Elk jaar is natuurlijk anders en daarmee ook het weer. Als we terugkijken naar vorig jaar begon de zomer van 2023 recordwarm, recordzonnig en bijna recorddroog. Dit was geweldig voor zomerliefhebbers in Nederland, maar minder goed voor de natuur. Door klimaatverandering worden de zomers steeds warmer en zonniger. Waar vakantiegangers vroeger naar Zuid-Europa trokken voor zon, blijft Nederland tegenwoordig een aantrekkelijke optie door het milde klimaat.
Vorige eeuw
In de vorige eeuw was het anders. Veel zomers waren grijs, koel en regenachtig. De gemiddelde maximumtemperatuur van een normale zomer is tegenwoordig 22,3 graden in De Bilt, maar maar liefst 18 zomers in de vorige eeuw haalden die temperatuur niet en bleven onder de 20 graden. De koudste zomer sinds 1901 was die van 1907 met een gemiddelde middagtemperatuur van slechts 18,1 graden. Ter vergelijking: de zomer van 2023 had een gemiddelde maximumtemperatuur van 25,2 graden. In 1907 kwam de temperatuur in De Bilt niet boven de 25 graden, met de warmste dag op 9 juni met 24,0 graden. Zo’n koel seizoen is nu bijna onvoorstelbaar.
👉🏻 Lees verder op de volgende pagina!
Niet boven de 25 graden
Langs de kust kwam de temperatuur in sommige jaren helemaal niet boven de 25 graden. In Den Helder gebeurde dit in 1910, 1916, 1940 en 1956. Vlissingen haalde die grens niet in 1907 en 1965. De koudste zomer in de vorige eeuw kende een maximumtemperatuur van slechts 22,7 graden in Kornwerderzand in 1962. Landinwaarts waren tropische dagen zeldzaam en na 1993 kwamen ze jaarlijks voor. Slechts één jaar, 1920, zag geen enkele dag met temperaturen boven de 30 graden op KNMI-weerstations.
Zelfs vorst kwam vroeger voor in de zomer
Zelfs vorst kwam vroeger in de zomer voor. In juni 1975 zakte de temperatuur in Almen tot -1,2 graden en in 1924 vroor het in Winterswijk tot -1,0 graden. De meest late vorst werd op 18 juni 1955 gemeten in Witteveen met -0,8 graden.
Somberheid kenmerkte de zomers van de vorige eeuw, met als somberste de zomer van 1912, die slechts 334 zonuren kende tegen het huidige gemiddelde van 641 uur. Ook de koudste zomer van 1907 had slechts 400 zonuren. Tegenwoordig halen zomers moeiteloos 600 zonuren of meer, zoals in 2022 met 834 zonuren.
Regen was een constante dreiging. In de vorige eeuw viel gemiddeld 208 millimeter regen, tegen 240 millimeter in deze eeuw. Extreem natte zomers zijn ook deze eeuw voorgekomen, zoals in 2011 met 351 millimeter regen. De droogste zomer was in 1976 met slechts 84 millimeter regen. Klimaatverandering zorgt voor extremen: langere droge perioden worden afgewisseld met heftige regenbuien.
Klimaatverandering
Klimaatverandering heeft de zomers warmer en zonniger gemaakt. De gemiddelde minimumtemperatuur in De Bilt steeg van 10,9 naar 12,2 graden, en de maximumtemperatuur van 20,9 naar 22,5 graden. Het aantal zonuren steeg van 584 naar 655 uur. Dit resulteerde in meer mooi-weerdagen, zoals in de zomers van 2003, 2006, 2018, 2020 en 2022. De zomer van 2018 had in De Bilt 59 mooi-weerdagen, vergeleken met slechts vier in 1962 en negen in 1987.
Hoewel de zomer van 2023 zonnig en droog begon, hebben we sinds het voorjaar van 2024 vooral veel regen gehad. Dit herinnert ons eraan dat ondanks de algemene trend van warmere en zonnigere zomers, het weer nog steeds onvoorspelbaar kan zijn. We moeten voorbereid blijven op diverse weersomstandigheden.
