Tijdens de uitzending van Pauw & De Wit op donderdagavond liep een discussie over de woningnood volledig uit de hand.
Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) en demissionair minister Mona Keijzer (BBB) botsten frontaal op televisie in een debat dat inmiddels viraal gaat.
Wat begon als een gesprek over huisvesting, veranderde in een felle woordenstrijd over rechtvaardigheid, populisme en de kloof tussen politiek Den Haag en de rest van Nederland.
De term die alles samenvatte – én direct trending werd op sociale media – kwam uit de mond van Jesse Klaver: “palingpopulisme.”
Heet debat over woningnood
Het onderwerp van de avond was de woningcrisis, die voor steeds meer Nederlanders voelbaar is.
Keijzer verdedigde haar wetsvoorstel om de voorrang voor statushouders bij de toewijzing van sociale huurwoningen af te schaffen. Volgens haar is het niet eerlijk dat Nederlanders die al jarenlang wachten op een woning, worden ingehaald door nieuwkomers.
“Het gaat om gelijke voorwaarden, niet om gelijke uitkomsten,” zei Keijzer aan tafel. “Wie hier al zijn hele leven woont en belasting betaalt, moet niet achteraan staan omdat iemand anders een status heeft gekregen.”
De Raad van State had eerder forse kritiek geleverd op dit plan. Volgens het adviesorgaan druist het voorstel in tegen de Grondwet, omdat het leidt tot ongelijke behandeling.
Toch bleef Keijzer bij haar standpunt. Ze stelde dat de overheid beter moet luisteren naar wat zij “de stem van gewone Nederlanders” noemt.
Klaver gaat in de aanval
Jesse Klaver reageerde zichtbaar geprikkeld. Hij verweet Keijzer dat ze “groepen tegen elkaar uitspeelt” en bewust sentimenten aanwakkert die het land verdelen.
“U bent een dienaar van de Kroon,” zei hij fel. “En u hoort beleid te maken dat mensen bij elkaar brengt, niet uit elkaar drijft.”
Klaver herinnerde haar ook aan haar eerdere ontslag als staatssecretaris in kabinet-Rutte III, toen ze openlijk kritiek uitte op het coronabeleid. “U bent toen ontslagen omdat u ver over de schreef ging, en u doet het hier opnieuw,” voegde hij eraan toe.
De sfeer in de studio werd merkbaar gespannener. Keijzer, die haar kalmte behield, schoot terug: “Meneer Klaver luistert niet naar wat er leeft buiten de Randstad.
Veel Nederlanders voelen zich niet meer gehoord over thema’s als klimaat, migratie en wonen. Dat mag u ongemakkelijk vinden, maar het is wel de realiteit.”
De opmerking die ontplofte: ‘palingpopulisme’
Toen Klaver haar woorden hoorde, brak hij in: “Weet u hoe we dit noemen? Dit is palingpopulisme.” Met die ene zin zette hij de toon van de avond. De term, een verwijzing naar Keijzers afkomst uit Volendam, sloeg in als een bom.
Binnen enkele minuten stond #Palingpopulisme bovenaan op X (voorheen Twitter). Sommige kijkers vonden het een briljante samenvatting van de BBB-retoriek, anderen vonden het juist neerbuigend en respectloos.
Politiek commentator Arjen van der Horst noemde het fragment “een schoolvoorbeeld van hoe emoties de inhoud overnemen”.
Volgens hem raakte Klaver met zijn opmerking “de kern van het populisme-debat”, maar riskeerde hij ook om de focus te verliezen door de felheid van zijn woorden.
Woningnood als politieke munitie
De clash tussen Klaver en Keijzer raakte aan een thema dat voor miljoenen Nederlanders speelt: het woningtekort.
Volgens recente cijfers van het CBS staan meer dan 900.000 mensen op een wachtlijst voor een sociale huurwoning. Intussen daalt het aantal nieuwe bouwprojecten en stijgen de prijzen verder.
Keijzer betoogde dat haar plan juist bedoeld is om die ongelijkheid aan te pakken. “We hebben allemaal recht op een dak boven ons hoofd,” zei ze.
“Maar het is niet eerlijk als mensen die hier al hun hele leven wonen, telkens achteraan moeten sluiten.”
Klaver daarentegen vond haar redenering misleidend. “Het probleem ligt niet bij statushouders,” zei hij, “maar bij jarenlang falend beleid. U wijst met de vinger naar de verkeerde groep.”
