Glyfosaat is het meest gebruikte bestrijdingsmiddel ter wereld. Boeren zetten het massaal in om onkruid en plagen te bestrijden.
Het zit in allerlei landbouwproducten en komt zo via voedsel, water en lucht terecht in ons dagelijks leven. Hoewel het al jaren omstreden is, blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek dat glyfosaat veel schadelijker is dan gedacht. Het is nu officieel bewezen dat glyfosaat kankerverwekkend is.
Glyfosaat veroorzaakt kanker: wat zegt het onderzoek?
Wetenschappers van een onderzoeksinstituut in Bologna deden recent baanbrekend onderzoek. Ze ontdekten dat zelfs kleine hoeveelheden glyfosaat kankerverwekkend zijn.
Dit werd aangetoond in proeven met laboratoriumratten, waarbij vooral jonge dieren erg gevoelig waren. Het gaat dan om ernstige kankersoorten zoals leukemie, huidkanker en leverkanker.
Deze resultaten zijn bijzonder schokkend, omdat jonge ratten vatbaar zijn voor de effecten. Dat betekent dat jonge kinderen en ongeboren baby’s mogelijk ook een verhoogd risico lopen. Dit maakt het zaak om glyfosaat niet langer te onderschatten.
Meer dan alleen kanker: welke gezondheidsrisico’s zijn er nog?
Glyfosaat wordt ook gelinkt aan allerlei andere gezondheidsproblemen. Denk aan maag- en darmklachten, diabetes, obesitas, hart- en vaatziekten, depressies, autisme, onvruchtbaarheid, Alzheimer en Parkinson. Hoewel de bewijzen niet altijd sluitend zijn, neemt het aantal aanwijzingen toe dat glyfosaat hier een rol in speelt.
Daarnaast is glyfosaat slecht voor het milieu. Het tast het bodemleven aan en bedreigt de bijenpopulaties die essentieel zijn voor de natuur en landbouw. Afbraakproducten zoals AMPA verstoren het ecologische evenwicht.
Waarom komt de overheid niet in actie?
Ondanks al deze zorgen blijft de overheid opvallend stil. Journalisten en artsen roepen al langere tijd om strengere regels, maar actie blijft uit.
Ton van der Ham, journalist bij Zembla, en huisarts Evelien van Soldt van Gifvrij Westerveld waarschuwen dat toezichthouders zoals het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen (Ctgb) signalen blijven bagatelliseren.
Zij benadrukken dat boeren zelf vaak het meest worden blootgesteld aan glyfosaat. Zij vertrouwen erop dat de middelen die zij gebruiken veilig zijn, terwijl zij en hun familie juist het meeste risico lopen. Dat maakt de situatie extra schrijnend.
Wat deed de Europese Unie tot nu toe?
In 2023 besloot de Europese Unie om het gebruik van glyfosaat toch weer voor tien jaar toe te staan. Dat leidde toen al tot veel protesten en kritiek. Het nieuwe onderzoek uit Bologna bevestigt de gevaren, maar het lijkt er niet op dat politiek Den Haag of Brussel snel zal ingrijpen.
Dat maakt het voor artsen zoals Van Soldt moeilijk om uit te leggen waarom deze stof gewoon blijft rondzwerven in onze omgeving, terwijl er steeds meer bewijs is dat het schadelijk is.
Waar zit glyfosaat precies in?
Glyfosaat is helaas overal om ons heen aanwezig. Het zit in:
Voedsel: vlees, granen, groenten, fruit, honing
Drinkwater: kleine hoeveelheden glyfosaat kunnen via het water in onze huizen komen
Lucht en bodem: het wordt verspreid door landbouwactiviteiten
Zelfs in tampons: recent Brits onderzoek vond hier glyfosaat in terug
Het is bijna onmogelijk om glyfosaat volledig te vermijden. Toch zijn er manieren om de blootstelling zoveel mogelijk te beperken.
Hoe kun je zelf glyfosaat vermijden of verminderen?
Een glyfosaatvrij leven is bijna niet te realiseren, maar je kunt wel de hoeveelheid die je binnenkrijgt beperken door een paar slimme stappen te nemen.
1. Kies vaker voor biologisch
Biologische landbouw gebruikt geen synthetische pesticiden zoals glyfosaat. Door vaker voor biologisch voedsel te kiezen, verminder je direct je inname van schadelijke stoffen.
2. Was je groenten en fruit goed
Een simpele spoeling met water is niet voldoende. Onderzoek toont aan dat het weken van groenten en fruit in een mengsel van water en baking soda (zuiveringszout) gedurende 12 tot 15 minuten een stuk effectiever is om pesticiden te verwijderen.
3. Let op je drinkwater
Glyfosaat kan ook in kraanwater zitten. Er zijn speciale waterfilters in ontwikkeling die glyfosaat veel beter kunnen verwijderen dan standaardfilters. Deze technologie, gebaseerd op metaalorganische raamwerken (MOF’s), is nog niet breed beschikbaar, maar het is een stap in de goede richting.
Wat moet er volgens experts gebeuren?
Experts zijn het erover eens dat de Europese regelgeving dringend herzien moet worden. Het feit dat proefdieronderzoek nu aantoont dat glyfosaat kankerverwekkend is, zou voldoende moeten zijn om het gebruik aan banden te leggen of zelfs te verbieden.
Toch lijkt er veel invloed van de landbouw- en chemische industrie te zijn, waardoor het beleid traag verandert. Het nieuwe onderzoek zou de politiek moeten wakker schudden en sneller tot maatregelen moeten leiden.
Waarom is glyfosaat zo lastig te verbieden?
Glyfosaat is ontzettend populair vanwege de effectiviteit en lage kosten. Het maakt grootschalige, hoogproductieve landbouw mogelijk. Boeren zitten daardoor vaak in een lastig parket: ze vertrouwen op deze middelen om hun oogsten veilig te stellen, terwijl ze ook blootgesteld worden aan de gevaren ervan.
Daar komt bij dat het terugdringen van glyfosaat grote veranderingen in de landbouw zou betekenen. Denk aan meer handmatig onkruid wieden, alternatieve gewasbeschermingsmiddelen of omschakeling naar biologische landbouw, wat tijd en geld kost.
Wat kun je doen als consument?
Consumenten hebben ook een belangrijke rol. Door bewust te kiezen voor biologische producten, je voedsel goed te wassen en druk uit te oefenen op beleidsmakers, kan er verandering ontstaan. Kennis verspreiden en vragen stellen helpt om glyfosaat hoger op de politieke agenda te krijgen.
Als je niet direct biologisch kunt kopen, was je groenten en fruit extra grondig en wees alert op producten die vaker glyfosaat bevatten.
Conclusie: tijd om serieus na te denken over glyfosaat
Glyfosaat is al jaren omstreden, maar het recente onderzoek uit Bologna brengt nu harde bewijzen op tafel. Het is kankerverwekkend en schadelijk voor mens, dier en milieu. Toch blijft het gebruik voorlopig doorgaan, mede door politieke en economische belangen.
Voor boeren, consumenten en de samenleving als geheel is het belangrijk om bewust te zijn van de risico’s en actie te ondernemen. Of dat nu is door te kiezen voor biologisch, beter voedsel te wassen of druk te zetten op beleidsmakers. Want de gezondheid van huidige en toekomstige generaties staat op het spel.
Bron: Margriet
