Tijdens een uitzending van een NPO-programma kreeg CDA-leider Henri Bontenbal een reeks dilemma’s voorgeschoteld.
Het idee van dit soort rubrieken is simpel: de politicus krijgt keuzes die vaak kort door de bocht zijn, en moet dan toch aangeven welke kant hij op zou gaan.
Het zorgt vaak voor verrassende en soms ongemakkelijke momenten. Ook bij Bontenbal was dat het geval.
Toen de vraag werd gesteld of hij zichzelf meer links of rechts zou plaatsen, viel het even stil. Na een paar seconden twijfelen kwam er een helder antwoord: links.
Waarom dit antwoord opvallend is
Dat Bontenbal zich in een televisieprogramma zo duidelijk links positioneert, is opvallend.
Het CDA heeft zichzelf altijd gezien als een middenpartij, een brug tussen verschillende stromingen.
Juist de balans bewaren en niet volledig kiezen voor één kant was jarenlang het handelsmerk.
Dat maakt de keuze voor “links” extra interessant, zeker in een tijd waarin politieke partijen steeds vaker in hokjes worden geplaatst.
De rol van het CDA in het politieke landschap
Om te begrijpen waarom de keuze van Bontenbal zoveel reacties oproept, is het goed om terug te kijken naar de positie van het CDA.
Traditioneel stond het CDA bekend als een partij die waarde hechtte aan gemeenschapszin, rentmeesterschap en verantwoordelijkheid. Niet uitgesproken links, niet uitgesproken rechts.
Maar in de afgelopen jaren verloor de partij veel kiezers, mede doordat die middenpositie voor veel mensen onduidelijk werd.
Het CDA werd kleiner en worstelt met de vraag: waar staan we eigenlijk? Het antwoord van Bontenbal lijkt daar een nieuwe richting in te geven.
Links of rechts in de praktijk
De vraag ‘links of rechts’ lijkt eenvoudig, maar in de praktijk is het dat allerminst. Links wordt vaak geassocieerd met sociaal beleid, meer aandacht voor duurzaamheid, klimaat en herverdeling van welvaart.
Rechts staat voor vrijheid, minder bemoeienis van de overheid en lagere belastingen. Het CDA probeerde altijd beide kanten te combineren, maar dat leverde vaak verwarring op.
Door nu links te kiezen, laat Bontenbal zien dat hij durft te kiezen voor meer sociale en duurzame thema’s.
Wat zegt dit over de koers van Bontenbal?
Het antwoord van Bontenbal kan worden gezien als een poging om het CDA opnieuw relevant te maken.
Veel jonge kiezers voelen zich eerder aangetrokken tot partijen die duidelijke keuzes maken, vooral op thema’s als klimaat en sociale ongelijkheid.
Door zichzelf links te noemen, plaatst Bontenbal het CDA dichter bij partijen als GroenLinks-PvdA en D66.
Het kan een strategische zet zijn om het imago van het CDA op te frissen en aansluiting te vinden bij een nieuw electoraat.
Reacties in de media en politiek
Na de uitzending bleven reacties niet uit. Politieke tegenstanders wezen er direct op dat het CDA jarenlang claimde een middenpartij te zijn.
Sommigen vroegen zich af of Bontenbal nu een draai maakt richting een progressievere koers.
Anderen vonden het juist verfrissend dat een partijleider eindelijk duidelijk kleur durfde te bekennen. In de media werd het moment breed uitgemeten en het leidde tot discussies over de toekomst van het CDA.
Strategische positionering
Politieke keuzes worden zelden zomaar gemaakt. Zeker niet in een televisieprogramma dat door veel mensen wordt bekeken.
Het is goed mogelijk dat Bontenbal van tevoren al had nagedacht over dit soort vragen.
Het bewust kiezen van ‘links’ kan een manier zijn om de partij een duidelijker profiel te geven. Tegelijkertijd neemt hij daarmee het risico dat traditionele CDA-kiezers, die zich meer rechts voelen, afhaken.
De uitdagingen voor het CDA
Wat de keuze ook betekent, de uitdagingen voor het CDA blijven groot. De partij moet zien te herstellen van slechte verkiezingsuitslagen en opnieuw vertrouwen winnen van kiezers.
Dat kan alleen door duidelijke standpunten in te nemen en zich te onderscheiden van andere partijen.
Bontenbal lijkt met dit antwoord een begin te maken aan dat proces. Maar de vraag blijft of dit voldoende is om het tij te keren.
Politieke vernieuwing of oude wijn in nieuwe zakken?
Voor kiezers is het vaak de vraag of zo’n uitspraak echt een koerswijziging betekent of slechts een strategische zet.
Het CDA heeft in het verleden vaker gewisseld tussen progressieve en conservatieve standpunten.
Het gevaar is dat kiezers dit zien als opportunisme in plaats van vernieuwing. Wil Bontenbal zijn geloofwaardigheid behouden, dan zal hij in de komende tijd met concrete plannen moeten komen die laten zien dat ‘links’ meer is dan een losse uitspraak.
Kritiek vanuit het publiek
Na de uitzending verschenen er op sociale media, waaronder TikTok, veel reacties op het fragment.
Verschillende gebruikers merkten cynisch op dat een stem op het CDA tegenwoordig hetzelfde zou zijn als een stem op GroenLinks-PvdA. Anderen vonden de keuze voorspelbaar en schreven dat ze ‘dit al wisten’.
Er klonk ook felle kritiek: sommige reacties noemden Bontenbal zelfs ‘levensgevaarlijk’, waarmee duidelijk werd dat zijn positie niet bij iedereen in goede aarde valt.
Tegelijkertijd waren er ook kijkers die simpelweg wilden weten wanneer het fragment was uitgezonden, wat laat zien dat de discussie zowel serieuze kritiek als nieuwsgierigheid opriep.
Wat betekent dit voor de toekomst?
De keuze voor links zou de opmaat kunnen zijn naar een bredere samenwerking met andere progressieve partijen.
Het zou ook kunnen dat Bontenbal probeert om de christendemocratische waarden te koppelen aan hedendaagse thema’s zoals duurzaamheid, betaalbare zorg en kansengelijkheid.
Daarmee zou het CDA een nieuwe rol kunnen spelen in de Nederlandse politiek.
De komende maanden zullen uitwijzen of dit echt een nieuwe koers is of slechts een kortstondige poging om de partij in de schijnwerpers te zetten.
Conclusie
Het moment waarop Henri Bontenbal tijdens een NPO-programma koos voor “links” lijkt misschien klein, maar het kan grote gevolgen hebben voor de koers van het CDA.
Het laat zien dat de partijleiding beseft dat er keuzes gemaakt moeten worden om weer relevant te zijn in het politieke landschap.
Of dit de juiste weg is, zal de toekomst uitwijzen. Feit is dat Bontenbal met zijn antwoord een duidelijke boodschap heeft afgegeven: het CDA wil zich meer profileren aan de linkerkant van het politieke spectrum.
