Een opvallende video van juicechannel__ zorgt deze week voor flinke discussie op sociale media.
In de beelden is te zien hoe het Facebookprofiel van Frans Timmermans een opvallend patroon vertoont in de mensen die zijn berichten liken.
Eerst verschijnen er wat Nederlandse namen, maar al snel worden de lijsten overspoeld door accounts uit Vietnam en andere verre landen.
Het roept de vraag op: koopt de PvdA-voorman zijn likes om populairder te lijken dan hij werkelijk is?
De video die voor opschudding zorgt
In de korte video scrollt iemand door de lijst met likes op een bericht van Timmermans. Waar je zou verwachten vooral Nederlanders tegen te komen – zeker omdat het gaat om posts over Nederlandse politiek – verschijnen er ineens tientallen namen die duidelijk niet uit ons land komen.
Het gaat vaak om Vietnamese accounts, soms ook uit andere Aziatische landen.
De beelden werden snel opgepikt op sociale media en al gauw barstte de discussie los. Voorstanders van Timmermans doen het af als onzin of als een fout van Facebook zelf, maar critici zien er vooral bewijs in dat er met kunstmatige populariteit wordt gespeeld.
Waarom zouden politici likes kopen?
Het kopen van likes is op sociale media geen nieuw fenomeen. Bedrijven, influencers en ook politici zouden zich er regelmatig aan wagen.
De reden is simpel: een bericht dat veel likes heeft, oogt populairder en wordt door het algoritme van platforms vaker getoond aan andere gebruikers.
Zo kan een politicus meer bereik krijgen en de indruk wekken dat hij of zij veel steun geniet.
Voor een leider als Frans Timmermans, die in de Nederlandse politiek vaak te maken krijgt met stevige kritiek, kan het aantrekkelijk lijken om online een krachtig en breed gedragen beeld neer te zetten.
Toch blijft het kopen van likes een riskante strategie, omdat het direct door de mand valt zodra mensen de herkomst van die likes onderzoeken.
Hoe werkt het kopen van likes?
Likes kopen gaat vaak via schimmige online diensten die tegen betaling duizenden ‘fans’ of ‘volgers’ aanbieden.
Deze accounts zijn meestal nep of worden beheerd vanuit lagelonenlanden waar mensen tegen kleine vergoedingen handmatig likes uitdelen.
In de praktijk betekent dit dat een Nederlandse politicus plots duizenden volgers kan hebben met namen die totaal niet Nederlands klinken.
Precies dat lijkt in de video van juicechannel__ te gebeuren. Na een paar Nederlandse namen verschijnen er talloze Vietnamese gebruikers, wat sterk wijst op het gebruik van een dergelijke dienst.
Kritiek vanuit het publiek
De reacties onder de video liegen er niet om. Veel mensen vinden het schandalig dat een politicus zich mogelijk bezighoudt met het kopen van likes. Voor hen voelt het als misleiding van het publiek.
Een politicus zou zijn steun moeten verdienen door inhoud en beleid, niet door kunstmatig opgepompte cijfers op sociale media.
Anderen reageren met cynisme en grappen dat dit “precies laat zien hoe nep de politiek is”. Ook wordt er gesuggereerd dat de campagne van Timmermans wellicht in de problemen zit als dit soort trucs nodig zijn om de aandacht vast te houden.
Mogelijke verklaringen
Toch zijn er ook genuanceerdere geluiden. Het is namelijk niet altijd even zwart-wit. Soms kan een account te maken krijgen met nepvolgers zonder dat dit bewust is aangekocht.
Er bestaan bijvoorbeeld ‘like-farms’ die willekeurige accounts gebruiken om hun activiteiten te verhullen.
Daardoor kan iemand plots volgers uit Vietnam of India hebben zonder er zelf opdracht toe te hebben gegeven.
Daarnaast speelt mee dat Facebook zelf al jaren kampt met problemen rondom fake accounts. Het platform verwijdert jaarlijks miljoenen nep-profielen, maar het blijft dweilen met de kraan open.
Het is dus mogelijk dat de aanwezigheid van buitenlandse namen op de pagina van Timmermans een gevolg is van de gebrekkige controle van Facebook, in plaats van een bewuste keuze vanuit zijn campagneteam.
Het imago van Frans Timmermans
Hoe dan ook, de timing van deze video is voor Timmermans niet gunstig. Zijn imago als serieuze, ervaren politicus komt onder druk te staan als mensen denken dat hij steun moet kopen om populair te lijken.
In de politiek draait alles om vertrouwen, en juist dat vertrouwen is kwetsbaar in een tijd waarin veel burgers al sceptisch staan tegenover de gevestigde orde.
De vraag is of Timmermans zelf of zijn partij hier een officiële reactie op zal geven. Tot nu toe is er vooral stilte vanuit zijn kamp, wat de speculaties alleen maar verder voedt.
Likes als symbool van schijnpopulariteit
Het incident legt een breder probleem bloot: de manier waarop sociale media worden ingezet door politici.
Likes, shares en volgers zijn tegenwoordig bijna net zo belangrijk als debatten en campagnes in de echte wereld. Maar die cijfers zeggen lang niet altijd iets over daadwerkelijke steun.
Dat maakt het voor burgers moeilijker om in te schatten hoe populair een politicus écht is. Want als een post duizenden likes krijgt van mensen die niet eens in Nederland wonen, wat zegt dat dan nog over de werkelijke achterban?
Wat betekent dit voor de geloofwaardigheid?
De geloofwaardigheid van politici staat sowieso onder druk. Schandalen, gebroken beloften en achterkamertjespolitiek hebben ervoor gezorgd dat veel kiezers hun vertrouwen in de politiek deels zijn kwijtgeraakt.
Als er dan ook nog eens een vermoeden ontstaat dat likes worden gekocht, dan is dat koren op de molen van critici die beweren dat alles nep en geregisseerd is.
Het kan dus grote gevolgen hebben voor hoe Timmermans wordt gezien, vooral door twijfelende kiezers die nog niet zeker weten op wie ze willen stemmen.
