Op een recent wolvencongres in Gelderland was het niet de aanwezigheid van de wolf zelf die opviel, maar vooral de manier waarop Nederland met het dier omgaat. Internationale wetenschappers – met jarenlange ervaring in gebieden waar wolven al veel langer voorkomen – keken met verbazing naar de discussie die hier in volle hevigheid woedt.
Hoe kan het dat een land met zoveel kennis, regels en natuurbeleid zó worstelt met een roofdier dat elders al decennialang zijn plek heeft gevonden? De meningen op het congres waren helder: Nederland moet keuzes maken. En snel ook.
Wat kunnen we leren van hoe andere landen met de wolf omgaan? En waar gaat het in Nederland precies mis?
1. In Nederland mag de wolf er zijn, maar liever niet te zichtbaar
Een van de opvallendste inzichten die op het congres werd gedeeld: in Nederland lijkt het motto te zijn “De wolf mag er zijn, maar we willen hem eigenlijk niet zien.”
Dat klinkt misschien vreemd, maar het is precies hoe het debat in Nederland gevoerd wordt. Ja, we respecteren Europese natuurbeschermingswetten. Ja, we vinden biodiversiteit belangrijk. Maar zodra een wolf wordt gespot op de Veluwe of een schapenhouder schade meldt, barst het debat los.
Wetenschappers uit landen als Duitsland, Italië en Roemenië – waar wolven al veel langer voorkomen – benadrukken dat dit niet werkt. De wolf ís er. En dat betekent dat je moet leren samenleven met het dier, niet hopen dat hij zich gedraagt als een onzichtbare gast.
2. Gebrek aan duidelijk beleid zorgt voor chaos
Wat volgens de internationale experts echt ontbreekt in Nederland, is duidelijk beleid en communicatie.
De ene provincie roept dat wolven welkom zijn, de andere wil ze weren. Er wordt gepraat over afschot, verjaging, beschermde status, faunaschadevergoedingen… maar er is geen duidelijke lijn. Geen nationale strategie.
In landen waar het wél werkt, is er een heldere visie: hoe beschermen we de wolf, hoe beschermen we het vee, en hoe zorgen we dat mensen weten wat ze kunnen verwachten? Dat mist hier volledig. Het gevolg: verwarring, frustratie en gepolariseerde standpunten.
Boeren voelen zich in de steek gelaten, natuurliefhebbers vrezen voor het voortbestaan van de soort, en bestuurders schuiven de hete aardappel voor zich uit.
3. Nederland is klein, maar heeft wel ruimte – als het goed wordt ingericht
Een veelgehoord argument in Nederland: “We zijn te klein voor de wolf.” Maar dat is volgens de buitenlandse experts onzin, mits het landschap goed wordt beheerd.
De wolf heeft geen gigantische wildernis nodig, maar wél doorgangen, rust en voedsel. Juist in een landschap met natuurgebieden, landbouwgronden én infrastructuur is goed natuurbeheer essentieel. Denk aan ecoducten, veilige oversteekplaatsen, heldere zones waar rust heerst en waar vee goed beschermd is.
Het is dus geen kwestie van ruimte in kilometers, maar van slimme inrichting. En juist daar wringt het in Nederland: ons landschap is versnipperd, regels zijn verdeeld over overheden, en bescherming van vee is nog lang niet overal op orde.
4. Samenleven met de wolf vraagt om acceptatie én realisme
Internationale wetenschappers benadrukken dat samenleven met een roofdier nooit frictieloos is. Ja, er zullen incidenten zijn. Ja, er gaat af en toe vee verloren. Maar dat betekent niet dat de enige oplossing is: weg ermee.
In landen waar wolven al langer voorkomen, zijn beschermingsmaatregelen standaard. Goede hekken, waakhonden, subsidies voor preventieve middelen – daar begint het. Maar misschien nog belangrijker: de acceptatie dat een levend ecosysteem soms ook schurende randen heeft.
Nederland lijkt vaak verrast door de wolf. Elke nieuwe aanval, elke foto van een roedel leidt tot paniek of emotionele reacties. Maar wie goed kijkt, weet dat de wolf voorspelbaar gedrag vertoont. Hij volgt prooi, zoekt dekking en leert snel. Met die kennis kun je beleid maken dat werkt – als je het maar durft.
Hoe nu verder?
Het wolvencongres in Gelderland heeft één ding duidelijk gemaakt: Nederland is een van de weinige landen waar de wolf legaal mag terugkeren, maar waar tegelijk zo weinig regie is op hoe dat moet gebeuren.
Andere landen hebben de lessen al geleerd, soms de harde manier. Nederland staat nu op een kruispunt. De vraag is niet óf de wolf blijft, maar hoe het land ervoor zorgt dat zijn aanwezigheid geen bron blijft van onrust, verdeeldheid en onduidelijkheid.
De oproep van internationale experts is helder: neem verantwoordelijkheid, maak keuzes en communiceer die helder.
Zonder visie en samenwerking is het risico groot dat Nederland blijft steken in ad hoc-reacties, noodverbanden en publieke onrust. Terwijl er nu juist een kans ligt om van de wolf een duurzame en beheerste speler in de Nederlandse natuur te maken.
Wat kun je als burger doen?
Ook burgers hebben een rol. Door je te informeren, mee te denken en vooral niet in paniek te raken bij elk nieuwsbericht over wolven. Begrijp dat het roofdieren zijn met voorspelbaar gedrag. Dat schadegevallen altijd onderzocht worden. En dat er compensatie- en beschermingsmaatregelen bestaan.
Vraag om duidelijkheid van je bestuurders. En kijk hoe je zelf kunt bijdragen aan een landschap waarin mens en dier elkaar niet in de weg zitten.
Want of je nu voor of tegen de wolf bent: hij is er. En hij gaat nergens meer heen.
