd worden gezien. En juist daarom is het zo belangrijk om je goed te laten informeren, kritisch te zijn bij de keuze van installateur, en je systeem goed te onderhouden.
Wie dat doet, haalt het maximale uit zijn zonnepanelen – veilig, duurzaam en zonder onverwachte verrassingen.