Econoom Barbara Baarsma, eveneens aanwezig aan tafel, gaf Klaver gelijk. Zij benadrukte dat het tekort aan woningen niet opgelost wordt door één groep uit te sluiten, maar door structureel meer te bouwen.
“We moeten stoppen met schuldigen zoeken,” zei ze, “en beginnen met oplossingen.”
Reacties uit de politiek en het publiek
Na de uitzending regende het reacties. BBB-voorvrouw Caroline van der Plas sprong meteen in de bres voor Keijzer. “Mona spreekt uit wat veel Nederlanders voelen,” schreef ze op X. “Dat heet geen populisme, dat heet luisteren.”
Aan de andere kant klonk felle kritiek vanuit linkse hoek. PvdA’er Habtamu de Hoop noemde Keijzers optreden “zorgwekkend en gevaarlijk”.
D66’er Jan Paternotte sprak van “een minister die de grondwet aan haar laars lapt om stemmen te winnen”.
Kijkers waren verdeeld. Sommigen prezen Klaver om zijn lef en scherpe analyse, anderen vonden zijn toon denigrerend en elitair.
De discussie verplaatste zich razendsnel van de talkshowtafel naar social media, waar filmpjes van het fragment honderdduizenden keren werden bekeken.
De juridische discussie achter het voorstel
De Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering, had het plan van Keijzer eerder afgekeurd. Volgens het advies druist het in tegen artikel 1 van de Grondwet, dat gelijke behandeling voorschrijft.
Daarnaast zou het voorstel in strijd kunnen zijn met internationale verdragen over mensenrechten en asiel.
Keijzer vindt echter dat het advies te theoretisch is. Ze benadrukt dat er ook ruimte moet zijn voor “praktisch beleid” dat aansluit bij het draagvlak in de samenleving.
Volgens haar kan het behoud van vertrouwen in de overheid alleen als Nederlanders zien dat regels eerlijk voelen.
“Als de overheid telkens mensen het gevoel geeft dat hun inzet niet telt, verlies je hun vertrouwen,” zei Keijzer. “En dan verlies je uiteindelijk het draagvlak voor solidariteit.”
Verkiezingsstrijd op scherp
De timing van het debat is niet toevallig. De verkiezingen naderen snel en de spanning tussen links en rechts neemt toe.
Voor de BBB was het optreden van Keijzer een kans om te laten zien dat de partij zich inzet voor “de gewone Nederlander”.
Voor Klaver was het hét moment om zich te profileren als de stem van progressieve waarden en rechtvaardigheid.
Wat begon als een discussie over woningen, werd zo een symbolische botsing tussen twee politieke werelden: het nuchtere populisme van Keijzer en het idealistische moralisme van Klaver.
Politiek analisten zien in het incident een voorproefje van de campagne die nog komen gaat. Steeds vaker worden debatten gekleurd door emoties, identiteit en beeldvorming in plaats van cijfers en plannen.
De bredere betekenis van het moment
De term palingpopulisme mag dan nieuw zijn, het beschrijft een vertrouwd verschijnsel in de Nederlandse politiek: het inspelen op gevoelens van onvrede bij burgers die zich niet gehoord voelen.
Waar de één dat ziet als het benoemen van wat anderen negeren, ziet de ander het als gevaarlijke retoriek die groepen tegenover elkaar zet.
De woordenwisseling tussen Klaver en Keijzer laat zien dat de woningcrisis allang niet meer alleen over stenen gaat, maar over identiteit en vertrouwen. Het debat bij Pauw & De Wit maakte dat pijnlijk duidelijk.
Of het optreden van Klaver hem zal helpen in de campagne, valt nog te bezien. Zijn uitspraak leverde hem veel aandacht op, maar ook kritiek.
Keijzer daarentegen wist haar achterban te versterken door “gewoon te zeggen wat mensen denken”, zoals Caroline van der Plas het noemde.
Conclusie: een televisiemoment dat campagnegeschiedenis schrijft
Wat er donderdagavond gebeurde bij Pauw & De Wit, was meer dan een fel debat. Het was een moment dat symbool staat voor de huidige politieke tijdgeest: fel, verdeeld en emotioneel geladen.
De term palingpopulisme zal waarschijnlijk nog vaak terugkomen in de komende weken — niet alleen als grap, maar als spiegel van hoe politiek Nederland zichzelf ziet.
De woningnood mag dan de aanleiding zijn geweest, het echte onderwerp van de avond was vertrouwen: in de politiek, in de overheid en in elkaar.
En dat vertrouwen, zo werd duidelijk, is misschien wel de grootste crisis van allemaal.
