Krantenwinkels in België krijgen binnenkort een technologische upgrade die de verkoop van tabak, alcohol en loterijproducten moet verbeteren. Een nieuw, slim apparaat dat gezichtsherkenning gebruikt om de leeftijd van klanten te schatten, wordt de komende weken in verschillende winkels geïntroduceerd. Het systeem, genaamd PASSage, kan binnen een halve seconde bepalen of een klant ouder of jonger dan 25 jaar is. Dit zou ervoor moeten zorgen dat minderjarigen niet langer makkelijk aan producten komen die wettelijk een leeftijdsgrens hebben.
Hoe werkt het slimme controlesysteem?
PASSage maakt gebruik van artificiële intelligentie en gezichtsherkenning om snel te analyseren of iemand de wettelijke minimumleeftijd bereikt heeft.
Zodra een klant een aankoop wil doen, scant de camera gezichtscontouren en maakt het een snelle inschatting.
Als het systeem denkt dat de klant jonger dan 25 is, zal een rood lichtje oplichten. Dit betekent dat de winkelier extra controle moet uitvoeren en een identiteitsbewijs mag vragen voordat de verkoop doorgaat.
Volgens Yannick Gyssens, voorzitter van Perstablo, de beroepsfederatie voor perswinkels, is deze technologie bedoeld als ondersteuning van winkeliers.
“Wettelijk zijn winkeliers verplicht om bij twijfel een leeftijdscontrole uit te voeren, en altijd uit te gaan van een leeftijdsgrens van 25 jaar. Dit systeem helpt hen om die controle nauwkeuriger en efficiënter te maken.”
Geen verplichting, wel een sterk signaal
Hoewel PASSage in steeds meer krantenwinkels beschikbaar komt, is deelname niet verplicht. Elke winkel bepaalt zelf of ze het systeem willen gebruiken.
Toch hoopt Perstablo dat veel winkeliers ervoor kiezen, omdat het helpt bij een belangrijke maatschappelijke kwestie: het tegengaan van de verkoop van alcohol, tabak en loterijproducten aan minderjarigen.
“Dit is een duidelijk signaal naar jongeren dat deze producten niet voor hen bedoeld zijn,” aldus Gyssens.
“Het systeem helpt niet alleen winkeliers, maar maakt het ook moeilijker voor jongeren om op illegale wijze aan producten te komen die een leeftijdsgrens hebben.”
De invoering van dit systeem roept de vraag op of andere sectoren zullen volgen. Nachtwinkels en supermarkten verkopen immers ook producten waar een leeftijdscontrole op moet plaatsvinden. Gyssens benadrukt dat dit een bredere verantwoordelijkheid is.
“Als we bang zouden zijn voor verspreiding naar nachtwinkels, gebeurt er niets. Krantenwinkels nemen alvast het voortouw in een veiliger en verantwoordelijker verkoopbeleid. Het zou goed zijn als andere sectoren volgen, maar dat is niet aan Perstablo.”
Privacy en bezorgdheden
Bij het gebruik van gezichtsherkenning in winkels duikt al snel een andere discussie op: privacy. Hoe zit het met de gegevens van klanten? Worden die opgeslagen?
Volgens Perstablo is daar geen sprake van. Het systeem slaat geen persoonlijke gegevens of gezichten op, maar gebruikt enkel een algoritme om in real-time een inschatting te maken. Zodra de analyse is voltooid, wordt de informatie niet bewaard.
Toch zijn privacy-experts kritisch. Gezichtsherkenningstechnologie roept wereldwijd zorgen op, vooral als het gaat om het scannen van mensen zonder hun expliciete toestemming.
Ook al worden er geen gegevens opgeslagen, het idee dat een camera je gezicht analyseert bij het afrekenen van een pakje sigaretten of een loterijticket kan voor sommige klanten ongemakkelijk aanvoelen.
Toekomst van leeftijdscontrole in winkels
De invoering van PASSage kan een eerste stap zijn in een bredere trend van technologische leeftijdscontroles in winkels.
Supermarkten, benzinestations en nachtwinkels zullen ongetwijfeld de resultaten van dit experiment volgen. Als blijkt dat het effectief is en geen grote weerstand oproept, zou deze technologie op veel meer plekken kunnen worden ingezet.
Volgens Perstablo is de verwachting dat tegen eind volgend jaar ongeveer 1.800 krantenwinkels in België het systeem zullen gebruiken.
Dit betekent dat veel klanten binnenkort voor het eerst met deze vorm van leeftijdscontrole te maken krijgen.
De vraag blijft of consumenten deze ontwikkeling zullen omarmen of juist als een inbreuk op hun privacy zien.
Voor winkeliers biedt het in ieder geval een makkelijke manier om hun wettelijke verplichtingen na te komen en zichzelf te beschermen tegen boetes of overtredingen.
En voor jongeren die denken dat ze stiekem een pakje sigaretten kunnen kopen? Die kans wordt met deze slimme camera een stuk kleiner.
