Het is een herkenbaar tafereel: je neemt plaats op een zonnig terras, bestelt een drankje, en net op het moment dat je wilt genieten van de frisse lucht, steekt iemand aan het tafeltje naast je een sigaret op. Voor sommigen hoort het er gewoon bij, maar voor steeds meer Nederlanders is het een grote ergernis.
Uit nieuw onderzoek blijkt dat een groot deel van de Nederlandse bevolking voorstander is van een rookverbod op terrassen. Het debat over roken in de buitenlucht is daarmee weer volop actueel.
Meer dan de helft wil verbod op roken op terrassen
Volgens recente cijfers is ruim 60 procent van de Nederlanders voor een rookverbod op terrassen. De steun voor zo’n maatregel groeit al jaren, mede dankzij de bredere maatschappelijke trend richting een rookvrije samenleving. Mensen die zelf niet roken, willen steeds minder in de rook van anderen zitten, zelfs als het om een openluchtlocatie gaat.
Bij jonge gezinnen, ouders met kleine kinderen en niet-rokers is de steun het grootst. Zij wijzen vooral op de gezondheidsrisico’s van meeroken, ook buiten. Maar ook horecapersoneel laat van zich horen: zij brengen vaak urenlang door tussen de rook, zeker bij drukke terrassen, en ondervinden daar direct de nadelen van.
Terrassen zijn populair – maar niet voor iedereen even prettig
Nederlanders zijn gek op terrassen. Zodra de zon zich laat zien, stromen de stoelen vol. Een drankje in de hand, een bordje bitterballen op tafel en gezellige drukte om je heen – het hoort bij het Nederlandse straatbeeld.
Toch blijkt dat de aanwezigheid van rokende gasten de terraservaring voor velen negatief beïnvloedt. Vooral mensen met astma, kinderen of gezondheidsproblemen vermijden terrassen waar gerookt wordt.
Daar komt bij dat de geur van rook voor veel mensen storend is tijdens het eten of drinken. Een zorgvuldig bereid gerecht smaakt anders wanneer er sigarettenrook om je heen hangt.
En niet te vergeten: de peuken op de grond zijn voor veel horecamedewerkers een doorn in het oog. Het schoonhouden van terrassen vergt extra werk, zeker wanneer asbakken ontbreken en peuken op de stoep belanden.
Wat zegt de wet op dit moment?
Op dit moment is roken op terrassen nog toegestaan, mits het gaat om een open ruimte. De rookvrije wetgeving is in Nederland vooral gericht op binnenruimtes. In cafés, restaurants, stations, ziekenhuizen en openbare gebouwen mag al jaren niet meer gerookt worden. Maar buiten, op het terras, geldt dat verbod dus (nog) niet.
Toch zien we steeds vaker dat horecaondernemers zelf maatregelen nemen. Sommige cafés en lunchrooms kiezen ervoor hun terras volledig rookvrij te maken, of delen het op in rook- en rookvrije zones. Dat gebeurt vaak op eigen initiatief, bijvoorbeeld om tegemoet te komen aan de wensen van hun klanten of om een gezonder imago uit te stralen.
Rookvrije generatie als doel
De wens om roken op terrassen aan banden te leggen sluit aan bij de bredere campagne voor een rookvrije generatie. Deze beweging, gesteund door onder andere het Longfonds, KWF Kankerbestrijding en de Hartstichting, wil dat kinderen opgroeien in een omgeving waarin roken niet normaal is.
Daar hoort ook bij dat zij niet geconfronteerd worden met rokende volwassenen op plekken waar veel kinderen komen – zoals speeltuinen, sportclubs en dus ook terrassen.
Volgens deze visie is elke rookvrije plek er één. Hoe minder zichtbaar het roken wordt, hoe kleiner de kans dat jongeren ermee beginnen. En hoe minder plekken beschikbaar zijn om te roken, hoe groter de kans dat mensen uiteindelijk stoppen.
Horeca verdeeld over strengere regels
Onder horecaondernemers bestaan gemengde gevoelens over een eventueel verbod. Aan de ene kant begrijpen velen dat klanten zich storen aan rook en dat het goed kan zijn voor de uitstraling van hun zaak om een rookvrij terras te hanteren.
Aan de andere kant zijn er zorgen dat een verbod rokers zal wegjagen, wat ten koste kan gaan van de omzet.
Vooral cafés die een traditioneel rokerspubliek bedienen, vrezen dat zij klanten verliezen aan concurrenten waar nog wel gerookt mag worden. Ook vragen ondernemers zich af hoe handhaafbaar een rookverbod op het terras eigenlijk is. Wie moet controleren of iemand een sigaret opsteekt? En wat als gasten zich er niets van aantrekken?
Sociale norm verandert snel
Ondanks de praktische bezwaren is er een duidelijke verschuiving gaande. Waar roken vroeger overal geaccepteerd was – in de trein, op kantoor, zelfs in ziekenhuizen – is de sociale norm vandaag de dag totaal veranderd. Steeds minder mensen roken, en wie dat wel doet, wordt steeds vaker gevraagd om dat uit het zicht te doen.
De steun voor rookvrije terrassen past in die trend. Wat tien jaar geleden nog ondenkbaar leek, lijkt nu slechts een kwestie van tijd. Vooral nu de meerderheid van de bevolking erachter staat, neemt de druk op beleidsmakers toe om actie te ondernemen.
Wat kunnen we verwachten in de toekomst?
Of er op korte termijn een landelijk rookverbod op terrassen komt, is nog niet zeker. Maar het onderwerp staat nadrukkelijk op de politieke agenda.
Verschillende partijen in de Tweede Kamer hebben zich al uitgesproken voor strengere regels rondom roken in de openbare ruimte. En met het groeiende draagvlak onder de bevolking, lijkt het aannemelijk dat er de komende jaren stappen gezet zullen worden.
Tot die tijd kunnen ondernemers zelf het voortouw nemen. Door duidelijk aan te geven of een terras rookvrij is, of door aparte zones in te richten, kunnen zij inspelen op de wensen van hun klanten. En voor rokers blijft het belangrijk rekening te houden met hun omgeving.
Conclusie: meer respect voor elkaar zorgt voor betere terraservaring
Het debat over roken op het terras draait uiteindelijk niet alleen om gezondheid, maar ook om wederzijds respect. Rokers en niet-rokers moeten samenleven, maar daarbij is het van belang dat de één geen overlast veroorzaakt voor de ander.
Nu blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders liever niet wordt blootgesteld aan sigarettenrook tijdens een terrasbezoek, is het misschien tijd om daar structureel iets mee te doen.
Want een zonnige middag op het terras hoort voor iedereen aangenaam te zijn – mét of zonder sigaret.
