Wie in 2026 met de trein wil reizen, moet dieper in de buidel tasten. De NS heeft aangekondigd dat de prijzen van treinkaartjes opnieuw flink omhooggaan.
De stijging ligt tussen de 6 en 9 procent, afhankelijk van het traject. Daarmee worden treinreizen voor veel mensen opnieuw een stukje minder aantrekkelijk, zeker nu ook de service op sommige punten achteruitgaat.
Geen hulp van de overheid bij hogere prijzen
In eerdere jaren werden prijsverhogingen soms afgezwakt doordat de overheid financieel bijsprong. Dat is dit keer niet het geval. Volgens staatssecretaris Chris Jansen (PVV) is er simpelweg geen budget beschikbaar om de reiziger tegemoet te komen.
Daardoor draaien consumenten volledig zelf op voor de stijgende kosten van het openbaar vervoer. En dat terwijl de inflatie al in meerdere sectoren voor hogere uitgaven zorgt.
Voor veel forenzen en studenten betekent dit een extra hap uit hun maandelijkse budget. Waar een retourtje Randstad eerder misschien nog een redelijke optie was, moeten sommige reizigers straks heroverwegen of de trein nog wel de moeite waard is.
Minder treinen, minder zitplaatsen
Alsof de prijsstijging nog niet genoeg is, komt daar nog een ander probleem bij: de kans op een zitplaats wordt kleiner. In 2026 gaat NS namelijk het onderhoudsproces van treinen aanpassen. Dat klinkt als een technische kwestie, maar de gevolgen zijn heel tastbaar voor reizigers.
Door de nieuwe manier van onderhoud én doordat er minder treinen worden ingezet, zullen er vooral in de spits meer overvolle treinen zijn.
De verwachting is dat het op bepaalde dagen ronduit druk gaat worden – met name op dinsdagen en donderdagen in het najaar. Vooral reizigers in de Randstad zullen dit merken: staan is straks eerder regel dan uitzondering.
Jongeren raken populaire kaart kwijt
Ook jongeren krijgen te maken met veranderingen. Sinds 1 juli heeft NS afscheid genomen van de Jongeren Dagkaart. Dit populaire kaartje bood jongeren tussen de 12 en 18 jaar de mogelijkheid om voor slechts €8,50 in de daluren onbeperkt door Nederland te reizen.
Het kaartje werd massaal gebruikt. Niet alleen door scholieren en studenten, maar ook door jongeren die in het weekend uitstapjes maakten naar andere steden of familie bezochten.
Volgens NS was het succes juist het probleem: er maakten meer jongeren gebruik van de kaart dan verwacht, en ze reisden vaak lange afstanden. Dat zorgde voor druk op de capaciteit, vooral in drukke periodes.
Hoewel het begrijpelijk klinkt vanuit logistiek perspectief, komt het voor veel jongeren als een gemis. Voor deze doelgroep is het alternatief vaak de volle mep betalen – en dat is voor jongeren zonder vast inkomen lang niet altijd haalbaar.
Kritiek van reizigersorganisatie Rover
De aankondiging van deze reeks maatregelen is niet onopgemerkt gebleven. Reizigersvereniging Rover heeft stevig uitgehaald naar de plannen van NS en de overheid. Directeur Freek Bos noemt het “onacceptabel” dat de trein opnieuw duurder wordt, terwijl de service achteruitgaat.
Volgens Bos zet deze maatregel de toegankelijkheid van het openbaar vervoer verder onder druk. “Als je de prijzen verhoogt én de kans op een zitplaats verkleint, jaag je mensen de trein uit.” De organisatie waarschuwt dat dit het tegenovergestelde effect kan hebben van wat men wil: niet méér, maar juist mínder mensen in het OV.
Structurele problemen in het spoorbeleid
De situatie bij NS laat zien dat er structurele problemen zijn in het Nederlandse spoorbeleid. Enerzijds wil de overheid dat meer mensen kiezen voor duurzaam vervoer. Anderzijds worden treinkaartjes duurder en de service minder aantrekkelijk.
Zolang er geen investeringen worden gedaan in uitbreiding van de capaciteit, modernisering van het materieel én betaalbaarheid van het reizen, zullen forenzen en incidentele reizigers steeds vaker afhaken.
Zeker in vergelijking met de auto, waar men nog altijd goedkoop kan parkeren buiten het centrum of carpoolen, komt de trein steeds vaker als de duurdere optie uit de bus.
Wat betekent dit voor de reiziger?
Voor de gemiddelde treinreiziger in Nederland betekent dit alles vooral dat reizen met NS in 2026 minder aantrekkelijk wordt. Hogere prijzen, minder service, drukke treinen en minder opties voor jongeren vormen samen een mix die weinig uitnodigt tot instappen.
Wie dagelijks afhankelijk is van de trein, zal het in de portemonnee gaan voelen. Maar ook incidentele reizigers, zoals dagjesmensen of studenten, merken het verschil. Voor gezinnen wordt een uitje met de trein fors duurder, en zonder jongerentarief vervallen juist de goedkope mogelijkheden voor scholieren.
Hoe nu verder?
De roep om ingrijpen wordt steeds luider. Reizigersverenigingen, belangenorganisaties en ook sommige politieke partijen vragen om actie. Sommigen pleiten voor een tijdelijke btw-verlaging op treinkaartjes, anderen willen structurele subsidies voor het spoor.
Maar zolang die maatregelen uitblijven, zijn reizigers voorlopig aangewezen op hun eigen portemonnee. Het is duidelijk dat het Nederlandse spoor in zwaar weer verkeert – en dat de reiziger daar uiteindelijk de prijs voor betaalt.
Wie in 2026 de trein wil pakken, doet er dus goed aan om alternatieven te vergelijken, spitsmomenten te mijden en goed op de prijzen te letten. Want één ding is zeker: het treinritje wordt er niet goedkoper of comfortabeler op.
