Een Duitse bakkerij in de deelstaat Noordrijn-Westfalen heeft een opmerkelijke stap gezet: klanten kunnen er niet langer met contant geld betalen. Waar de meeste winkels nog beide betaalopties aanbieden, is in deze bakkerij het brief- en muntgeld volledig verbannen. Het besluit zorgt voor een storm aan reacties — van lof tot felle kritiek.
De eerste ‘cashloze’ bakkerij van Duitsland
De beslissing komt van Friederike Tebbe, eigenaar van de Konditorei & Bäckerei Welpinghus GmbH in Borgholzhausen, een stadje in het district Gütersloh. Sinds begin oktober kunnen klanten hier alleen nog betalen met pin, telefoon of via een speciale klantenapp. Een opmerkelijke keuze in een land dat bekendstaat als een van de laatste bolwerken van contant geld in Europa.
Duitsers zijn traditioneel gesteld op hun muntgeld en biljetten. Uit cijfers van de Bundesbank blijkt dat een groot deel van de bevolking nog altijd dagelijks met contant geld betaalt. Veel mensen bewaren bovendien aanzienlijke bedragen thuis. Toch lijkt dat langzaam te veranderen.
Tebbe zag in de groeiende populariteit van digitaal betalen een kans om haar bedrijf te vernieuwen. “We moeten met de tijd meegaan,” zegt ze in een interview met wa.de. “Steeds meer klanten willen snel, contactloos en zonder gedoe betalen. Daar spelen we op in.”
Minder werk, meer veiligheid
Volgens Tebbe zijn er tal van voordelen aan het afschaffen van contant geld. Werknemers hoeven aan het einde van de dag niet langer de kassa te tellen of geldtransporten te regelen. Dat scheelt tijd, stress en risico.
“Onze medewerkers zijn opgelucht,” vertelt ze. “Er hoeft geen geld meer te worden geteld, geen wisselgeld geregeld, en ook overvallen zijn in principe niet meer mogelijk.”
Daarnaast noemt ze gezondheidsvoordelen. Tijdens de coronaperiode raakte het contactloze betalen versneld ingeburgerd, mede doordat fysiek geld als onhygiënisch werd gezien. Tebbe benadrukt dat dat voor haar ook meespeelde: “Je weet nooit waar dat geld is geweest. Met pin of telefoon is dat probleem weg.”
De reacties zijn fel verdeeld
Hoewel de bakkerij veel positieve reacties krijgt van vaste klanten, klinkt er ook stevige kritiek. Vooral op sociale media reageren mensen verontwaardigd. “Belachelijk dat ik geen brood meer kan kopen zonder pinpas,” schrijft iemand op Facebook. Een ander noemt het “de eerste stap richting een controlemaatschappij.”
Critici wijzen erop dat volledig digitaal betalen de anonieme transactie onmogelijk maakt. Iedere aankoop wordt geregistreerd, wat volgens tegenstanders de privacy van consumenten aantast.
Ook maken mensen zich zorgen over de afhankelijkheid van technologie. “Wat als het systeem uitvalt of het internet eruit ligt?” vraagt een klant zich af. “Dan kun je dus helemaal niets meer kopen.”
Een veelgehoord argument is dat de maatregel kwetsbare groepen uitsluit: ouderen, kinderen en mensen zonder bankrekening. Volgens de kritiek is het niet realistisch om te verwachten dat iedereen zomaar kan overstappen op digitaal betalen.
Ouderen blijken juist vooruitstrevend
Tebbe heeft begrip voor de zorgen, maar zegt dat de praktijk verrassend anders uitpakt. “De meeste negatieve reacties komen van mensen die niet eens bij ons in de buurt wonen,” vertelt ze. “Onze vaste klanten hebben er geen enkel probleem mee.”
Sterker nog: zelfs oudere klanten blijken enthousiast. “We hebben een mevrouw van honderd jaar die al heel lang met haar pinpas betaalt,” zegt Tebbe trots. “Het zijn niet de ouderen die moeite hebben met deze verandering, maar juist mensen van rond de vijftig die eraan moeten wennen.”
Dat is opvallend, want uit eerdere onderzoeken bleek juist dat senioren het vaakst contant betalen. Maar volgens Tebbe bewijst haar bakkerij dat de digitalisering ook in die groep terrein wint.
