Anja, 58 jaar, kijkt met een mengeling van ongeloof en verontwaardiging naar het bonnetje in haar hand. “Ik betaalde 2,50 voor een oliebol,” zegt ze terwijl ze haar hoofd schudt. “Dat is toch niet normaal meer?” Het was een impulsieve beslissing geweest, onderweg naar huis van een gezellige middag in de stad.
De geur van versgebakken oliebollen had haar naar de kraam gelokt. Maar toen ze hoorde wat het kostte, kreeg ze bijna de hik.
“Vroeger kon je voor dat bedrag een hele zak krijgen,” zegt Anja. “Nu krijg je er één. Eén! Ik snap dat alles duurder is geworden, maar dit slaat echt alles.”
Ze herinnert zich nog de tijden dat ze als kind samen met haar moeder langs de oliebollenkraam ging. “Mijn moeder gaf een gulden en we hadden genoeg voor ons hele gezin. Dat waren andere tijden.”
De prijs van oliebollen is de laatste jaren flink gestegen, en Anja is niet de enige die zich afvraagt waar het stopt. “Ik sprak mijn buurvrouw erover,” vertelt ze. “Zij zei dat ze het daarom gewoon niet meer doet.
Ze bakt ze thuis wel zelf, want dat scheelt zoveel geld.” Maar Anja ziet dat niet zitten. “Het is toch de gezelligheid, dat je ze vers koopt bij zo’n kraam. Maar tegen deze prijzen? Ik weet het niet meer.”
De oliebol staat symbool voor de decembermaand, een tijd van tradities en samenkomen. Maar voor veel mensen begint het steeds meer een luxeproduct te worden. Anja merkt dat ze vaker nadenkt voordat ze iets koopt. “Het is niet alleen die oliebol. Alles is duurder geworden.
De boodschappen, de energie, noem maar op. Je moet overal op letten.” Toch raakt juist die oliebol bij haar een gevoelige snaar. “Het is zo’n simpel ding, iets wat iedereen altijd kon betalen. Maar nu voelt het bijna alsof het alleen nog is voor mensen die niet op de centen hoeven te letten.”
Anja haalt diep adem terwijl ze terugdenkt aan het moment bij de kraam. “Ik wilde bijna zeggen: ‘Laat maar zitten.’ Maar ja, ik stond al in de rij en die man keek me zo vriendelijk aan. Dus ik heb het maar gedaan.
Maar eerlijk, ik voelde me er rot over. Het is gewoon te gek voor woorden.”
De discussie over de prijs van oliebollen lijkt elk jaar weer op te laaien, en dit jaar is geen uitzondering. Anja denkt dat veel mensen hetzelfde voelen, maar het niet altijd hardop zeggen.
“Je wilt ook niet zeikerig overkomen,” legt ze uit. “Maar het zit me gewoon niet lekker. Het is alsof ze misbruik maken van iets wat zo’n belangrijke traditie is.”
Voor Anja draait het niet alleen om de oliebol zelf, maar om wat het symboliseert. “Het hoort bij de feestdagen. Het is een stukje nostalgie, een stukje geluk. Maar als dat steeds duurder wordt, voelt het alsof het een beetje van je wordt afgepakt.”
Ze begrijpt dat de kosten voor kraamhouders ook omhoog zijn gegaan. “Maar er moet toch ergens een grens zijn? Anders drijven ze mensen weg.”
Toch wil ze niet helemaal bitter klinken. “Kijk, ik snap het ook wel. Die mensen moeten ook hun brood verdienen. Maar ik vraag me gewoon af of het echt nodig is om het zo duur te maken. Je wilt dat iedereen kan genieten van die kleine dingen in het leven, zonder dat het je hele portemonnee leegtrekt.”
Anja weet niet of ze dit jaar nog een oliebol zal kopen. “Misschien doe ik het gewoon niet meer,” zegt ze schouderophalend. “Het voelt niet goed om zoveel geld uit te geven aan iets wat eigenlijk zo simpel is.”
Maar diep vanbinnen hoopt ze dat het ooit weer anders wordt. “Ik wil gewoon dat het weer normaal wordt,” zegt ze. “Dat een oliebol weer iets is wat iedereen kan kopen, zonder erover na te hoeven denken.” Tot die tijd blijft de oliebol voor haar een herinnering aan betere, simpelere tijden.
