De Atlantische Oceaan laat opnieuw zijn kracht zien: orkaan Gabrielle heeft koers gezet richting Europa en dreigt de Portugese eilandengroep Azoren hard te treffen.
Volgens meteorologen moeten bewoners zich voorbereiden op extreem zwaar weer met windstoten tot wel 180 kilometer per uur.
Naast de stormkracht worden ook hevige regenbuien en torenhoge golven voorspeld.
Voor de inwoners van de Azoren betekent dit dat er slapeloze nachten aankomen. Schuilen en het nemen van voorzorgsmaatregelen is onvermijdelijk om de schade en het gevaar zoveel mogelijk te beperken.
Een zeldzaam verschijnsel in Europa
Dat een orkaan Europa bereikt, is uitzonderlijk. Slechts enkele keren eerder is een vergelijkbare storm geregistreerd.
In oktober 2019 trof orkaan Lorenzo de Azoren met zware gevolgen voor de lokale bevolking en infrastructuur.
Hoewel Gabrielle officieel nog onder categorie 1 valt, nadert de storm bijna de kracht van categorie 2.
Daarmee is het effect op de eilanden niet te onderschatten. Meteorologen benadrukken dat zelfs de laagste categorie op de orkaanschaal enorme schade kan veroorzaken wanneer de storm een bewoond gebied raakt.
Windstoten met verwoestende kracht
Volgens experts kunnen de windstoten die Gabrielle met zich meebrengt alles wat losstaat de lucht in slingeren.
Daken, verkeersborden en zelfs complete bomen zijn niet veilig. Vooral de kustregio’s en bergachtige gebieden van de Azoren lopen groot risico. Bewoners wordt daarom aangeraden om binnen te blijven en losse voorwerpen in huis of tuin veilig op te bergen.
Voor de hulpdiensten is dit een periode van verhoogde paraatheid. Politie, brandweer en medisch personeel staan klaar om in te grijpen zodra de storm toeslaat.
Hevige regen en wateroverlast dreigen
Naast de wind vormt de neerslag een grote zorg. Er wordt ruim 100 millimeter regen voorspeld in korte tijd, vergelijkbaar met tien volle emmers water per vierkante meter.
Dat zorgt voor verzadigde grond, overstromingen en de kans op modderstromen in berggebieden.
Riviertjes en beken kunnen in enkele uren veranderen in kolkende stromen, met alle gevaren van dien. Ook het risico op dijkdoorbraken en instortende grondwallen wordt niet uitgesloten.
Zee en kustgebieden extra kwetsbaar
De zee speelt een cruciale rol bij orkanen. Gabrielle jaagt golven van metershoog richting de kustlijnen van de Azoren. Voor vissers en kustbewoners levert dit levensgevaarlijke situaties op.
Het water kan tijdelijk hoger komen te staan, waardoor overstromingsgevaar nog groter wordt.
Bewoners langs de kust krijgen dan ook het dringende advies om de zee te mijden en hoger gelegen plekken op te zoeken.
Vergelijkingen met andere rampen
Dat de waarschuwingen serieus genomen moeten worden, blijkt uit recente voorbeelden. De Franse eilandengroep Mayotte werd nog maar kort geleden getroffen door een cycloon die tientallen levens eiste.
Ook in de Verenigde Staten zijn de gevolgen van zware orkanen als Milton nog voelbaar, waar tientallen doden en miljarden aan schade werden geteld.
Deze voorbeelden onderstrepen dat een orkaan, zelfs van categorie 1, levens kan ontwrichten en gemeenschappen langdurig kan beschadigen.
Gabrielle verliest kracht richting Portugal
Na de Azoren verplaatst Gabrielle zich richting Portugal. Naar verwachting verliest de storm daar veel van zijn kracht. Het koudere zeewater dichter bij het Europese vasteland onttrekt de orkaan zijn energiebron.
Toch blijft de waarschuwing overeind dat vooral het zuiden van Portugal, waaronder Lissabon, stevige wind en flinke regenbuien kan verwachten.
Spanje lijkt grotendeels buiten schot te blijven doordat Gabrielle richting Noord-Afrika afbuigt.
Nederland buiten gevaar
Voor Nederland is er voorlopig geen reden tot zorg. Terwijl de Azoren en Portugal zich voorbereiden op zwaar weer, blijft ons land grotendeels gespaard.
De vooruitzichten tonen juist rustig herfstweer met af en toe zon, lichte regen en temperaturen tussen de 18 en 20 graden.
Het contrast met de dreigende situatie op de Azoren kan bijna niet groter zijn.
Voorbereiding maakt verschil
Orkanen op Europees grondgebied zijn zeldzaam, maar de impact is groot wanneer ze toeslaan. Daarom is voorbereiding cruciaal.
Inwoners van de Azoren krijgen het dringende advies om voorzorgsmaatregelen te nemen: ramen en deuren vergrendelen, noodvoorraden inslaan en zich voorbereiden op stroomuitval.
Hulpdiensten staan paraat, maar hun capaciteit kent grenzen. Het succes van de noodplannen hangt dus voor een groot deel af van hoe goed bewoners zichzelf weten te beschermen.
Een signaal van klimaatverandering?
Wetenschappers plaatsen steeds vaker vraagtekens bij de rol van klimaatverandering bij dit soort stormen. Door opwarming van de aarde wordt het zeewater warmer, en juist dat warme water is de brandstof voor orkanen.
Hoewel nog onderzocht moet worden of Gabrielle direct te linken is aan klimaatverandering, zijn veel meteorologen ervan overtuigd dat de frequentie en kracht van dit soort fenomenen toeneemt.
Dat maakt de situatie rond Gabrielle niet alleen een noodsituatie voor de Azoren, maar ook een belangrijk signaal voor de toekomst.
Conclusie: alertheid en solidariteit noodzakelijk
Orkaan Gabrielle herinnert eraan hoe kwetsbaar Europese gebieden kunnen zijn voor extreem natuurgeweld.
Met windstoten van 180 kilometer per uur, metershoge golven en hevige regen dreigt de Azoren een zware klap te krijgen.
Hoewel Portugal en Nederland grotendeels gespaard blijven, is dit opnieuw een wake-upcall voor heel Europa.
Extreme weersomstandigheden vragen om voorbereiding, bewustzijn en solidariteit met de getroffen regio’s.
De bewoners van de Azoren staan voor een beproeving, maar hun kracht en ervaring met stormen zullen hen helpen deze uitdaging aan te gaan.
Voor de rest van Europa blijft het zaak om aandachtig te volgen hoe Gabrielle zich ontwikkelt – en te beseffen dat natuurgeweld steeds dichterbij komt.