Een kleine revolutie in de winkelstraat
Wat begon als een experiment van vier weken, is inmiddels een blijvend beleid geworden. Tebbe wilde onderzoeken hoe klanten zouden reageren op het afschaffen van contant geld, maar het liep zo goed dat ze besloot het door te zetten.
“We hebben nauwelijks klachten gehad,” zegt ze. “Integendeel, de meeste mensen vinden het juist handig en snel.”
De bakkerij gebruikt een eenvoudig systeem: klanten kunnen betalen met bankpas, creditcard, smartphone of smartwatch. Daarnaast heeft de bakkerij een eigen voordeelkaart en app, waarmee trouwe klanten punten kunnen sparen en speciale kortingen ontvangen.
Volgens Tebbe past dat helemaal bij de moderne tijd. “Mensen hebben tegenwoordig alles op hun telefoon. Waarom zouden ze nog met muntjes lopen?”
Duitsland: land van contant geld in verandering
De stap van de bakkerij past in een bredere trend. In Duitsland neemt het gebruik van contant geld langzaam af, al gaat het veel trager dan in buurlanden als Nederland en Zweden. Volgens cijfers van de Bundesbank is ongeveer 58 procent van alle betalingen nog contant, terwijl dat in Nederland nog maar rond de 20 procent is.
Toch wil de Duitse regering dat er meer digitale betaalopties komen. Er wordt gewerkt aan wetgeving die winkels verplicht om minimaal één elektronische betaalmethode aan te bieden. Contant geld blijft toegestaan, maar de overheid wil dat burgers de keuze hebben.
De stap van de bakkerij in Borgholzhausen is dus niet in strijd met de wet, maar wel uitzonderlijk vooruitstrevend.
De keerzijde van gemak
Toch waarschuwen experts voor te snelle digitalisering. Financieel analisten wijzen op de kwetsbaarheid van elektronische betalingen. Een storing in het pin-netwerk, een hack of een stroomuitval kan het betalingsverkeer platleggen.
Daarnaast vrezen privacydeskundigen dat volledig digitaal betalen de deur openzet voor meer controle en toezicht. “Zodra elke transactie digitaal is, is er geen anonimiteit meer,” zegt IT-beveiligingsexpert Markus Richter. “Dan weet een bank of overheid precies wat je koopt, waar en wanneer.”
Ook sociale organisaties maken zich zorgen. Niet iedereen kan of wil digitaal betalen. Sommige ouderen hebben geen smartphone, kinderen geen bankpas, en mensen met schulden leven soms bewust zonder rekening. Voor hen kan een winkel zonder contant geld een extra drempel vormen.
Ondernemers kijken mee
Ondanks de kritiek volgen veel ondernemers de situatie met belangstelling. Vooral kleinere bedrijven zien voordelen in minder contant geld: lagere verzekeringskosten, minder administratieve rompslomp en minder risico op diefstal.
Supermarkten, tankstations en horeca schakelen al steeds vaker over op “pinnen alleen”. In Nederland zijn inmiddels honderden winkels volledig cashloos, en in Duitsland groeit die groep gestaag.
Volgens ondernemersorganisatie Handelsverband Deutschland (HDE) is de stap van de bakkerij een teken van de toekomst. “De trend is onomkeerbaar,” zegt woordvoerder Stefan Hertel. “Over tien jaar zullen contante betalingen waarschijnlijk de uitzondering zijn in plaats van de norm.”
Conclusie: tussen gemak en weerstand
De beslissing van de bakkerij in Borgholzhausen verdeelt Duitsland. Voor de een is het een logisch en modern besluit, voor de ander een zorgwekkende stap richting een samenleving zonder vrijheid van keuze.
Wat vaststaat, is dat het experiment een groter gesprek heeft losgemaakt over de toekomst van geld. Is het verdwijnen van contant geld een teken van vooruitgang — of juist van verlies aan privacy en autonomie?
Friederike Tebbe zelf heeft haar keuze al gemaakt: “Wij geloven in vooruitgang. Contant geld heeft zijn tijd gehad.”
Toch laat de storm aan reacties zien dat het onderwerp allesbehalve afgesloten is. Want waar de één het “praktisch en modern” noemt, voelt de ander zich juist beroofd van iets dat zo vanzelfsprekend was: de vrijheid om zelf te bepalen hoe je betaalt.
Bron: Faktastisch
