Tuintegels eruit, plantjes erin? Het zou zomaar kunnen dat dit binnenkort geen vrijwillige keuze meer is. In steeds meer gemeenten klinkt de roep om iets te doen tegen de zogeheten “verstening” van woonwijken. Ofwel: te veel tegels, te weinig groen. En dus komt de vraag steeds vaker naar boven: wordt een groene voortuin straks verplicht?
De discussie is al even gaande, maar krijgt de laatste tijd steeds meer wind in de rug door het veranderende klimaat.
Hevige regenval, extreme droogte en hittegolven maken duidelijk dat de inrichting van onze woonomgeving grote invloed heeft op hoe goed wij bestand zijn tegen deze extremen. En een betegelde voortuin helpt daar niet echt bij.
Waarom verstening een probleem is
Verstening van tuinen is op het eerste gezicht misschien handig. Geen onkruid wieden, geen gras maaien, altijd een strak en netjes uitzicht.
Maar schijn bedriegt. Een tuin vol tegels heeft namelijk allerlei nadelen – niet alleen voor de bewoner, maar ook voor de omgeving.
Ten eerste is er de afwatering. Als het flink regent, kan al dat water nergens naartoe. In een groene tuin zakt regenwater makkelijk de grond in.
Maar bij een volledig betegelde tuin blijft het op het oppervlak staan of stroomt het richting het riool, dat bij piekbuien overbelast raakt. Resultaat: wateroverlast en natte voeten in de straat.
Daarnaast zorgt een versteende tuin voor hitteproblemen. Steen houdt warmte vast, terwijl planten en gras juist helpen om de temperatuur te reguleren.
Op warme dagen kan het in een versteende straat wel tot 7 graden warmer zijn dan in een groene buurt. Niet bepaald comfortabel – en voor kwetsbare mensen zelfs gevaarlijk.
Ook voor biodiversiteit is het een ramp. Een betegelde tuin biedt geen voedsel, geen schuilplek en geen nestgelegenheid voor insecten, vogels of egels.
Terwijl juist die diertjes cruciaal zijn voor een gezond ecosysteem. Kortom: hoe minder groen, hoe minder leven.
Wat zijn de plannen?
Verschillende gemeenten hebben inmiddels maatregelen genomen of aangekondigd. Zo worden er in sommige steden subsidies verstrekt voor het vergroenen van tuinen.
Denk aan een financiële vergoeding voor het verwijderen van tegels, of korting op regentonnen en planten.
Maar daar blijft het niet bij. Gemeenten als Utrecht, Amsterdam en Arnhem onderzoeken nu of het mogelijk is om regels op te stellen die bewoners verplichten om hun voortuin deels groen te houden.
Er zijn zelfs voorbeelden van nieuwbouwwijken waar in het bestemmingsplan al staat dat voortuinen niet volledig bestraat mogen worden.
Een landelijke wet is er nog niet, maar de druk groeit. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat gemeenten klimaatadaptatie moeten meenemen in hun beleid. En het vergroenen van de leefomgeving is daarbij een belangrijke pijler.
Wat mag wel en wat niet?
Als het aan sommige beleidsmakers ligt, wordt de norm straks: minimaal 60% van je voortuin moet uit groen bestaan.
Dat betekent dus dat je best een pad of klein terras mag hebben, maar dat de rest gevuld moet zijn met planten, struiken of gras.
Siergrind en kunstgras vallen in veel gevallen niet onder ‘groen’, omdat ze geen waterdoorlatend vermogen of ecologische waarde hebben.
Het is nog onduidelijk hoe streng de regels precies worden en of er ook boetes komen voor mensen die zich er niet aan houden.
Wat wel duidelijk is: het bewustzijn groeit, en de kans is groot dat er binnen afzienbare tijd een juridische basis komt om mensen tot vergroening te verplichten.
Wat vinden bewoners ervan?
De meningen zijn verdeeld. Sommige bewoners juichen het toe. Ze vinden een groene buurt mooier, gezelliger en beter voor het milieu. Bovendien kan een groene tuin ook koeler zijn in de zomer en aantrekkelijker voor dieren.
Anderen voelen er juist weinig voor. Ze zien hun tuin als privéterrein en vinden dat ze zelf moeten kunnen bepalen wat ze ermee doen.
Argumenten als “Ik heb geen groene vingers”, “Ik wil geen rommel van bladeren” of “Ik heb geen tijd voor tuinonderhoud” worden vaak genoemd.
Toch blijkt uit onderzoek dat veel mensen wel bereid zijn te vergroenen – als ze maar geholpen worden. Voorlichting, simpele tips en ondersteuning bij de aanleg van een groene tuin kunnen veel weerstand wegnemen.
Wat kun je zelf doen?
Of het nu verplicht wordt of niet: je kunt natuurlijk altijd zelf al beginnen met vergroenen. En dat hoeft echt niet ingewikkeld te zijn.
- Haal een paar tegels weg en zet er vaste planten in
- Gebruik bodembedekkers in plaats van grind of kunstgras
- Kies voor inheemse bloemen, die aantrekkelijk zijn voor bijen en vlinders
- Installeer een regenton om regenwater op te vangen
- Leg een stukje gras aan, of een mini-moestuin
Groen is niet alleen goed voor het klimaat, maar vaak ook voor je humeur. Onderzoek wijst uit dat mensen zich prettiger voelen in een groene omgeving en dat zelfs stressklachten afnemen als je meer met planten en natuur om je heen leeft.
Conclusie: verplicht of niet – groen is de toekomst
Of de verplichting er nu echt komt of niet, één ding is duidelijk: een versteende tuin is niet toekomstbestendig.
Gemeenten en waterschappen luiden de noodklok, en terecht. Het klimaat verandert, en onze leefomgeving moet mee veranderen.
Misschien is het even wennen. Misschien betekent het dat we onze tegelliefde moeten loslaten. Maar op de lange termijn profiteren we er allemaal van.
Dus of je nu voor bent of tegen – het loont om alvast na te denken over wat meer groen in je voortuin.
Want vroeg of laat komt het moment dat je die tegels eruit moet halen. En dan kun je het maar beter op je eigen voorwaarden doen.
