Formule 1-fans die dit weekend koers zetten naar Zandvoort kwamen voor een onaangename verrassing te staan. Extinction Rebellion (XR), de klimaatactiegroep die steeds vaker het nieuws haalt met opvallende en ontwrichtende acties, besloot de toegangswegen naar het circuit te blokkeren.
Met tentjes, banners en spandoeken maakten ze duidelijk dat hun protest niet gericht is tegen de race zelf, maar tegen de nabijgelegen staalgigant Tata Steel, die volgens hen verantwoordelijk is voor een grote hoeveelheid vervuiling in de regio en proberen onder het motto ‘wij eisen directe actie’ aandacht te vragen voor de vervuiling door Tata Steel.
Wat gebeurde er precies?
Op de wegen richting Zandvoort verschenen vrijdagnacht en zaterdagochtend ineens groepjes demonstranten die zich op de straat installeerden.
Sommige actievoerders zetten tenten op, anderen hielden borden omhoog met teksten over klimaatverandering, CO₂-uitstoot en de gevolgen van Tata Steel voor de gezondheid van omwonenden.
Volgens ooggetuigen moesten automobilisten omrijden of lange wachttijden doorstaan. Voor fans die zich maandenlang hadden verheugd op het Formule 1-weekend, was dit een flinke domper. Sommigen reageerden boos: “We hebben hier honderden euro’s voor betaald en nu staan we vast door een groep actievoerders die tóch niets bereiken.”
Waarom juist bij de Formule 1?
Voor XR was de keuze om te protesteren bij Zandvoort bewust. De Formule 1 trekt niet alleen honderdduizenden bezoekers, maar ook enorme media-aandacht.
Door juist hier te demonstreren, krijgen de activisten een podium dat veel groter is dan bij een anonieme fabriekspoort.
Daarnaast speelt de ligging van het circuit mee. Zandvoort ligt in dezelfde regio als IJmuiden, waar Tata Steel de grootste werkgever én de grootste vervuiler van de omgeving is.
De actievoerders benadrukken dat ze de racesport niet per se willen saboteren, maar dat ze dit moment aangrijpen om de aandacht te vestigen op wat zij “de verwoestende impact van Tata Steel” noemen.
Reacties van fans en voorbijgangers
Niet iedereen heeft begrip voor de actie. Op sociale media stromen de reacties binnen. Veel Formule 1-fans spreken van “kansloos gedrag” en vinden dat de demonstranten hun punt op een andere manier hadden kunnen maken. “Waarom moeten wij weer de dupe zijn? Demonstreren prima, maar hou de wegen vrij,” klinkt het.
Tegelijkertijd zijn er ook mensen die wel begrip tonen. Zij wijzen erop dat klimaatverandering iedereen raakt en dat disruptieve acties nu eenmaal nodig zijn om aandacht te krijgen. “Als ze dit niet doen, luistert er niemand,” schreef een sympathisant online.
De rol van Tata Steel in het protest
Tata Steel staat al jaren onder druk vanwege de vervuiling die het veroorzaakt. Omwonenden klagen over fijnstof, stankoverlast en gezondheidsproblemen.
Uit diverse onderzoeken blijkt dat inwoners van de regio IJmond meer kans hebben op longaandoeningen en kanker. Extinction Rebellion gebruikt deze feiten als munitie voor hun acties.
Volgens XR is het “onacceptabel” dat een bedrijf dat zulke gevolgen heeft voor mens en milieu nog steeds op volle toeren mag doordraaien. Door hun protest koppelen ze de naam Tata Steel aan een wereldwijd evenement als de Formule 1, in de hoop dat de boodschap verder reikt dan alleen Noord-Holland.
Politie en gemeente in actie
De politie van Kennemerland moest ingrijpen toen de blokkades uit de hand dreigden te lopen. Een deel van de demonstranten werd weggevoerd nadat ze weigerden vrijwillig te vertrekken. De gemeente Zandvoort sprak van een “lastige balans” tussen het recht op demonstreren en het garanderen van veiligheid en doorgang voor bezoekers.
Volgens de autoriteiten zijn tientallen mensen aangehouden, maar bleef het bij kleinschalige incidenten. Toch leidde de actie tot veel frustratie bij bezoekers, vooral omdat er op zo’n druk evenement als de Formule 1 weinig ruimte is voor vertraging.
Extinction Rebellion en hun strategie
De afgelopen jaren heeft XR zich ontwikkeld tot een van de meest zichtbare klimaatactiegroepen van Nederland. Hun handelsmerk: ontwrichtende acties die niet altijd sympathiek worden ontvangen, maar wél zorgen voor aandacht. Van blokkades op de A12 tot sit-ins op Schiphol, de beweging laat zich niet afschrikken door kritiek.
Het protest bij Zandvoort past in die strategie. Volgens XR is het hun plicht om overheden en bedrijven wakker te schudden, ook al betekent dat ongemak voor burgers. Hun filosofie is dat “wanneer gewone mensen last krijgen van het probleem, gewone mensen ook last moeten voelen van de actie die dat probleem aankaart.”
Hoeveel draagvlak is er nog?
De grote vraag is of acties als deze XR helpen of juist schaden. Aan de ene kant bereiken ze hun doel: iedereen praat erover en het onderwerp Tata Steel staat weer in de spotlights. Aan de andere kant groeit de irritatie onder burgers, die zich steeds vaker afvragen waarom zij keer op keer het mikpunt zijn.
Politicologen merken op dat er een dunne lijn is tussen effectieve actie en averechts effect. Als de groep te vaak over de grens gaat, kan de publieke steun omslaan in weerstand. Dat gevaar lijkt bij dit soort acties altijd op de loer te liggen.
Wat betekent dit voor de toekomst van Tata Steel?
Hoewel de blokkade niet direct invloed heeft op het beleid, zet het wel extra druk op de politiek en het bedrijf zelf. Tata Steel heeft eerder beloofd te verduurzamen, onder meer door over te stappen op groen staal. Maar critici vinden dat de stappen te traag gaan en dat de overheid harder moet ingrijpen.
Door de koppeling met een groot evenement als de Formule 1 wordt de druk opgevoerd. Niet alleen lokale bewoners, maar ook nationale en internationale media volgen het verhaal nu op de voet. Daarmee lijkt de strategie van XR op korte termijn in ieder geval geslaagd.
Conclusie: kansloos of juist slim?
Het XR-protest bij Circuit Zandvoort heeft de gemoederen flink beziggehouden. Voor veel Formule 1-fans was het vooral irritant en “kansloos”, zoals velen het noemden.
Voor Extinction Rebellion zelf was het echter een succes: de aandacht voor Tata Steel en klimaatvervuiling werd opgevoerd op een moment dat miljoenen ogen op Zandvoort gericht waren.
Of dit soort acties uiteindelijk leiden tot echte verandering, is nog maar de vraag. Wat vaststaat, is dat Extinction Rebellion hun strijd tegen vervuiling voorlopig niet opgeeft. En dat betekent waarschijnlijk dat dit niet de laatste keer is dat evenementen in Nederland worden verstoord door klimaatacties.
Bron: De Telegraaf
