Over iets meer dan twee maanden is het zover: Nederland mag opnieuw naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Politieke partijen zijn volop bezig met campagnes en strategieën, en de strijd om de grootste partij belooft opnieuw spannend te worden.
De meest recente peiling van onderzoeksbureau Ipsos I&O geeft alvast een kijkje in hoe het politieke landschap er momenteel uitziet. En daarin springt één ding direct in het oog: de PVV van Geert Wilders blijft stijgen, terwijl Frans Timmermans met zijn GroenLinks-PvdA terrein verliest.
PVV blijft aan kop
De PVV staat er beter voor dan ooit. Als er vandaag verkiezingen zouden zijn, zou de partij van Geert Wilders volgens Ipsos I&O kunnen rekenen op 31 zetels.
Dat is een flinke winst van vier zetels ten opzichte van de vorige peiling in juli. Daarmee lijkt de partij opnieuw de favoriet om als grootste uit de bus te komen bij de verkiezingen. De vraag is of de PVV dit momentum kan vasthouden tot aan de stembusgang, maar de trend is duidelijk: steeds meer kiezers lijken zich achter Wilders te scharen.
Het succes van de PVV hangt samen met verschillende factoren. Het vertrouwen in andere partijen daalt, terwijl Wilders juist profiteert van zijn duidelijke standpunten over immigratie, veiligheid en kosten van levensonderhoud. Thema’s die hoog op de agenda staan bij veel Nederlanders.
CDA klimt verrassend omhoog
Een van de meest opvallende bewegingen in de peiling is de comeback van het CDA. Waar de christendemocraten bij de vorige verkiezingen amper nog meetelden en bleven steken op vijf zetels, lijkt er nu nieuw leven in de partij te zitten. Volgens de peiling staat het CDA nu zelfs op 25 zetels en zou het daarmee de tweede partij van Nederland worden.
Die plotselinge stijging verrast veel politieke analisten. Mogelijk speelt mee dat kiezers op zoek zijn naar een alternatief tussen de flanken.
Het CDA presenteert zich nadrukkelijk als een partij van stabiliteit en verbinding, iets waar een groot deel van het electoraat kennelijk weer behoefte aan heeft. Of deze opleving standhoudt, zal de komende weken duidelijk worden, maar voorlopig is het CDA terug in het centrum van de macht.
GL-PvdA in de problemen
Voor Frans Timmermans en de linkse samenwerking tussen GroenLinks en PvdA ziet het er stukken minder rooskleurig uit. In juli stond de combinatie nog op 29 zetels, maar nu zijn dat er slechts 23. Daarmee zakt de partij ver weg van de PVV en moet Timmermans vrezen dat zijn droom om premier te worden steeds verder uit zicht raakt.
Timmermans keerde vorig jaar terug uit Brussel om in Nederland een gooi te doen naar het premierschap. In eerste instantie leek dat goed uit te pakken, met een stevig aantal zetels in de peilingen.
Maar inmiddels lijkt de glans eraf. Een deel van de kiezers lijkt af te haken, mogelijk doordat de partij er niet in slaagt zich duidelijk te onderscheiden in het debat.
Bovendien speelt mee dat de samenwerking tussen GroenLinks en PvdA door sommige kiezers nog altijd als een geforceerde constructie wordt gezien.
VVD ziet steun afbrokkelen
Ook de VVD heeft weinig reden tot juichen. Onder leiding van Dilan Yesilgöz blijft de partij steken op 15 zetels, een forse terugval ten opzichte van de eerdere machtspositie van de liberalen. Waar de partij onder Mark Rutte jarenlang de grootste was, lijkt het electoraat zich nu massaal af te wenden.
Een belangrijke factor is Yesilgöz’ stelligheid om niet samen te werken met zowel Geert Wilders als Frans Timmermans.
Daarmee sluit de VVD zichzelf grotendeels uit van mogelijke coalities, wat de partij voor kiezers minder aantrekkelijk kan maken. Het gevolg is dat de liberalen waarschijnlijk in de oppositie belanden, een rol die ze in de afgelopen jaren niet gewend zijn.
Andere partijen in de peiling
Naast de grote verschuivingen bij PVV, CDA, GL-PvdA en VVD zijn er ook interessante ontwikkelingen bij de kleinere partijen. D66 daalt licht en staat nu op 11 zetels. Voor een partij die bij eerdere verkiezingen nog een serieuze regeringspartner was, is dat een flinke klap.
JA21 doet het verrassend goed en zou volgens de peiling op 9 zetels uitkomen. Daarmee bevestigt de partij dat er ruimte is op de rechterflank naast de PVV.
Zowel SP als BBB komen uit op 6 zetels, waarmee ze een bescheiden rol spelen in het geheel. Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt lijkt helemaal van het toneel te verdwijnen en zakt naar slechts 1 zetel.
Wat betekenen deze cijfers?
De peiling laat zien dat de Nederlandse politiek volop in beweging is. Het CDA maakt een ongekende comeback, de PVV blijft de grootste uitdager, terwijl partijen die eerder als serieuze machtsfactor golden, nu wegzakken.
Vooral voor Frans Timmermans en de GroenLinks-PvdA is dit een harde klap. Waar hij bij zijn terugkeer naar Nederland nog als serieuze premierkandidaat werd gezien, lijkt die droom nu steeds verder weg te glijden.
Toch zijn peilingen geen verkiezingsuitslag. Er kan in twee maanden nog veel gebeuren. Campagnes moeten nog echt op stoom komen, debatten kunnen een groot verschil maken en de actualiteit kan de stemming onder kiezers beïnvloeden. De komende weken zullen partijen er alles aan doen om het tij te keren of hun voorsprong te behouden.
Conclusie
De nieuwste peiling van Ipsos I&O zet het politieke speelveld op scherp. Geert Wilders kan tevreden zijn: zijn PVV stijgt naar 31 zetels en blijft veruit de grootste.
Het CDA verrast met een sterke terugkeer naar 25 zetels, terwijl GroenLinks-PvdA en VVD allebei terrein verliezen. Voor Frans Timmermans is dat bijzonder pijnlijk, want zijn kans op het premierschap lijkt daarmee flink te slinken.
